Analiza struktury czasowej opadów maksymalnych Polskiego Atlasu Natężeń Deszczów (PANDa)

• Autorzy: Burszta-Adamiak E. , Licznar P.

Warianty tytułu

EN

An analysis of the time structure of maximum precipitation of the Polish Atlas of Rainfall Intensity (PANDa)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki analiz rozkładów w poszczególnych miesiącach roku opadów maksymalnych o wysokiej rozdzielczości czasowej (od 5 min do 3 dób). Materiał źródłowy stanowiły archiwalne dane pomiarowe, ze stu stacji z całej Polski, obejmujące lata 1986-2015. Przygotowana z nich cyfrowa baza danych o opadach ekstremalnych jest podstawą do opracowania Polskiego Atlasu Natężeń Deszczy (PANDa). Przyszłościowo atlas PANDa ma być źródłem aktualnej i niepodważalnej informacji o natężeniach deszczów miarodajnych dla wszystkich 919 miast Polski, stanowiąc podstawę projektowania oraz modelowania systemów odprowadzania ścieków deszczowych. Wyniki badań wykazały, że ponad 70% największych opadów zdarzyło się w miesiącach letnich tj. czerwiec–sierpień. Taką tendencję obserwowano dla wszystkich czasów trwania oraz dla deszczy o najwyższych wysokościach w bazie opadowej, a także dla deszczy z przypisanym prawdopodobieństwem przewyższenia p=10%, 20% oraz 50%. W okresie jesienno-zimowym dominowały opady maksymalne o długim czasie trwania (powyżej 6h), natomiast w okresie ciepłym roku przeważały opady krótkotrwałe.

EN

The paper presents the results of analyses of the distributions of maximum rainfall events characterised by high time resolution (5 minutes to 3 days) in specific months of the year. The archive registrations from one hundred stations throughout Poland, recorded in the years 1986-2015 is used as the source material. The resulting digital database of extreme precipitation is a basis for the development of the Polish Atlas of Rainfall Intensity (PANDa). In the future, the PANDa atlas is planned to be a source of up-to-date, indisputable information about the design rainfall intensities for all 919 cities in Poland and thus a basis for the design and modelling of stormwater drainage systems. The study results demonstrate that over 70% of the rainfall maxima occurs in summer months, i.e. from June to August. Such trend is visible for all the durations and for the maximum rainfall intensities in the precipitation database, as well as for precipitations with the assigned exceedance probability p=10%, 20% and 50%. The autumn and winter seasons are dominated by maximum rainfall events of a long duration (over 6h), while shortterm rainfall events are dominant in the warm season of the year.

Słowa kluczowe

PL

opad maksymalny; struktura czasowa opadów; atlas PANDa; powodzie miejskie

EN

maximum rainfall; rainfall time structure; Polish Atlas of Rainfall Intensity PANDa atlas; urban floods

• Wydawca: Ośrodek Informacji "Technika instalacyjna w budownictwie''
• Czasopismo: Instal
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 3
• Strony: 49--53
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., rys., wzory

Twórcy

autor

Burszta-Adamiak E.

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Instytut Inżynierii Środowiska, Wrocław
• RETENCJA PL Sp. z o. o., Gdańsk

autor

Licznar P.

• Politechnika Wrocławska, Wydział Inżynierii Środowiska, Wrocław
• RETENCJA PL Sp. z o. o., Gdańsk

Bibliografia

• [1] Kuśnierz M., Świerczek E. Infrastruktura krytyczna a niezawodność systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków w niekorzystnych warunkach pogodowych. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich Nr I/1/2014, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 125–135.
• [2] Pociask-Karteczka J., Żychowski J., Powodzie błyskawiczne (flash floods) – przyczyny i przebieg. (w:) Ciupa, R. Suligowski (red.) Woda w mieście Monografie Komisji Hydrologicznej PTG – tom 2, Instytut Geografii, Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce, 2014, s. 213–226.
• [3] Sorensen J., Mobini S., Pluvial, urban flood mechanisms and characteristics – Assessment based on insurance claims, Journal of Hydrology, Volume 555, 2017, Pages 51-67, ISSN 0022-1694, doi:10.1016/j.jhydrol.2017. 09.039.
• [4] Jiang Y., Zevenbergen Ch., Ma Y., Urban pluvial flooding and stormwater management: A contemporary review of China’s challenges and „sponge cities” strategy. Environmental Science & Policy, Volume 80, February 2018, Pages 132-143, doi: 10.1016/j.envsci.2017.11.016
• [5] World Meteorological Organization. 2011. „Climate observations, stations and networks (Ch. 2)” In: Guide to Climatological Practices. World Meteorological Organization, WMONo. 100. (ISBN 978-92-63-10100-6).
• [6] Kotowski A., Kaźmierczak B., Dancewicz A. Bezpieczne wymiarowanie kanalizacji na podstawie lokalnych modeli opadów. Czasopismo techniczne. Środowisko. z. 1, 2011.
• [7] Barels H., Malitz G., Asmus S., Albrecht F. M., Dietzer B., Gunther T., Ertel H., 1997, Starkniederschlagshohen fur Deutschland. KOSTRA. Selbstverlag des Deutschen Wetterdienstes. Offenbach am Main
• [8] Szolgay J., Parajka J., Kohnova S., Hlavčova K. Comparison of mapping approaches of design annual maximum daily precipitation. Atmospheric Research 92, 2009, s. 289–307.
• [9] Licznar P., Mielczarek Sz., Siekanowicz-Grochowina K. Zróżnicowanie natężeń deszczów miarodajnych w Polsce. Instal nr 7/8, 2015, s. 58-64.
• [10] Stachy J. (red.): Atlas hydrologiczny Polski. Tom I. Wydawnictwo Geologiczne. Warszawa 1987.
• [11] Kotowski A., Kaźmierczak B., Dancewicz A.: Modelowanie opadów do wymiarowania kanalizacji. Wyd. Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN. Instytut Podstawowych Problemów Techniki. Studia z zakresu Inżynierii nr 68, Warszawa 2010.
• [12] Wiszniewski W. Atlas klimatyczny Polski, IMGW, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa 1973.
• [13] Niedźwiedź T., Obrębska-Starklowa B. Klimat, (w:) I. Dynowska, M. Maciejowski (red.), Dorzecze górnej Wisły, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1991, 68–84.
• [14] IMGW-PIB: Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo (zmiany, skutki i sposoby ich ograniczania, wnioski dla nauki, praktyki inżynierskiej i planowania gospodarczego), Warszawa 2012.
• [15] Villarini G. Analyses of annual and seasonal maximum daily rainfall accumulations for Ukraine, Moldova, and Romania. International Journal of Climatology. Vol. 30, 2012, s. 2213–2226.
• [16] Callau Poduje A. C., Haberlandt U. Short time step continuous rainfall modeling and simulation of extreme events. Journal of Hydrology 552, 2017, s. 182-197.
• [17] Olechnowicz-Bobrowska B., 1970 Częstość dni z opadem w Polsce. Prace IG PAN, 86, 1-75, Kożuchowski K. M. Obfitość opadów w Polsce w przebiegu rocznym. Przegląd Geofizyczny, Zeszyt 1–2, 2015, s.27-38.
• [18] Stach A., 2007: Zmienność czasowa struktury przestrzennej maksymalnych sum dobowych opadów. Monitoring Środowiska Przyrodniczego nr 8, s. 73-90, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce
• [19] Burszta-Adamiak E., Licznar P., Zaleski J. Criteria for identifying maximum rainfalls determined by the peaks-over-threshold (POT) method under the Polish Atlas of Rainfalls Intensities (PANDa) project. Meteorology Hydrology and Water Management.Research and Operational Applications, ISSN: 2299-3835, 2018 (w druku).
• [20] Licznar P. Propozycja metody przetwarzania danych pluwiograficznych na potrzeby projektowania i eksploatacji miejskich systemów odwodnienia. Woda-Środowisko- Obszary Wiejskie, t. 5 z. specj. (14), 2005, s. 197-207.
• [21] Czarnecka M., Nidzgorska-Lencewicz J. Wieloletnia zmienność sezonowych opadów w Polsce. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 2012 (IV–VI): t. 12 z. 2 (38).
• [22] Szyga-Pluta K., Grześkowiak K., Warunki pluwialne w Poznaniu w latach 1981–2015, Badania Fizjograficzne r. VII – Seria A – Geografia Fizyczna (A67), s. 239–256, Doi 10.14746/bfg.2016.7.18
• [23] Matuszko D. Wpływ miasta na zachmurzenie i opady (na przykładzie Krakowa), (w:) K. German, J. Balon (red.), Przemiany środowiska przyrodniczego Polski a jego funkcjonowanie, Problemy Ekologii Krajobrazu, 10, IGiGP UJ, Kraków 2001, s. 529–536.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).