Twierdza Kłodzko Pomnikiem Historii? Rola ochrony zabytków w kontekście i wobec polityki

• Autorzy: Stoklasek-Michalak Joanna

Identyfikatory

DOI

10.35784/odk.39

Warianty tytułu

EN

Kłodzko fortress - a monument of history? The role of monument protection in the context of and regarding politics

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Twierdza Kłodzko – niekwestionowany świadek burzliwych wojen śląskich między dwoma mocarstwami: cesarską Austrią i rosnącymi w silę Prusami, których przebieg zmienił mapę XVIIIwiecznej Europy, ale przede wszystkim obiekt stanowiący wyjątkowy w skali Europy przykład nowożytnej architectura militaris, gdzie krzyżują się rozwiązania architektoniczne kilku szkół fortyfikacyjnych, zachowane do dziś i czyniące z kłodzkiej twierdzy swoistą encyklopedię fortyfikacji – pozostaje poza listą zabytków uznanych za Pomniki Historii. Podjęte w 2009 r. starania o wpisanie twierdzy na tę listę prestiżowych zabytków nie przyniosły spodziewanego rezultatu, a miniona dekada dostarcza wielu cennych wniosków na temat roli i zakresu ochrony zabytków wobec zarówno lokalnej, jak i centralnej polityki. Niniejszy artykuł stanowi próbę syntetycznej prezentacji przypadku Twierdzy Kłodzko w związku z ponownie podjętą próbą uzyskania tytułu Pomnika Historii. Jest również echem głosów koncentrujących się na dziedzictwie stricte polskim, wybrzmiałych podczas konferencji Pomniki Historii – ochrona, zarządzanie, promocja.

EN

Kłodzko Fortress - an undisputed witness of the stormy Silesian wars between the two powers: Austria and Prussia, whose course changed the map of 18th- century Europe, but above all the building which is a unique example of modern military architecture in Europe, where the architectural solutions of several fortification schools intersect, preserved to this day and making the Kłodzko fortress a kind of encyclopedia of fortifications - remains outside the list of monuments recognized as Monuments of History. The efforts undertaken in 2009 to include the fortress on this list of prestigious monuments did not bring the expected result, and the past decade has provided many valuable conclusions on the role and scope of protection of monuments in relation to both local and central politics. This article is an attempt at a synthetic presentation of the case of the Kłodzko Fortress in connection with a renewed attempt to obtain the title of a Monument of History. It is also an echo of the voices focusing on the strictly Polish heritage that emerged during the conference Monuments of History - protection, management, promotion.

Słowa kluczowe

PL

Twierdza Kłodzko; fortyfikacje; architectura militaris; wojny śląskie

EN

Kłodzko fortress; fortification; architectura militaris; Silesian Wars

• Wydawca: Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS ; Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Ochrona Dziedzictwa Kulturowego
• Rocznik: 2019
• Tom: Nr 7
• Strony: 193--206
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., fig., rys.

Twórcy

autor

Stoklasek-Michalak Joanna

• Twierdza Kłodzko Poland

Bibliografia

• 1. Bukal G., Twierdza Kłodzka 1620-1900, KAiU t. 31, z 3-4/86.
• 2. Kłodzko dzieje miasta, praca zbior. pod red. R. Gładkiewicza, Kłodzko 1998.
• 3. Lewicka M. L., Kulturowe i społeczne wartości mazowieckich zamków w Liwie i Iłży, [w:] Zamki w ruinie – zasady postępowania konserwatorskiego, praca zbior. pod red. B. Szmygina i P. Molskiego, Warszawa – Lublin 2012.
• 4. Małachowicz E., Twierdza Kłodzka, Zeszyty Muzeum Ziemi Kłodzkiej, z. 2: 1987.
• 5. Małachowicz E., Nowożytne fortyfikacje Śląska europejskim dziedzictwem kultury, [w:] Nowożytne fortyfikacje Śląska . Twierdze Kłodzko i Srebrna Góra, seria wydawnicza Towarzystwa Przyjaciół Fortyfikacji „Fortyfikacja europejskim dziedzictwem kultury”, t. XII, Warszawa 2000.
• 6. Małachowicz M., Fortyfikacje przełęczy Sudetów, [w:] Nowożytne fortyfikacje Śląska. Twierdze Kłodzko i Srebrna Góra, seria wydawnicza Towarzystwa Przyjaciół Fortyfikacji „Fortyfikacja europejskim dziedzictwem kultury”, t. XII, Warszawa 2000.
• 7. Molski P., Ochrona i zagospodarowanie wybranych zespołów fortyfikacji nowszej w Polsce, „Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Seria Architektura”, nr 3, 2007.
• 8. Pardela Ł., Pałubska K., Krajobraz w zrównoważonej adaptacji zabytkowych fortyfikacji (...), [w:] Ochrona wartości w procesie adaptacji zabytków, praca zbior. pod red. B. Szmygina, Warszawa 2015.
• 9. Awiżeń M., Wadex Invest i Fort Owcza Góra, [w:] Awiżeń M.: http://nowa.mojabrama.pl/wadex-invest-i-fort-owcza-góra (dostęp: 25.04.2019).
• 10. Bieńkowski B., Zwycięska wizja fortu „Owcza Góra”, [w:] http://dkl24.pl/pl/a/926/zwycieska-wizja-fortu----owcza-gora---.html (dostęp: 25.01.2018).
• 11. Definicja Pomnika Historii https://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/Pomniki_historii/ (dostęp: 31.05.2019).
• 12. Śledź A., Spółka Wadex pozwała Kłodzko do sądu o 10 mln złotych [w:] http://www.gazetawroclawska.pl/strefa-biznesu/firma/a/spolka-wadex-pozwala-klodzko-do-sadu-o-10-mln-zlotych,10168754/ (dostęp: 25.04.2019).
• 13. Zapis polityki lokalnych władz wobec zabytku: http://www.walbrzych.info/pl/wiadomosci,News,2396,twierdza-zdobyta.html (dostęp: 2.06.2019 r.).
• 14. Zapis starań Gminy Miejskiej Kłodzko o przejęcie Twierdzy Kłodzko na własność http://orka2.sejm.gov.pl/IZ4.nsf/main/7504FD36 (dostęp: 29.05.2019).
• 15. Wynik naboru w programie MKiDN w 2018 r. http://www.mkidn.gov.pl/media/po2019/wyniki_/20190514_Karta_publikacji_Ochrona_zabytkow_2019_I_nabor_(z_odwolaniami).pdf (dostęp: 5.06.2019).