Miejsce witraży Grażyny Strykowskiej w strukturze architektonicznej kościoła Najświętszej Bogarodzicy Maryi w Poznaniu

• Autorzy: Haake Michał

Identyfikatory

DOI

10.21008/j.2658-2619.2022.8.8

Warianty tytułu

EN

The Place of Grażyna Strykowska’s stained glass windows in the architectural structure of the Church of the Most Holy Mother of God in Poznań

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiotem analizy i interpretacji jest sposób, w jaki witraże zaprojektowane przez Grażynę Strykowską do kościoła Najświętszej Bogarodzicy Maryi w Poznaniu współkształtują jego przestrzeń. Ta centralna budowla reprezentuje typ namiotowy. Konstrukcja kościelnego sklepienia i jego podpór tworzy złudzenie optyczne, że wnętrze świątyni zamknięte jest od góry wielką kopułą. Witraże umieszczone w wąskich oknach zostały ściśle wpisane w strukturę architektoniczną. Tekst prezentuje jej szczegółową analizę, która obejmuje relacje między ścianą obwodową kościoła a oknami, kształtem okien a kompozycją witraży, finalną kompozycją witraża a jej wstępnymi projektami, architektoniczną strukturą kościoła a ikonografią witraży. W analizie tej zastosowano terminologię z zakresu teorii obrazu i dziejów malarstwa europejskiego opracowaną przez Normana Brysona (terminy dyskursywny aspekt obrazu oraz figuratywny aspekt obrazu). Analiza prowadzi ostatecznie do konkluzji polemicznej wobec dokonanej przez N. Brysona deprecjacji chrześcijańskiej sztuki sakralnej.

EN

The way in which the stained glass windows, designed by Grażyna Strykowska for the Church of the Most Holy Mother of God in Poznań, co-shape the space of this building, is the subject of the paper. The central building represents the so-called tent-type churches. The construction of vault and its supports create the optical illusion, that the church interior is covered with the large dome. The stained glass windows were precisely inscribed into this architectural structure. The text presents the detailed analysis of these structure, which contains the relations between: the main wall and the windows, the windows shape and the composition of the stained glass windows, the final composition of the stained glass windows and its initial sketches, the architectural structure of the church and the iconography of the stained glass windows. The terms proposed by Norman Bryson in his theory of the picture and the history of European painting were used in this analysis (terms: discursive and figurative). The analysis ultimately leads to a polemical conclusion against Bryson’s depreciation of Christian sacred art.

Słowa kluczowe

PL

witraże; architektura nowoczesna; sztuka sakralna

EN

stained glass windows; modern architecture; sacred art

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz
• Rocznik: 2022
• Tom: Z. 8
• Strony: 107--118
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys.

Twórcy

autor

Haake Michał

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Historii Sztuki, Zakład Historii i Teorii Badań nad Sztuką

• https://orcid.org/0000-0002-6929-0953

Bibliografia

• 1. Arnheim R., 2009a, Dynamika formy architektonicznej, przeł. A. Zieliński, D. Juruś, Wydawnictwo Oficyna, Łódź.
• 2. Arnheim R., 2009b, The Power of the Center. A Study of Composition in the Visual Arts. The New Version, University Press Group, Berkeley.
• 3. Bałus W., 2001, Malarstwo sakralne, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
• 4. Bryl M., 2008, Suwerenność dyscypliny. Polemiczna historia historii sztuki od 1970 roku, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• 5. Bryson N., 2009, Dyskurs, figura, w: Perspektywy współczesnej historii sztuki. Antologia przekładów „Artium”, red. M. Bryl, P. Juszkiewicz, P. Piotrowski, W. Suchocki, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, s. 185-216.
• 6. Czermińska M., 2006, Kwiaty witraży - katedra jako rajski ogród, w: M. Czermińska, Gotyk i pisarze. Topika opisu katedry, słowo/obraz terytoria, Gdańsk, s. 274-277.
• 7. Dittmann L., 1967, Stil, Symbol, Struktur. Studien zu Kategorien der Kunstgeschichte, Wilhelm Fink, München.
• 8. Jantzen H., 1951, Ueber den gotischen Kirchenraum und andere Aufsaetze, Mann Verlag, Berlin.
• 9. Kucza-Kuczyński K., 2008, Problemy typologii architektury współczesnych polskich kościołów, „Sacrum et Decorum”, t. I, s. 51-57.
• 10. Olszewski A., 1989, Próba typologii współczesnych kościołów w Polsce, w: Sacrum i sztuka. Materiały konferencji zorganizowanej przez sekcję Historii Sztuki KUL. Rogoźno, 18-20 października 1984, red. N. Cieślińska, Znak, Kraków.
• 11. Pazura S., 1973, Struktura i sacrum. Estetyka sztuk plastycznych Hansa Sedlmayr a, w: Sztuka i społeczeństwo, t. I, red. A. Kuczyńska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 98 i nn.
• 12. Sedlmayr H., 1958 Kunst und Wahrheit. Zur Theorie und Methode der Kunstgeschichte, Rowohlt Verlag, Hamburg.
• 13. Sobczak J., 2006, Kościoły Poznania, Wydawnictwo Debiuty, Poznań.
• 14. Sowińska J., 2006, Forma i sacrum. Współczesne kościoły Górnego Śląska, Neriton, War-szawa.
• 15. Wróbel R., 2005, Nowe kościoły w diecezji łódzkiej 1945-1989. Uwarunkowania i klasyfikacja rzymskokatolickiej architektury sakralnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.