Ocena sezonowości występowania przepływów niskich rzeki górskiej za pomocą wskaźników Colwella

• Autorzy: Wałęga A. , Młyński D.

Identyfikatory

DOI

10.14597/infraeco.2016.2.2.039

Warianty tytułu

EN

Assesment of seasonal occurance of minimum flow for mountain river by Colwell indicies

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy dokonano oceny sezonowości występowania przepływów niskich (NQ) wykorzystując wskaźniki Colwella. Analizę przeprowadzono dla rzeki górskiej Kamienica Nawojowska w profilu Łabowa – prawostronny dopływ Dunajca. Dane do obliczeń, w postaci przepływów dobowych z wielolecia 1983 - 2012, pozyskano z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie. Na podstawie uzyskanych danych wyznaczono podstawowe wskaźniki przepływów niskich oraz wskaźniki Colwella, takie jak przewidywalność (P), stałość (C) oraz niepewność (M). Dodatkowo określono wpływ długości serii obserwacyjnej oraz przyjętej liczebności przedziałów klasowych na kształtowanie się wielkości P. Stwierdzono, że wyznaczony dla przepływów NQ wartość wskaźnika P na poziomie 43% świadczy o przewidywalności tych przepływów na poziomie poniżej przeciętnej. Przypadkowość stanowi tylko 18% wartości P, stąd przepływy te charakteryzują się nieregularną sezonowością. Dodatkowo stwierdzono, że długość serii obserwacyjnej wpływa istotnie na wielkość przewidywalności. Natomiast nie stwierdzono takiej zależności w przypadku zwiększania liczebności przedziałów klasowych stanów analizowanych zjawisk.

EN

The study was aimed assessment of seasonal occurrence of minimum flow (MF) for Kamienica Nawojowska river in cross-section Łabowa – right side tributary of Dunajec, by Colwell indices. Input data obtained from Institute of Meteorology and Water Management, the National Research Institute in Warsaw, were observation series of daily flows for the years 1983 – 2012. Based on obtained data it was computed the basic indices of minimum flow and the following Colwell’s indices: predictability (P), constancy (C) and contingency (M). Moreover it was determined of impact of length record and number of classes discharge on values of P. Based on calculations it was concluded that determined for MF of Kamienica river in cross-section Łabowa, value of P at 43% shows predictability below average level. The contingency determines value of P only in 18%, hence that flows are characterized by insignificant seasonality. Moreover it was conclude that length of record has significant impact on values of predictability. But for larger numbers of classes discharges, this dependency was not found.

Słowa kluczowe

PL

rzeka górska; przepływ niski; wskaźniki Colwella; sezonowość

EN

mountain river; minimal flow; Colwell indices; seasonality

• Wydawca: Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2016
• Tom: nr II/2
• Strony: 557--568
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Wałęga A.

• Katedra Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Al. Mickiewicza 24/28 31-059 Kraków, tel.: [phone]

autor

Młyński D.

• Katedra Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Al. Mickiewicza 24/28 31-059 Kraków, tel.: [phone]

Bibliografia

• Bednarczyk S., Jarzębińska T., Mackiewicz S., Wołoszyn E. (2006). Vademecum ochrony przeciwpowodziowej. Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Gdańsk.
• Chwodhury R. K., Eslamian S. (2014). Statistical parameters used for assessing hydrologic regime. (w:) Eslamian S. (red.): Handbook of hydrology. CRC Press, New York.
• Colwell R. K. (1974). Predictability, constancy, and contingency of periodic phenomena. Ecology, nr 55, 1148-1153.
• Dynowska I., Maciejewski M. (red.) (1991). Dorzecze górnej Wisły. PWN, Warszawa-Kraków.
• Fernadez R., Sayama T. (2015). Hydrological recurrence as a measure for large river basin classification and process understanding. Hydrol. Earth Syst. Sci., nr 19, 1919-1942.
• Gan K. C., McMahon T. A., Finlyson B. L. (1991). Journal of Hydrology, nr 123, 105-118.
• Jokiel P., Bartnik A. (2001). Zmiany w sezonowym rozkładzie odpływu w Polsce środkowej w wieloleciu 1951-1998. Wiadomości IMGW, nr 2, 3-17.
• Jokiel P., Tomalski P. (2014). Próba wyznaczenia sezonów hydrologicznych w obrębie rocznych hydrogramów przepływu wybranych rzek środkowej Polski. Monografie Komitetu Gospodarki Wodnej PAN, z. XX, 1-15.
• Jokiel P., Tomalski P. (2015). Sezony hydrologiczne w rzekach środkowej Polski. Przegląd Geograficzny, nr 87, 71-93.
• Kennard M. J., Pusey B. J., Olden J. D., Mackay S. J. (2010). Classification of natural flow regimes in Australia to support environmental flow management. Freshwater Biology, nr 55, 171-193.
• Milhous R. T. (2012). Application of the Cowell Index to monthly streamflow analysis. Conferences materials “Proceedings AGU Hydrology Days”, Colorado State University.
• Mioduszewski M. (2012). Zjawiska ekstremalne w przyrodzie. Współczesne Problemy Kształtowania i Ochrony Środowiska, Monografie, nr 3, 57-74.
• Olden J. P., Poff N. L (2003). Redundancy and the choice of hydrologic indices for characterizing streamflow regimes. River Res. Applic., nr 19, 101-121.
• Poff N. L. (1996). A hydrogeography of unregulated streams in the United States and an examination of scale-dependence in some hydrological descriptors. Freshwater Biology, nr 36, nr 71-91.
• Robertson D. E., Pokhrel P., Wang Q. J. (2013). Improving statistical forecasts of seasonal streamflows using hydrological model output. Hydrol. Earth Syst. Sci., nr 17, 579-593.
• Rotnicka J. (1977). Teoretyczne podstawy wydzielania okresów hydrologicznych i analizy reżimu rzecznego na przykładzie rzeki Prosny. Prace Komisji Geograficzno-Geologicznej PTPN, XVIII, Poznań.
• Stachý J. (red.) (1986). Atlas hydrologiczny Polski. IMGW, Warszawa.
• Strutyński M. (2015). Ocena intensywności procesów morfologicznych rzeki Kamienica Nawojowska. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, nr 4, 1097-1107.
• Węglarczyk S. (2014). Krzywe czasu przewyższenia przepływu w zlewni małej Wisły. Infrastruktura I Ekologia Terenów Wiejskich, nr 2, 145-157.
• Wrzesiński D. (2012). Odpływ rzek w Polsce w różnych fazach oscylacji północnoatlantyckiej. Badania fizjograficzne, R. I - seria - A, 129-144.
• Wrzesiński D. (2013). Entropia odpływu rzek w Polsce. Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań.
• Wrzesiński D., Brychczyński A. (2015). Zróżnicowanie odpływu rzek w północno-zachodniej Polsce. Badania fizjograficzne, R. V - seria - A, 261-274.
• Young W. J. (1999). Hydrologic descriptions of semi-arid rivers: an ecological perspective. (w:) Kingsford R. T. (red.). A free-flowing river: the ecology of the Paroo River. National Parks and Wildlife Service of NSW, Hurstville.
• Ziernicka-Wojtaszek A., Kaczor G. (2013). Wysokość i natężenie opadów atmosferycznych w Krakowie i okolicach podczas powodzi w okresie maj-czerwiec 2010. Acta Sci. Pol., Formatio Circumiectus, nr 12, 143-151.