Rola światła w architekturze na przykładzie ikonicznych obiektów kultury. Wybrane przykłady

• Autorzy: Gyurkovich M.

Warianty tytułu

EN

Role of Light in Architecture upon the Example of Iconic Cultural Facilities. Selected Examples

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Światło, to naturalne, jak i to sztuczne jest niezbywalnym tworzywem architektury, na równi z drewnem, kamieniem, betonem, cegłą, stalą i szkłem. Tak było od zarania ludzkości, tak jest i obecnie, nawet w czasach prymatu technologii nad tym, co Rasmussen nazywał „odczuwaniem architektury”. W obiektach mieszkalnych, biurowych, czy przemysłowych światło spełnia przede wszystkim rolę utylitarną. Jego dostęp do poszczególnych pomieszczeń określony jest dokładnymi przepisami, które mówią także o wartościach światła sztucznego potrzebnego do oświetlenia każdego m2 powierzchni, w zależności od funkcji. Monumentalne, czy kameralne, budowle sakralne oraz te poświęcone kulturze są szczególnym polem do eksperymentowania ze światłem. Pomaga ono budować emocje, konieczne do właściwego odbioru dzieła architektonicznego. Wydobywa kształty, podkreśla kolory i właściwości materiału. Artykuł będzie poświęcony roli światła w budowaniu formy architektonicznej na przykładzie ikonicznych obiektów kultury, z uwzględnieniem przykładów polskich.

EN

Light, the natural as well as the artificial one, is an indispensable architectural material, the importance of which is equal to that of wood, stone, concrete, brick, steel, and glass. It has been so since the birth of humanity, it is so today, even in the times when technology dominates what Rasmussen called ‘experiencing architecture’. In residential, office or industrial buildings, light fulfils most of all a utilitarian role. Its access to individual rooms is governed by detailed regulations, which also provide for values of artificial light necessary to illuminate each square metre of the floor area, depending on the function. Monumental or more private, sacral buildings and cultural facilities, are a special field for experimenting with light. It helps to build emotions, necessary to perceive a work of architecture in an appropriate way. It brings out shapes, emphasises colours and properties of materials. The paper is devoted to the role of light in the process of building of an architectural form of iconic cultural facilities, taking into account Polish examples.

Słowa kluczowe

PL

światło w architekturze; hybrydowy obiekt kultury; audytorium; muzeum; kompozycja architektoniczna

EN

light in architecture; hybrid cultural facilities; auditorium; museum; architectural composition

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 18
• Strony: 95--105
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., fot.

Twórcy

autor

Gyurkovich M.

• Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• [1] Buchanan P., Czy ikony przetrwają?, [w:] Architektura – murator nr 05/ 2007
• [2] Chmielewski W.J., Chmielewski F., The Congress Centers in Spaces of Contemporary Cities, Technical Transactions, Series A, no.6-A/2008 (year 105)
• [3] Fernandez-Galiano L. (ed.) Museos del Mundo – Twelve World Museums, Arquitectura Viva Monografias 139/ 2009
• [4] Fernandez-Galiano L. (ed.) Fernando Menis- Mineral Constructions, Arquitectura Viva Monografias 181/2016
• [5] Frampton K., Modern Architecture. A critical history, Oxford University Press, Oxford 1980
• [6] Ghirardo D., Architektura po modernizmie, Wyd. VIA, Wrocław-Toruń 1999
• [7] Gyurkovich J., Matusik A., Suchoń F.(eds), Cracow. Selected Problems of the Urban Structure Evolution. Wyd. PK, Kraków 2016
• [8] Gyurkovich M., Współczesne muzeum w strukturze miasta, Wyd. PK, Kraków 2007
• [9] Gyurkovich M., Hybrydowe przestrzenie kultury we współczesnym mieście europejskim, Wyd. PK, Kraków 2013
• [10] Gyurkovich M., Role of culture in revitalisation of the postindustrial heritage in Poland, [in:] Reuso. III Congreso Internacional sobre Documentación, Conservación, y Reutilización del Patrimonio Arquitectonico y Paisajistico, UPV, València 2015
• [11] Jencks C., The Iconic Building, Rizzoli, New York 2008
• [12] Kozień-Woźniak M., Teatry Interferencji. Współczesna architektura teatralna a nieformalna przestrzeń teatru, Wyd. PK, Kraków 2015
• [13] Lenartowicz J.K., Architektura trwogi, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa. R. 57, nr 3–4/ 2003
• [14] Maier-Solgk F., Neue Museen in Europa, DVA, München 2008
• [15] Malinowska-Petelenz B., Temples of Europe and their cultural contexts, Technical Transactions, Series A, no.2-A/2016 (year 113)
• [16] Nyka L., Szczepański J. (red.), Kultura dla rewitalizacji > Rewitalizacja dla kultury, CSW ŁAŹNIA, Gdańsk 2010
• [17] Pabich M., O kształtowaniu muzeum sztuki, Przestrzeń piękniejsza od przedmiotu, IAiU PŁ, Łódź 2004
• [18] Pallasmaa J., Oczy skóry- Architektura i zmysły , Instytut Architektury, Kraków 2012
• [19] Poveda P.(ed.), Herzog & de Meuron 1998–2002 – the nature of artifice, El Croquis no. 109/110,2002
• [20] Purchla J., Sepioł J. (eds.), Form Follows Freedom, Architecture for Culture in Poland 2000+, ICC, Cracow 2015
• [21] Rasmussen S.E., Odczuwanie architektury, murator, Warszawa 1999
• [22] Węcławowicz-Gyurkovich E., Architektura najnowsza w historycznym środowisku miast europejskich, Wyd. PK, Kraków 2013
• [23] Zumthor P., Myślenie architekturą, Karakter, Kraków 2010
• [24] Żórawski J., O budowie formy architektonicznej, Arkady, Warszawa 1973
• [25] Żuk P., Rola oświetlenia naturalnego w kształtowaniu formy architektonicznej współczesnych muzeów (mps.), praca doktorska pod kierunkiem prof. P. Buraka-Gajewskiego, IPA WA PK, Kraków 2010