Kobalt i jego związki . Metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy

• Autorzy: Wasilewski Paweł

Identyfikatory

DOI

10.54215/PiMOSP/5.111.2022

Warianty tytułu

EN

Cobalt and its compounds. Determination in workplace air

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kobalt ze względu na swoje fizykochemiczne właściwości w formie metalicznej jest wykorzystywany przy produkcji stopów odpornych na temperaturę, będących magnesami trwałymi i odlewniczych. Dodatkowo szerokie zastosowanie znajdują sole kobaltu, które są stosowane przy produkcji pigmentów, sykatyw do farb olejnych oraz baterii. Kobalt metaliczny w formie drobnego proszku w kontakcie ze skórą może wywoływać odpowiedź alergiczną. Głównym zagrożeniem dla zdrowia pracownika są rozpuszczalne sole kobaltu, które zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE 1272/2008) są sklasyfikowane jako substancje rakotwórcze. Celem badań było opracowanie metody oznaczania kobaltu do oceny narażenia zawodowego w zakresie 1/10 ÷ 2 zaproponowanej wartości NDS. Metoda polega na pobraniu aerozolu kobaltu i jego związków zawartych w powietrzu na filtr, mineralizacji filtra w kwasie azotowym(V) i kwasie chlorowodorowym w podwyższonej temperaturze, a następnie oznaczeniu zawartości kobaltu w próbce z zastosowaniem absorpcyjnej spektrometrii atomowej z elektrotermiczną atomizacją (ET-AAS). Podczas wykonywania badań spełniono wymagania walidacyjne przedstawione w normie europejskiej PN-EN 482. Metoda umożliwia oznaczanie kobaltu i jego związków w powietrzu w stężeniach 0,0001 ÷ 0,002 mg/m³ dla frakcji respirabilnej. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu i inżynierii środowiska.

EN

Due to its physicochemical properties, cobalt in metallic form is used in the production of the following alloys: heat resistant, permanent magnets and foundry alloys. Moreover, cobalt salts are widely used in the production of pigments, oil drying agents and batteries. Metallic cobalt in the form of fine powder in contact with skin can cause an allergic response. However, the main danger are soluble cobalt salts, which are classified as carcinogens according to the European Union Commission Regulation (WE 1272/2008). The aim of this study was to develop a method for determining cobalt to assess occupational exposure within 1/10 ÷ 2 of the proposed MAC value. The method consists in taking an aerosol of cobalt and its compounds contained in the air onto a filter, mineralization of the filter in nitric acid (V) and hydrochloric acid at elevated temperature and then determination of cobalt content in the sample using atomic absorption spectrometry with electrothermal atomization (ET-AAS). Validation requirements presented in Standard No. PN-EN 482 were fulfilled during the tests. The method allow the determination of cobalt and its compounds in workplace air at concentrations of 0.0001 ÷ 0.002 mg/m³ for the respirable fraction. LOQ is 0.017 µg/m³ . The overall precision of the study was 5.39% and the expanded uncertainty was 23.56%. The method for determining cobalt and its compounds has been recorded in the form of an analytical procedure (see Appendix). This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

Słowa kluczowe

PL

kobalt; sole kobaltu; substancje rakotwórcze; absorpcyjna spektrometria atomowa; narażenie zawodowe; powietrze na stanowiskach pracy; nauki o zdrowiu; inżynieria środowiska

EN

cobalt; cobalt salts; carcinogens; atomic absorption spectrometry; occupational exposure; workplace air; health sciences; environmental engineering

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2022
• Tom: Nr 1 (111)
• Strony: 133--145
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Wasilewski Paweł

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa, ul. Czerniakowska 16 POLAND

• https://orcid.org/0000-0001-6735-4207

Bibliografia

• 1. Bielański A. (2005). Podstawy chemii nieorganicznej 2. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• 2. ChemPył (2021). Baza wiedzy o zagrożeniach chemicznych i pyłowych. CIOP-PIB, Warszawa.
• 3. Dobrzański L.A. (1999). Metaloznawstwo z podstawami nauki o materiałach. Warszawa, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.
• 4. GESTIS (2021). GESTIS Substance database. Germany, Sankt Augustin, BG Institute for Occupational Safety and Health.
• 5. HVBG (2012). Method for the determination of cobalt and its compounds [Air Monitoring Methods, 2007]. The MAK-Collection for Occupational Health and Safety, 80–88. doi:10.1002/3527600418.am744048vere0010
• 6. Konieczka P. (2004). Ocena i kontrola jakości wyników analitycznych. Gdańsk, CEEAM Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska.
• 7. Lee J.D. (1997). Zwięzła chemia nieorganiczna. [Tłum.] J. Kuryłowicz. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• 8. NIOSH (National Institute for Occupational Safety and Health), (2003a). Elements by ICP (Nitric/Perchloric Acid Ashing) – Method 7300. NIOSH Manual of Analytical Methods (NMAM), Fourth Edition.
• 9. NIOSH (National Institute for Occupational Safety and Health), (2003b). Elements by ICP (Aqua Regia Ashing) – Method 7301. NIOSH Manual of Analytical Methods (NMAM), Fourth Edition.
• 10. NIOSH (National Institute for Occupational Safety and Health), (2003c). Elements by ICP (Hot Block/HCl/HNO3 Digestion) – Method 7303. NIOSH Manual of Analytical Methods (NMAM), Fourth Edition.
• 11. OSHA (Occupational Safety and Health Administration), (1985). Method No ID-121. Metal and metalloid particulates in workplace atmospheres (atomic absorption) (sampling and analytical method, revised February 2002). Organic Methods Evaluation Branch. OSHA Analytical Laboratory, Salt Lake City, Utah.
• 12. PN-Z-04008-7:2002/Az1:2004 Ochrona czystości powietrza – Pobieranie próbek – Zasady pobierania próbek powietrza na stanowiskach pracy i interpretacji wyników.
• 13. PN-Z-04454:2014-08 Ochrona czystości powietrza – Oznaczanie kobaltu i jego związków na stanowiskach pracy metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej z kuwetą grafitową.
• 14. Rozporządzenie Komisji (UE) 2018/669 z dnia 16 kwietnia 2018 r. zmieniające, w celu dostosowania do postępu naukowo-technicznego, rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin. Dz. Urz. UE z dnia 4.05.2018 r. (L 115/1).
• 15. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU 2018, poz. 1286 ze zm.
• 16. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Kobalt i jego związki. Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN [praca niepublikowana].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).