Experiencing mobbing at workplace facing psychological gender and occupational burnout

Góralewska-Słońska, Anna

doi:10.2478/manment-2019-0009

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Experiencing mobbing at workplace facing psychological gender and occupational burnout

Autorzy

Góralewska-Słońska Anna

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

DOI

10.2478/manment-2019-0009

Warianty tytułu

Doświadczanie mobbingu w pracy a płeć psychologiczna i wypalenie zawodowe

Języki publikacji

Abstrakty

The problem of mobbing in the work environment is significant, there are many factors determining mobbing, and its negative effects affect both the employees of the organization and their social environment as well as the work process. The aim of this study is to determine the relationship of experiencing mobbing with psychological gender dimensions and occupational burnout. 180 people participated in the study, a group of respondents consisted of 123 women and 57 men, aged 20 to 57 years. The research process used: Negative Action Questionnaire (NAQ), Psychological Gender Inventory (IPP) and Questionnaire to study behaviours and experiences related to work (AVEM). In order to analyse the obtained research results, a correlation analysis was performed to check the relationship between experiencing mobbing activities, (1) and the psychological gender and (2) burnout as well as a linear regression analysis to check what predictors of burnout are. The results of statistical analyses revealed that there is no connection between the experience of mobbing and the psychological gender dimension – femininity, while it was noticed that at the level of statistical tendency there is the relationship between the experience of mobbing and the psychological gender dimension – masculinity. Analysing the results obtained, it was noticed that there is a connection between the experience of mobbing and burnout, people experiencing mobbing are at risk of occupational burnout.

Problem mobbingu w środowisku pracy jest znaczący, istnieje wiele czynników determinujących mobbing, a jego negatywne skutki dotyczą zarówno pracowników organizacji i ich społecznego otoczenia jak i procesu pracy. Celem niniejszego opracowania jest określenie związków doświadczania mobbingu z wymiarami płci psychologicznej i wypaleniem zawodowym. W badaniu uczestniczyło 180 osób, grupę respondentów stanowiło 123 kobiety i 57 mężczyzn, w wieku od 20 do 57 lat. W procesie badawczym wykorzystano: Kwestionariusz Działań Negatywnych (NAQ), Inwentarz do Oceny Płci Psychologicznej (IPP) oraz Kwestionariusz do badania zachowań i przeżyć z związanych z pracą (AVEM). W celu przeanalizowania uzyskanych wyników badań wykonano analizę korelacji w celu sprawdzenia związków pomiędzy doświadczaniem działań mobbingowych, (1) a płcią psychologiczną i (2) wypaleniem zawodowym oraz wykonano analizę regresji liniowej, aby sprawdzić jakie są predyktory wypalenia zawodowego. Wyniki analiz statystycznych ujawniły że nie ma związku pomiędzy doświadczaniem mobbingu a wymiarem płci psychologicznej – kobiecość, natomiast dostrzeżono, że na poziomie tendencji statystycznej jest związek pomiędzy doświadczeniem mobbingu a wymiarem płci psychologicznej – męskością. Analizując otrzymane wyniki, dostrzeżono, że istnieje związek pomiędzy doświadczaniem mobbingu a wypaleniem zawodowym, osoby doświadczające mobbingu są zagrożone wypaleniem zawodowym.

Słowa kluczowe

mobbing occupational burnout psychological gender

mobbing wypalenie zawodowe płeć psychologiczna

Wydawca

University of Zielona Góra, Faculty of Economics and Management

Czasopismo

Management

Rocznik

2019

Tom

Vol. 23, no. 1

Strony

156--173

Opis fizyczny

Bibliogr. 51 poz., tab.

Twórcy

autor

Góralewska-Słońska Anna

University of Zielona Góra, Faculty of Education, Psychology and Sociology, Poland

Bibliografia

1. Arcimowicz, K. (2003). Obraz mężczyzny w polskich mediach. Prawda, fałsz, stereotyp. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
2. Bem, S. (1982). Gender Schema Theory and Self-Schema Theory Compared: A Comment on Markus, Crane, Bernstein, and Siladi’s „Self-Schemas and Gender”. Journal o f Personality and Social Psychology, 43(6), 1192-1194.
3. Bem, S. (2000). Męskość–kobiecość. O różnicach wynikających z płci. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
4. Best, D., Williams, J. (2002). Perspektywa międzykulturowa. In: B. Wojciszke (ed.), Kobiety i mężczyźni: odmienne spojrzenie na różnice (pp. 118-145). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
5. Brzezińska A., Appelt K., Ziółkowska B. (2008). Psychologia rozwoju człowieka, In: J. Strelau, D. Doliński (ed.), Psychologia akademicka, Vol. 2 (pp. 95–290). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
6. Burisch, M. (2009). W poszukiwaniu teorii – przemyślenia na temat natury i etiologii wypalenia. In: H. Sęk (ed.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie (pp. 58-83). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
7. Chomczyński, P. (2008). Mobbing w pracy z perspektywy interakcyjnej. Proces stawania się ofiarą. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
8. Bowman, L. (1999). Individual differences in posttraumatic distress: Problems with the DSM IV model., Canadian Journal of Psychiatry, 44, 21-33.
9. Durniat, K. (2009). Mobbing jako patologia organizacji i zarządzania – doniesienia z badań własnych. In: S. Banaszak i K. Doktór (ed.), Socjologiczne, pedagogiczne i psychologiczne problem organizacji i zarządzania (pp. 377–391). Poznań: WSKiZ.
10. Einarsen, S., Raknes, B., Matthiesen, S. (1994). Bullying and harassment at work and their relationships to work environment quality: An exploratory study. European Work and Organizational Psychology, 4, 381–401.
11. Einarsen, S., Skogstad A. (1996). Bullying at work – Epidemiological findings in public and private organizations. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 185–201. DOI: 10.1080/13594329608414854.
12. Einarsen, S., Raknes, B. (1997). Harassment in the workplace and the victimization of men. Violence and Victims, 12, 247–263.
13. Einarsen, S., Hoel, H., Zapf, D., Cooper, C. (2011). The concept of bullying and harassment at work: The European tradition. In: S. Einarsen, H. Hoel, D. Zapf, C. Cooper (ed.), Bullying and harassment in the workplace: Developments in theory, research, and practice (pp. 3–40). Boca Raton, London, New York: Taylor & Francis Press.
14. Eriksen W, Einarsen S. (2004). Gender minority as a risk factor of exposure to bullying at work – The case of male assistant nurses. European Journal of Work and Organizational Psychology, 13(4), 473–492. DOI:10.1080/13594320444000173.
15. Freudenberger, H., Richelson G. (1980). Burnout : The High Cost of High Achievement, Garden City, N.Y: Doubleday.
16. Giorgi, G., Mancuso, S., Fiz Perez, F., Castiello D’Antonio, A., Mucci, N., Cupelli, V., Arcangeli, G. (2016). Bullying among nurses and its relationship with burnout and organizational climate. International Journal of Nursing Practice, 22(2), 160-168. DOI: 10.1111/ijn.12376.
17. Góralewska-Słońska, A. (2016). Mobbing w środowisku pracy. Rys teoretyczny. RELACJE. Studia z nauk społecznych, 2, 2016 (61-74).
18. Hirigoyen, M. (2003). Molestowanie w pracy. Poznań: W Drodze.
19. Hoel, H., Cooper, C. (2000). Destructive conflict and bullying at work. Manchester: Manchester School of Management (UMIST).
20. Konopka K. (2011). Regulacyjne funkcje płci psychologicznej, Psychologia Jakości Życia, 10(2), 143–158.
21. Kowalska, M., Bugajska, J., Żołnierczyk-Zreda, D. (2010). Częstość występowania zespołu wypalenia zawodowego wśród pracowników biurowych. Medycyna Pracy, 61(6), 615-623.
22. Kuczyńska, A. (2012). Inwentarz do oceny płci psychologicznej. Podręcznik, Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
23. Kulik, M. (2008). Cierpienie, które przerasta czyli o wypaleniu lekarzy pracujących z ludźmi przewlekle chorymi. Studia z psychologii w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. 15, 81-112.
24. Kwiatkowska, A. (1999). Siła tradycji i pokusa zmiany, czyli o stereotypach płciowych. In: J. Miluska, i P. Boski (ed.), Męskość – kobiecość w perspektywie indywidualnej i kulturowej (pp. 143-172). Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
25. Leymann, H. (1990). Mobbing and psychological terror at workplaces. Violence and Victims, 5, 119–126.
26. Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5 (2), 165–184.
27. Lipowski, M., Nieckarz, Z., Celińska, S., Konieczny, T. (2009). Zachowania narcystyczne a płeć psychologiczna menedżerów. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Administracji i Biznesu im E. Kwiatkowskiego w Gdyni, 11, 157-170.
28. Litzke S., Schuh H. (2007). Stres, mobbing i wypalenie zawodowe. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
29. Lutgen-Sandvik P., Namie,G., Namie, R. (2009). Workplace Bullying: Causes, Consequences, and Corrections. In: P. Lutgen-Sandvik i B. Sypher (ed.) Destructive Organizational Communication (pp. 27-53). New York: Routledge Press.
30. Mandal, E. (2000). Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów związanych z płcią. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
31. Maslach, Ch. (2009). Wypalenie w perspektywie wielowymiarowej. In: H. Sęk (ed.) Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie (pp. 13-32). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
32. McFarlane, A. (1989). The aetiology of posttraumatic morbidity: Predisposing, precipitating, and perpetuating factors, British Journal of Psychiatry, 154:221-228.
34. Miedzik, M. (2008). Mobbing – charakterystyka zjawiska w Polsce. Polityka Społeczna, 3, 31–34.
35. Mościcka-Teske, A., Drabek, M., Pyżalski, J. (2014). Doświadczenie mobbingu i wrogich zachowań w miejscu pracy a występowanie objawów wypalenia zawodowego u nauczycieli. Medycyna Pracy, 65(4), 535-542.
36. Ortega, A., Høgh, A., Pejtersen, J., Feveile, H. Olsen O. (2009). Prevalence of workplace bullying and risk groups: A representative population study. International Archives of Occupational and Environmental Health, 82(6), 417–426. DOI: 10.1007/s00420-008-0339-8.
37. Pines A., Aronson, E.(1988). Career burnout: Causes and Cures, New York: Free Press.
38. Rongińska, T., Gajda, W. (2012). Strategie radzenia sobie z obciążeniem psychicznym w pracy zawodowej. Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski.
39. Sá, L., Fleming, M. (2008). Bullying, burnout, and mental health amongst Portuguese nurses. Issues in Mental Health Nursing, 29(4), 411-426. DOI:10.1080/01612840801904480.
40. Salin, D. (2001). Prevalence and forms of bullying among business professionals: a comparison of two different strategies for measuring bullying. European Journal of Work and Organizational Psychology, 10(4), 425-441. DOI: 10.1080/13594320143000771.
41. Salin, D. (2015). Risk factors of workplace bullying for men and women: The role of the psychosocial and physical work environment. Scandinavian Journal of Psychology. 56 (1), 69-77. DOI:10.1111/sjop.12169.
42. Schaufeli, W., Leiter M., Maslach Ch. (2009), Burnout: 35 years of research and practice, Career Development International, 14(3), 204-220.
43. Sęk, H. (2009). Uwarunkowania i mechanizmy wypalenia zawodowego w modelu społecznej psychologii poznawczej. In: H. Sęk (ed.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie (pp. 83-113). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
44. Simpson R, Cohen C. (2004). Dangerous Work: The Gendered Nature of Bullying in the Context of Higher Education. Gender, Work &Organization, 11,(2), 163–186.
45. Sojka, W., Walczuk K. (2015). Mobbing – socjologiczno – prawny zarys zagadnienia. „Rocznik Administracji publicznej”. Nauka o administracji 1, 145-161.
46. Stanisławska, M., Siudowska, S., Jurczak, A., Grochans, E. (2015). Mobbing i wypalenie zawodowe w wybranych środowiskach pracy. Problemy pielęgniarstwa, 23 (3), 367-37.
47. Vartia, M. (1996). The sources of bullying – psychological work environment and organizational climate. European Journal Work and Organizational Psychology, 5(2), 203–214. DOI: 10.1080/13594329608414855.
48. Vartia M., Hyyti J. (2002). Gender differences in workplace bullying among prison officers. European Journal Work and Organizational Psychology, 11(1), 113–126. DOI: 10.1080/13594320143000870.
49. Warszewska-Makuch, M. (2005). Mobbing w pracy - przyczyny i konsekwencje. Bezpieczeństwo Pracy, 3(404), 5–7.
50. Warszewska-Makuch, M. (2007). Polska adaptacja kwestionariusza NAQ do pomiaru mobbingu w miejscu pracy, Bezpieczeństwo Pracy, 4, 16-19.
51. Zapf, D., Einarsen, S. (2001). Bullying in the workplace: Recent trends in research and practice – An introduction. European Journal of Work and Organizational Psychology, 10 (4), 369–373. DOI: 10.1080/13594320143000807.
52. Zapf, D., Einarsen, S. (2011). Individual antecedents of bullying: Victims and perpetrators. In: S. Einarsen, H. Hoel, D. Zapf, C. Cooper (ed.), Bullying and harassment in the workplace: Developments in theory, research, and practice (pp. 177-200). Boca Raton London New York: CRC Press Taylor &Francis Group.

Uwagi

W "Bibliografii" błędna numeracja: brak poz. 33.

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019)

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-95983d83-57d8-4ca7-adcb-0f496cd296cf