Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2016 r., sygn. II KK 216/16 *), w sprawie oceny możliwości przypisania oskarżonemu o wypadek skutku, w kontekście zachowania się pokrzywdzonego

• Autorzy: Pawelec K. J.

Warianty tytułu

EN

Commentary on the judgment of the Supreme Court of 17 November 2016, Ref. II KK 216/16, on assessment of the possibility of ascribing responsibility to the accused for the effects of an accident, in the context of the behaviour of the victim

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jest to glosa aprobująca tytułowy wyrok, którego teza brzmi: „Kwestia obiektywnej możliwości zatrzymania samochodu przed pieszym stanowi ogólny warunek przypisania skutku. Gdyby bowiem okazało, że zachowując reguły ostrożności oskarżony nie mógłby uniknąć wypadku, jego odpowiedzialność za skutek byłaby wyłączona – także wówczas, gdyby faktycznie poruszał się z prędkością nadmierną, nie obserwował dostatecznie jezdni czy też wykonał nieprawidłowy manewr. Należy przy tym wskazać, że ocena możliwości uniknięcia wypadku przy zachowaniu przez oskarżonego reguł ostrożności obowiązujących w danej sytuacji, w tym reguł dotyczących bezpiecznej prędkości, może być uzależniona od sposobu i prędkości poruszania się po jezdni pokrzywdzonego”. Zdaniem autora, glosowane orzeczenie tylko pozornie może wzbudzać zastrzeżenia. Nawiązuje ono do koncepcji ogólnego przypisania skutku, ale w sposób racjonalny, przy zastosowaniu rozumowania indukcyjnego. Postrzega problem całościowo, nie tylko od strony naruszenia zasad bezpieczeństwa przez wytypowanego sprawcę, ale również nakazuje dokonanie oceny zachowania się pokrzywdzonego, co jest niezwykle cenne dla praktyki sądowej, jak też dla opiniujących biegłych. Nakazuje dokładnie badać istnienie związku przyczynowego między zachowaniem się poszczególnych uczestników wypadku a jego powstaniem, przy czym wskazuje na konieczność dokładnego rozważenia zachowań niemodelowych pod kątem możliwości ich przewidzenia, jak również nałożenia tego rodzaju powinności na kierującego.

EN

This is a commentary approving the titular ruling, which is worded as follows: “The issue of the objective possibility of stopping a car before a pedestrian constitutes a general condition of attributing effect. For if it turns out that, while observing principles of caution, the accused could not have avoided an accident, his/her responsibility for the consequence would be ruled out – even if s/he had actually been moving at excessive speed, had not observed the roadway sufficiently or had carried out an incorrect manoeuvre. However, it should be noted that assessment of the possibility of avoiding an accident while observing – by the accused – the principles of caution that are appropriate to a given situation, including rules concerning safe speed, may be dependent on the way and speed of moving on the roadway by the victim”. In the opinion of the author, the commented ruling may only seemingly raise doubts. The ruling refers to the concept of general attribution of consequence, but in a rational way, using inductive reasoning. The ruling perceives the problem holistically, not only from the point of view of violating safety principles by the identified perpetrator: it also prescribes assessing the behaviour of the victim, which is extremely valuable for judicial practice, as well as for experts issuing opinions. It prescribes careful examination of whether a causal relationship exists between the behaviour of particular participants in an accident and its occurrence, but at the same time it indicates the necessity of carefully considering non-model behaviours in terms of their predictability, as well as imposing this type of obligation on the driver.

Słowa kluczowe

PL

zasady bezpieczeństwa; szczególna ostrożność; przewidywalność zachować; zachowania modelowe; zachowania niemodelowe; związek przyczynowy

EN

safety principles; special caution; predictability of behaviour; model behaviours; non-model behaviours; causal relationships

• Wydawca: Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych
• Czasopismo: Paragraf na Drodze
• Rocznik: 2018
• Tom: Nr 1
• Strony: 35--40
• Opis fizyczny: Bibliogr. 6 poz.

Twórcy

autor

Pawelec K. J.

Bibliografia

• 1. Bachrach, A. (1980). Przestępstwa i wykroczenia drogowe w prawie polskim, Warszawa.
• 2. Pawelec, K.J. (2016). Obiektywne przypisanie, czy uniwersalna koncepcja w sprawach o wypadki drogowe?, Paragraf na Drodze, nr 6.
• 3. Pawelec, K.J. (2016). Zarys metodyki pracy obrońcy i pełnomocnika w sprawach przestępstw i wykroczeń drogowych, Warszawa.
• 4. Stefański, R.A. (1997). Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 1996 r., sygn. II KKN 90/96, Prok. i Pr. 1997, nr 4.
• 5. Stefański, R.A. (2012). Kodeks karny. Komentarz, red. L. Wilk, Warszawa.
• 6. Tuleya, I. (2017). (w:) Praktyczny komentarz do zmian procedury karnej, red. W. Cieślak, K.J. Pawelec, I. Tuleya, M. Gabriel-Węglowski, Warszawa.