Wilgotność powietrza i gazów. Pomiary i wzorcowanie

• Autorzy: Flakiewicz K.

Warianty tytułu

EN

Humidity of air and gases. Measurements and calibration

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono zarys dziedziny zajmującej się pomiarami wilgotności powietrza i gazów. Dokonano przeglądu zjawisk fizycznych i pojęć stosowanych do opisu wilgotności gazów, zgodnie z aktualnym stanem wiedzy i współczesną praktyką pomiarową. Omówiono różne metody generowania jednostek miary wilgotności, a mianowicie temperatury punktu rosy i wilgotności względnej. Przedstawiono schematycznie budowę i zasadę działania podstawowych wzorców odniesienia (generatorów temperatury punktu rosy oraz wzorca odniesienia wilgotności względnej) opracowanych i stosowanych w Laboratorium Wilgotności GUM. Omówiono metody wzorcowania (przekazywania jednostki wilgotności do wzorców roboczych i przyrządów użytkowych) oraz sposób przedstawiania wyników wzorcowania. Przedyskutowano właściwości metrologiczne różnych typów przyrządów oraz ich przydatność do pomiarów wilgotności w różnych warunkach i zakresach pomiarowych. Podano możliwości pomiarowe Laboratorium Wilgotności GUM z uwzględnieniem udziału Laboratorium w międzynarodowych porównaniach wzorców wilgotności, których wyniki stanowią podstawowe kryterium potwierdzające kompetencje pomiarowe Laboratorium.

EN

This paper outlines the subject of measurement of humidity of air and gases. Physical phenomena associated with humidity and the quantities used for description of humidity are briefly reviewed from the viewpoint of the contemporary state of knowledge and the practical aspects of measurements in this area. Different methods of generation of humidity standards are discussed: the method of the dew-point temperature and the relative humidity approach. The principles of operation and design of the primary reference standards (the dew-point generators and the relative humidity standard), which were designed, constructed and are in use in the Humidity Laboratory of the Central Office of Measures (GUM) are briefly discussed. Different methods of calibration are described and the transfer of the unit of humidity to working standards and measuring instruments is discussed. The method of presentation of calibration results is discussed. Evaluation of metrological properties of different measuring instruments is given and their application in different conditions and measuring ranges is discussed. The measurement capability of the Humidity Laboratory is given; it has been confirmed by participation in international comparisons of humidity standards, which confirmed the competence of the Laboratory.

Słowa kluczowe

PL

wilgotność; pomiar wilgotności; wzorce wilgotności; generator wilgotności; temperatura punktu rosy; wilgotność względna; wzorcowanie; spójność pomiarowa

EN

humidity; measurement of humidity; humidity standards; humidity generator; dew-point temperature; relative humidity; calibration; traceability

• Wydawca: Główny Urząd Miar
• Czasopismo: Metrologia : biuletyn informacyjny Głównego Urzędu Miar
• Rocznik: 2009
• Tom: nr 4
• Strony: 3--20
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., fot., rys. tab., wykr.

Twórcy

autor

Flakiewicz K.

• Główny Urząd Miar – Zakład Fizykochemii

Bibliografia

• [1] Sonntag D.: Important new values of the physical constants of 1986, vapour pressure formulations based on the ITS-90, and psychrometer formulae. Zeitschrift fur Metrologie, vol. 40 (5), pp. 340-344, 1990.
• [2] Guide to the Measurement of Humidity. The Institute of Measurement and Control, London 1996.
• [3] Hardy B.: ITS-90 Formulations for Vapor Pressure, Frostpoint Temperature, Dewpoint Temperature and Enhancement Factors I n the Range -100 to +100 °C. Papers and Abstracts from the Third International Symposium on Humidity & Moisture, vol. 1, 214-222, April 1998, NPL, Teddington, UK.
• [4] Kabza Z., Kostyrko K., Zator S., Łobzowski A., Szkolnikowski W.: Regulacja mikroklimatu pomieszczenia. Agencja Wydawnicza PAK-u, Warszawa, Listopad 2005.
• [5] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 listopada 2006 r. w sprawie legalnych jednostek miar (Dz. U. Nr 225, poz. 1638).
• [6] Kostyrko K.: Etałonnyj sorpcjonno gravimetriczeskij gigromietr. Izmieritelnaja Tiechnika nr 11, 1976.
• [7] Wexler A., Hyland R. W., Rhodes S. W.: A Comparison between the NBS Two-Pressure Humidity Generator and the NBS Standard Hygrometer. Meas. and Control in Science and Industry, Vol. 3, Reinhold Publishing Company, 1965.
• [8] Bell S.: Validation of the NPL Primary Gravimetric Hygrometer. Papers and Abstracts from the third International Symposium on Humidity & Moisture, vol. 1, 20-27, April 1998, NPL, Teddington, UK.
• [9] Bell S.: Validation of the NPL Primary Gravimetric Hygrometer. Papers and Abstracts from the Third International Symposium on Humidity & Moisture, vol. 1, 62-67, April 1998, NPL, Teddington, UK.
• [10] Flakiewicz K.: Implementation of the dew-point temperature generator as the primary stan dard in GUM. Papers and Abstracts from the Third International Symposium on Humidity & Moisture, vol. 1, 62-67, April 1998, NPL, Teddington, UK.
• [11] Flakiewicz K.: Improvement of the primary humidity standard in GUM. Proc. 8th International Symposium on Temperature and Thermal Measurements in Industry and Science, TEMPMEKO 2001, vol. 2, VDE Verlag GMBH, Berlin 2001.
• [12] Flakiewicz K.: Instrukcja wzorcowania wzorcowych higrometrów punktu rosy z chłodzonym lustrem w odniesieniu do wzorca podstawowego – generatora temperatury punktu rosy. Instrukcja wewnętrzna GUM.
• [13] Flakiewicz K.: Błędy histerezowe w pomiarach wilgotności względnej. Pomiary Automatyka Kontrola, vol. 53 BIS (9‘2007).
• [14] Kostyrko K., Szumowski J., Wyżykowska A.: Tablice psychrometryczne i higrometryczne. PWN Warszawa, 1986.
• [15] The Scale of Relative Humidity of Air Certfied against Saturated Salt Solutions. International Recommendation OIML R 121 - 1990