Regulacja polsko-radzieckiej granicy państwowej w 1951 roku: przyczyny, cele, skutki dla bezpieczeństwa Polski

• Autorzy: Walczak Jarosław

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0054.8302

Warianty tytułu

EN

Regulation of the polish - soviet state border in 1951 : causes, goals, effects for Poland 's security

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W 1951r doszło do największej regulacji wschodniej granicy RP. W jej wyniku Polska wymieniła z ZSRR po 480 km² swoich terytoriów i przeprowadziła akcję przesiedleńczą nazwaną „H-T”, która dotknęła 12 tys. polskich obywateli. Po stronie radzieckiej pozostały 4 polskie gminy i części 3, a przyłączono fragment przedwojennego powiatu leskiego obejmujący część dorzecza dolnego Sanu od Smolnika po Solinę z Ustrzykami Dolnymi. Operacja przyniosła poważne skutki w aspekcie bezpieczeństwa: polityczne, ekonomiczne, ekologiczne i społeczne, których analiza może wskazywać, iż krótkofalowo wymiana przyniosła większe korzyści stronie radzieckiej, długofalowo zaś, pomimo ogromnych strat o charakterze społeczno-kulturowym poniesionych przez Polskę, to dla niej z perspektywy dekad stała się korzystniejszą.

EN

In 1951, the eastern border of the Republic of Poland was regulated, Poland exchanged 480 km² of its territories with the Union of Soviet Socialist Republics and carried out a resettlement operation called “H-T”. 12000 Polish citizens were resettled. There were 4 Polish communes and parts of 3 others left on the Soviet side. Part of the former Lesko County was incorporated – part of the lower San basin from Smolnik to Solina with Ustrzyki Dolne. The operation had serious security consequences: political, economic, ecological, and social. It can be assumed that at the beginning the border treaty brought greater benefits to the Soviet site, but from the perspective of seventy years, the balance of benefits seems to be better for Poland.

Słowa kluczowe

PL

traktat; przesiedlenie; granica; bezpieczeństwo

EN

treaty; resettlement; border; security

• Wydawca: Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte
• Czasopismo: Rocznik Bezpieczeństwa Morskiego
• Rocznik: 2024
• Tom: R. XVIII
• Strony: 561--579
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz.

Twórcy

autor

Walczak Jarosław

• Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia

• https://orcid.org/0000-0001-9397-6237

Bibliografia

• [1] Aksamitowski A. (2000). Spór o przebieg linii demarkacyjnej między III Rzeszą a ZSRR w 1939 roku, Bezpieczeństwo Teoria i praktyka, nr 3-4, s.201-209.
• [2] Eberhardt P. (2018). Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, Dzieje Najnowsze, Rocznik L – 2018.
• [3] Eberhardt P. (2000). Przemieszczenia ludności na terytorium Polski spowodowane II wojną światową.
• [4] Lipińska E. J. (kier.) .(2010). Ocena wpływu wyrobisk górniczych początków górnictwa naftowego (kopanek) na środowisko – projekt badawczy Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie, s. 21-25.
• [5] Makowski H. (1962). Historia odkrycia Zagłębia Nadbużańskiego (W trzylecie śmierci J. Samsonowicza), Przegląd Geologiczny – Vol 10, , No 11.
• [6] Motyka G. (1999). Tak było w Bieszczadach. Walki Polsko-ukraińskie 1943-1948.
• [7] Olszański T. A. (1992). Między starym a nowym. Wieś bieszczadzka w międzywojniu. Bieszczady.
• [8] Przygodzki J. (2019). Komisje dla usprawnienia administracji publicznej w II Rzeczypospolitej. Studium historycznoprawne.
• [9] R. Reinfuss. (1990). Śladami Łemków.
• [10] Roszkowski W. (1991). Historia Polski 1914-1990.
• [11] Sobczyński M. (2008). Zmienność funkcji granic międzynarodowych na ziemiach polskich od czasów Rzeczypospolitej szlacheckiej do przystąpienia Polski do układu z Schengen, Problematyka geopolityczna ziem polskich, Prace geograficzne Nr 218, s. 43.
• [12] Wieliczko M. (1992). „Linia demarkacyjna” nad Sanem – koncepcja i realizacja, Pogranicze. Studia z dziejów stosunków polsko – ukraińskich w XX w.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2025).