Sztolnie górnicze na terenie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

• Autorzy: Dyduch G. , Preidl W. , Stacha G.

Warianty tytułu

EN

Mining galleries in the Upper Silesian Coal Basin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Sztolnie związane były przede wszystkim z górnictwem rudnym, ale również górnictwo węgla kamiennego korzystało z tego sposobu udostępnienia złóż kopaliny użytecznej i odwadniania pól eksploatacyjnych. W artykule omówiono najciekawsze obiekty sztolniowe na terenie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego oraz zwrócono uwagę na rolę, jaką pełniły i nadal pełnią w utrzymaniu prawidłowej gospodarki wodnej w rejonach, w których się znajdują. Wskazano również na konieczność monitorowania zagrożenia dla powierzchni terenu ze strony tego typu wyrobisk. Prezentowany temat będzie przedmiotem dalszych badań i analiz, a wyniki będą publikowane na łamach czasopisma.

EN

Galleries were primarily associated with ore mining, but coal mining also benefited from this method of opening up of useful mineral deposits and dewatering of exploitation panels. This article discusses the most interesting galleries in the Upper Silesian Coal Basin and highlights the role they have played and continue to play in the maintenance of correct water management in the areas where they are located. The necessity to monitor the risk to the surface of the area on the side of those underground galleries has also been pointed out. The issued presented in the paper will be the subject of further research and analysis, and the results will be published in the journal.

Słowa kluczowe

PL

sztolnie górnicze; kopalnie; wyrobiska

• Wydawca: Wydawnictwo Górnicze Sp. z o.o.
• Czasopismo: Budownictwo Górnicze i Tunelowe
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 2
• Strony: 20--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys.

Twórcy

autor

Dyduch G.

• Politechnika Śląska, Gliwice

autor

Preidl W.

• Politechnika Śląska, Gliwice

autor

Stacha G.

• Politechnika Śląska, Gliwice

Bibliografia

• 1. Bartels C.: Sztolnie górnictwa rud w Górach Hartzu w porównaniu z „Lisią Sztolnią". Międzynarodowa Konferencja „Lisia Sztolnia" w Wałbrzychu jako zabytek techniki europejskiego dziedzictwa kulturowego. Wałbrzych, 20.09.2001.
• 2. Borecki et al.: Systemy eksploatacji węgla kamiennego. Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1968.
• 3. Ciarke M: Sztolnie spławne w górnictwie w Anglii. Międzynarodowa Konferencja „Lisia Sztolnia" w Wałbrzychu jako zabytek techniki europejskiego dziedzictwa kulturowego. Wałbrzych, 20.09.2001.
• 4. Czarnocki S.: Polskie Zagłębie Węglowe w świetle ostatnich lat dwudziestych (1914-1934), z. 1. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 1935.
• 5. Duży S., Jurkiewicz J. G., Preidl W.: Możliwości wykorzystrzystania i Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej jako zabytku kultury technicznej i atrakcji podziemnej trasy turystycznej Skansenu Górniczego „Królowa Luiza" w Zabrzu. „Dziedzictwo i historia górnictwa oraz możliwości wykorzystania pozostałości dawnych robót górniczych. Politechnika Wrocławska, Wrocław 2006.
• 6. Gaebler C: Das Oberschlesische Steinkohlenbecken. Verlag von Gebrüder Böhm, Kattowitz 1909.
• 7. Gisman S.: Słownik górniczy. Instytut Węglowy Katowice, Katowice 1949.
• 8. Grewe K.: Lich am Ende des Tunnels. Planung unad Trassierung im antiken Tunenelbau. Verlag Philipp von Zabern, Mainz am Rhein 1998.
• 9. Januszewski W., Marks L., Radomiński A.: Słownik geologii dynamicznej. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1985.
• 10. Kontkiewicz S.: Kilka słów o karcie pokładowej Dąbrowskiego Zagłębia Węglowego. Wszechświat 1887, t. VI, nr 3 i 4.
• 11. Kleczkowski A., Dziewoński J.:Słownik geologiczny.Geologia dynamiczna. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1953.
• 12. Kordecki M, Smolorz D.: Atlas historyczny Górny Śląsk w XX wieku. Zbiór map edukacyjnych. Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, Gliwice - Opole 2013.
• 13. Kossuth S.: Wielkie sztolnie odwadniające w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Przegląd Górniczy 1962, nr 7-8.
• 14. Łabęcki H.: Początki nauki kopalnictwa. Wyd. Wydział Górniczy Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu, Warszawa 1845.
• 15. Łabęcki H.: Słownik górniczy polsko-rosyjsko-francusko-niemiecki i rosyjsko-polski (z dodaniem wyrazów odnoszących się do mineralogii, geologii, chemii oraz ważniejszych rzemiosł kruszcowych) tudzież Glossarz średniowiecznej łaciny górniczej w Polsce. Wydanie pośmiertne. Druk. K. Kowalewskiego, Warszawa 1868.
• 16. Preidl W.: Rozwój techniki odwadniania kopalń na przestrzeni dziejów. IX Międzynarodowy Warsztat Archeologii Przemysłowej, Dzierżoniów - Nowa Ruda - Świdnica - Wałbrzych, 14-15 czerwca 2012. [W:] Technika w dziejach cywilizacji - z myślą o przyszłości. Pod red. Januszewskiego S., t. 8, Wrocław 2012, s. 89-109.
• 17. Sivek M., Dopita M., Krùl M., Èáslavsky Jirásek J.: Atlas of chemical-technological properties of coals in the Czech part of the Upper Silesian Basin. Vysoka śkola bánská - Technical University of Ostrava, Ostrava 2003.
• 18. Spilker M.: Sztolnie Mansfedzkiego Zagłębia Miedziowego w porównaniu z „Lisią Sztolnią". Międzynarodowa Konferencja „Lisia Sztolnia" w Wałbrzychu jako zabytek techniki europejskiego dziedzictwa kulturowego. Wałbrzych, 20.09.2001.
• 19. Encyklopedia popularna PWN. Państwowe Wydawnictwa Naukowe, Warszawa 2015.
• 20. http://geoportal.pgi.gov.pl/surowce/energetyczne/wegielkamienny. Strona internetowa /2010 (stan na 10.05.2017)
• 21. Wójcik J. A.: Dawne sztolnie kopalń węgla kamiennego w Okręgu Zachodnim Królestwa Polskiego (do 1850 r.). Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały, nr 32, Wrocław 2006

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).