Ocena oddziaływania na dziedzictwo (OOD) ICOMOS – zastosowanie w krajowej praktyce konserwatorskiej

• Autorzy: Górski Marcin

Identyfikatory

DOI

10.35784/odk.2797

Warianty tytułu

EN

ICOMOS heritage impact assessment – application to national conservation practice

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zagadnienie intensyfikacji przekształceń obiektów zabytkowych stanowi od wielu lat globalne wyzwanie w praktyce konserwatorskiej. Proces ten zauważalny jest na przestrzeni ostatnich lat także w Polsce. Adaptacja i przekształcanie zabytków jest dziś zjawiskiem powszechnym. Procesy przekształcające na skalę masową zasób dziedzictwa architektonicznego w Polsce nie idą jednak w parze z wypracowaniem narzędzi umożliwiających w praktyce konserwatorskiej określanie zasad ochrony oraz sporządzania programów i projektów zagospodarowania obiektów i zespołów zabytkowych. Taka sytuacja nie ułatwia prowadzenia skutecznej polityki konserwatorskiej w kraju. Artykuł ma na celu przybliżenie metody przeprowadzania ocen oddziaływania na dziedzictwa dla obiektów światowego dziedzictwa opracowanej w 2009 roku na międzynarodowych warsztatach zorganizowanych przez ICOMOS (metoda OOD) jako przyczynku do wykorzystania doświadczeń międzynarodowych w polskiej rzeczywistości. Od 2013 roku autor podjął szereg działań związanych z przystosowaniem metody OOD, opracowanej dla obiektów światowego dziedzictwa, do polskiej praktyki konserwatorskiej. Treść referatu stanowi zbiór doświadczeń zebranych przy opracowywaniu opinii konserwatorskich opartych na metodzie OOD.

EN

For many years the issue of intensification of transformations of historical buildings has been a global challenge in the field of conservation practice. This process has also been observed in Poland in recent years. Today the adaptation and transformation of historical buildings is a common phenomenon. However, the processes of transforming the architectural heritage in Poland on a mass scale are not accompanied by the development of tools enabling conservation practice to determine the principles of protection and preparation of programs and projects for the development of buildings and historic buildings. This situation does not facilitate effective conservation policy in the country. This article aims to introduce the method of conducting heritage impact assessments for World Heritage sites developed in 2009 at an international workshop organized by ICOMOS (the heritage impact assessment method, in Polish: "ocena oddziaływania na dziedzictwa" – OOD) as a contribution to the use of international experience in the Polish reality. Since 2013, the author has undertaken a number of activities related to the adaptation of the OOD method, developed for world heritage sites, to the Polish conservation practice. The content of the paper is a collection of experience gained in developing conservation opinions based on the OOD method.

Słowa kluczowe

PL

ingerencja; zabytek; wartości; ocena; oddziaływania

EN

monument; values; assessment; impact; interference

• Wydawca: Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS ; Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Ochrona Dziedzictwa Kulturowego
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 11
• Strony: 181--199
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys.

Twórcy

autor

Górski Marcin

• Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej

• https://orcid.org/0000-0001-9697-9521

Bibliografia

• 1. Bolek T., Ocena oddziaływania na dziedzictwo przemysłowe w procesie inwestycyjnym – zarys procedury. Inwestycje i nieruchomości: wybrane zagadnienia, Studia Ekonomiczne nr 177, 2014, ss. 21–39.
• 2.Dettloff P., Odbudowa i restauracja zabytków architektury w Polsce w latach 1918–1939. Teoria i praktyka. Kraków, 2006.
• 3. Feilden B.M., Jokilehto J., Management Guidelines for World Cultural Heritage Sites. ICCROM, 1998.
• 4. Guidance on Heritage Impact Assessments for Cultural World Heritage Properties, a publication of the International Council on Monuments and Sites, January 2011 (http://openarchive.icomos.org/266/, wersja polska: http://www.icomos-poland.org/index.php/pl/dokumenty-doktrynalne)Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, Dz.U.76.32.190 z dnia 30 września 1976 r.
• 5. Lewicki J., Wartościowanie zabytków w Polsce. Przegląd doświadczeń i postulaty na przyszłość, [w:] Wartościowanie zabytków architektury, Warszawa, 2013, ss. 161-165.
• 6. Obwieszczenie Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu z dnia 20 listopada 2020 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem, Dz.U. 2021 poz. 56.
• 7. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, Dz.U. 2019 poz. 1839.
• 8. Szmygin B., Atrybuty wyjątkowej uniwersalnej wartości, [w:] Szmygin, B. (red.), Wyjątkowa uniwersalna wartość a monitoring dóbr światowego dziedzictwa, Warszawa: PKN ICOMOS i NID, 2011, s. 69.
• 9. Szmygin B., Fortuna-Marek A., Siwek A., Wartościowanie dziedzictwa w systemie SV – metoda i przykłady zastosowania. Lublin, 2017.
• 10. Tomaszewski A., Dziedzictwo kultury w perspektywie międzynarodowej, [w:] Ku nowej filozofii dziedzictwa, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2012, s. 107.
• 11. Tomaszewski A., Ewolucja podejścia do dziedzictwa kultury na forum międzynarodowym, [w:] Kultura a zrównoważony rozwój. Środowisko, ład przestrzenny, dziedzictwo w świetle dokumentów UNESCO i innych organizacji międzynarodowych, Warszawa: Polski Komitet ds. UNESCO, 2009, s. 115.
• 12. Ustawa o ochronie i opiece nad zabytkami, Dz.U. 2021 poz. 710, 954.
• 13. Visual Impact Study (VIS) of the „Verkehrszug Waldschlösschenbrücke” on the UNESCO World Heritage Site „Dresden Elbe Valley” third revised version Institute of Urban Design and Regional Planning, RWTH Aachen University, http://services.arch.rwth-aachen.de/forschung/sichtfeldanalyse-dresden-gutachten-%28englisch%29.pdf, dostęp: 5.01.2016.198
• 14. Wskazówki dotyczące ocen oddziaływania na dziedzictwo dla obiektów światowego dziedzictwa kulturowego. Publikacja Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków i Miejsc ICOMOS, styczeń 2011, s. 7.
• 15. Wytyczne operacyjne do realizacji Konwencji Światowego Dziedzictwa, Międzyrządowy Komitet Ochrony Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego, 2012/01, http://icomos-poland.org/index.php/dokumenty-doktrynalne (dostęp: 29.12.2015).
• 16.Zalasińska K., Charakter prawny zaleceń konserwatorskich, Kurier Konserwatorski nr 6, 2010, s. 12.