Geochemia wapieni oolitowych najniższego triasu zachodniej Polski (otwór Gorzów Wielkopolski IG 1)

• Autorzy: Becker Anna , Jasionowski Marek

Identyfikatory

DOI

10.7306/2025.34

Warianty tytułu

EN

Geochemistry of the lowermost Triassic oolitic limestones in western Poland (Gorzów Wielkopolski IG 1 borehole)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Geochemical analyses performed using the Cameca SX100 electron microprobe included 10 uncoated thin sections of oolitic limestones selected for their microfacies representativeness in the entire section. These involved various carbonate components including primarily calcite components such as ooid nuclei and their cortexes, various generations of cements, stromatolite laminae and (post)biogenic calcite (skeletons/bioclasts), as well as small secondary dolomite inclusions that replaced the calcite components during diagenesis. In general, the individual components of the oolitic limestones show slight differences in the content of the subordinate elements studied (Mg, Sr, Mn, Fe, Na, K, Si, Al). The calcitic components are composed exclusively of low-Mg calcite (ca. 0.5wt % Mg), usually with a small admixture of Sr (400-1500ppm). It seems that the diagenetic processes led to homogenization of the chemical composition of the limestones. Synsedimentary calcite components (ooids, fine-crystalline cements, skeletons of organisms) probably originally contained more magnesium, which, when released during diagenesis, contributed to small-scale dolomitization. Differences in Sr, Mg, Fe, Mn contents are the result of changes in the solution chemistry during sedimentation and different stages of diagenesis. Changes in the content of elements such as Al, Si, or K can be correlated with the presence of admixture of aluminosilicate minerals, such as clay minerals. Ooids are enriched in these elements and the products of later diagenesis, such as blocky cements, are depleted.

Słowa kluczowe

PL

niski trias; wapienie oolitowe; geochemia; mikrosonda elektronowa

EN

Lower Triassic; oolitic limestones; geochemistry; electron microprobe

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2025
• Tom: Vol. 73, nr 4
• Strony: 353--358
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., map., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Becker Anna

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4,00-975 Warszawa

• https://orcid.org/0000-0001-6255-4007

autor

Jasionowski Marek

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4,00-975 Warszawa

• https://orcid.org/0000-0003-3825-7859

Bibliografia

• 1. BACHMANN G.H., GELUK M.C., WARRINGTON G., BECKER-ROMAN A., BEUTLER G., HAGDORN H., HOUNSLOW M.W., NITSCH E., ROHLING H.-G., SIMON T., SZULC A. 2010 - Triassic. [W:] Doornenbal J.C., Stevenson A.G. (red.), Petroleum Geological Atlas of the Southern Permian Basin Area. EAGE Publications b.v., Houten: 149-173.
• 2. BECKER A. 2005 - Sequenzstratigraphie und Fazies des Unteren und Mittleren Buntsandsteins im östlichen Teil des Germanischen Beckens (Deutschland, Polen). Hallesches Jahrbuch für Geowissenschaften, Reihe B, Beiheft, 21: 1-117.
• 3. BECKER A., NAWROCKI J. 2014 - Magnetostratigraphy of the Buntsandstein (Lower Triassic) in the Gorzów Wielkopolski IG 1 borehole, eastern German Basin in Poland: evidence of substantial diachronism of palynostratigraphic macrospore zones. Geological Quarterly, 58: 369-378.
• 4. BECKER A., FIJAŁKOWSKA-MADER A., JASIONOWSKI M. 2020 - Marine vs. terrestrial environments during Early Triassic deposition on the northeastern margin of the Central European Basin - a multidisciplinary study on the Middle Buntsandstein of the Bartoszyce IG 1 borehole, NE Poland. Geological Quarterly, 64: 1023-1047.
• 5. FELDMAN-OLSZEWSKA A. (red.) 2014 - Gorzów Wielkopolski IG 1. Profile Głębokich Otworów Wiertniczych Państwowego Instytutu Geologicznego, 141.
• 6. GAJEWSKA I., SZYPERKO-ŚLIWCZYŃSKA A. 1979 - Pstry piaskowiec dolny i środkowy. [W:] Jaśkowiak-Schoeneich M. (red.), Budowa geologiczna niecki szczecińskiej i bloku Gorzowa. Prace Instytutu Geologicznego, 96: 25-37.
• 7. JASIONOWSKI M., BECKER A. 2023 - Mikrofacje i diageneza wapieni oolitowych najniższego triasu w profilu Gorzów Wielkopolski IG 1 (zachodnia Polska). Przegląd Geologiczny, 71 (5): 292-297.
• 8. KÄSBOHRER F., KUSS J. 2021 - Lower Triassic (Induan) stromatolites and oolites of the Bernburg Formation revisited - microfacies and palaeoenvironment of lacustrine carbonates in Central Germany. Facies, 67, 11.
• 9. LESZCZYŃSKI K. 2023 - Opisy basenów. Baseny mezo-kenozoiczne pozakarpackie. Mezozoiczny basen Niżu Polskiego. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, 207: 64-65.
• 10. NAWROCKI J., BECKER A. 2020 - Buntsandstein magnetostratigraphy in Poland: new data from the Brześć Kujawski IG-1 borehole. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 90: 435-446.
• 11. ORŁOWSKA-ZWOLIŃSKA T. 1984 - Palynostratigraphy of the Buntsandstein in sections of western Poland. Acta Palaeontologica Polonica, 29 (3-4): 161-194.
• 12. PAUL J., PERYT T.M., BURNE R.V. 2011 - Kalkowsky’s Stromatolites and Oolites (Lower Buntsandstein, Northern Germany). [W]: Reitner J., Quéric N.-V., Arp G., Advances in Stromatolite Geobiology, Springer, Berlin, Heidelberg, 131: 13-28.
• 13. SZULC J. 2019 - Lower Triassic marine Buntsandstein deposits in the Central European Basin. Zeitschrift der Deutschen Gesellschaft für Geowissenschaften, 170: 311-320.
• 14. SZYPERKO-ŚLIWCZYŃSKA A. 1973 - Korelacja profilów dolnego i środkowego pstrego piaskowca w zachodniej Polsce. Kwartalnik Geologiczny, 17 (2): 261-273.
• 15. SZYPERKO-TELLER A. 1997 - Trias dolny (pstry piaskowiec). Litostratygrafia i litofacje. Sedymentacja, paleogeografia i paleotektonika. [W:] Marek S., Pajchlowa M. (red.), Epikontynentalny perm i mezozoik w Polsce. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, 143: 121-132.