Fosforany w wodach gruntowych na terenach zajmowanych przez użytki zielone w Polsce

Pietrzak, S.

Powiadomienia systemowe

Sesja wygasła!
Sesja wygasła!
Sesja wygasła!
Sesja wygasła!

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Fosforany w wodach gruntowych na terenach zajmowanych przez użytki zielone w Polsce

Autorzy

Pietrzak S.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Phosphates in ground waters under grasslands in Poland

Języki publikacji

Abstrakty

W pracy zaprezentowano wyniki badań stężenia fosforu fosforanowego w wodach gruntowych spod użytków zielonych w Polsce. Badania przeprowadzono w latach 2008–2011 w ramach systemu monitoringu gleby i wody na terenach zajmowanych przez użytki zielone, prowadzonego przez Krajową Stację Chemiczno-Rolniczą i podlegające jej okręgowe stacje we współpracy z Instytutem Technologiczno-Przyrodniczym w Falentach. Stwierdzono w szczególności, że: 1) średnie roczne stężenie P-PO₄ w wodzie gruntowej spod użytków zielonych kształtowało się w granicach 0,19–0,29 mg•dm^-3 w okresie wiosennym i 0,28–0,62 mg•dm^-3 w okresie jesiennym; 2) każdego roku badań w okresie jesiennym zawsze występowało większe średnie roczne stężenie P-PO₄ w próbkach wody niż w okresie wiosennym; 3) ze względu na stężenie fosforu fosforanowego, jakość wody w ok. 80–86% punktów monitoringu w okresach wiosennych i w przybliżeniu w 76–82% punktów monitoringu w okresach jesiennych spełniała kryteria klas jakości wód podziemnych od I do III (obejmują wody odznaczające się dobrym stanem chemicznym); 4) stężenie P-PO₄ w wodach gruntowych było zróżnicowane w zależności od kategorii agronomicznej gleby, formy wykorzystania użytku zielonego, rodzaju punktu monitoringu i odczynu gleby; 5) stosunkowo największe stężenie P-PO₄ występowało w wodach gruntowych związanych z glebami bardzo lekkimi i ciężkimi, z pastwiskami, w dużej mierze także z glebami o odczynie lekko kwaśnym oraz w wodzie gruntowej odprowadzanej drenami.

The paper presents results of studies on phosphate-phosphorus concentrations in ground water under grasslands in Poland. Studies were made in the years 2008–2011 within the soil and water monitoring programme in areas occupied by grasslands carried out by the Country Chemical and Agricultural Station (CCAS) and subordinate regional stations in cooperation with the Institute of Technology and Life Sciences in Falenty. It was found that: 1) annual mean concentrations of P-PO₄ in ground water from under grasslands varied between 0.19 and 0.29 mg•dm^-3 in spring and between 0.28 and 0.62 mg•dm^-3 in autumn, 2) autumn concentrations of phosphates were always higher than the spring ones every year, 3) as for phosphate concentrations, 80–86% of spring samples and 76–82% of autumn samples met criteria of the first to third class of ground water quality (corresponding to waters of good chemical status), 4) phosphate concentrations varied in relation to agronomic soil category, grassland utilisation, sampling site and soil pH 5) relatively high concentrations of P-PO₄ were noted in ground waters from light and heavy soils, under pastures and largely in soils of slightly acidic pH and in drained waters.

Słowa kluczowe

fosforany monitoring użytki zielone wody gruntowe

grasslands ground waters monitoring phosphates

Wydawca

Wydawnictwo ITP

Czasopismo

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

Rocznik

2015

Tom

T. 15, z. 3

Strony

89--100

Opis fizyczny

Bibliogr. 33 poz., rys. kolor.

Twórcy

autor

Pietrzak S.

S.Pietrzak@itp.edu.pl

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Zakład Jakości Wody, al. Hrabska 3, 05-090 Raszyn

Bibliografia

1. BRYKAŁA D. 2009. Przestrzenne i czasowe zróżnicowanie odpływu rzecznego w dorzeczu Skrwy Lewej. Warszawa. IGiPZ PAN. ISBN 978-83-61590-09-5 ss. 142.
2. CYMES I., SZYMCZYK S. 2004. Wpływ sposobu użytkowania terenu, melioracji i czynników naturalnych na stężenie związków azotu, fosforu i potasu w wodach gruntowych gleb zwięzłych. Nawozy i Nawożenie. Nr 2(19) s. 9–19.
3. DJODJIC F., BERGSTOM L., ULEN B., SHIRMOHAMMADI A. 1999. Mode of transport of surface applied phosphorus-33 through a clay and sandy soil. Journal of Environmental Quality. Vol. 28 s. 1273–1282.
4. DOMAGALSKI J.L, JOHNSON H.M. 2011. Subsurface transport of orthophosphate in five agricultural watersheds, USA. Journal of Hydrology. Vol. 409. Iss. 1–2 (28) s. 157–171.
5. DOMAGALSKI J.L., JOHNSON H. 2012. Phosphorus and groundwater: Establishing links between agricultural use and transport to streams: U.S. Geological Survey Fact Sheet 2012–3004 [online]. [Dostęp 10.02.2015]. Dostępny w Internecie: http://pubs.usgs.gov/fs/2012/3004/pdf/fs20123004.pdf
6. DROZD J., LICZNAR M., LICZNAR S.E., WEBER J. 2002. Gleboznawstwo z elementami mineralogii i petrografii. Wrocław. Wydaw. AR. ISBN 83-87866-78-4 ss. 210.
7. FLORES-LÓPEZ F., EASTON Z.M., GEOHRING L.D., VERMEULEN P.J., HADEN V.R., STEENHUIS T.S. 2013. Factors affecting phosphorous in groundwater in an alluvial valley aquifer: Implications for best management practices. Water. Vol. 5. Iss. 2 s. 540–559.
8. FORREST F., RODVANG J., REEDYK S., WUITE J. 2006. A survey of nutrients and major ions in shallow groundwater of Alberta’s agricultural areas. Prepared for the Prairie Farm Rehabilitation Administration Rural Water Program, Project Number 4590-4-20-4 [online]. Edmonton. Alberta Agriculture, Food and Rural Development. [Dostęp 10.02.2015]. Dostępny w Internecie: http://environment.alberta.ca/documents/A-Survey-of-Nutrients-and-Major-Ions-in-Shallow-Groundwater-of-Albertas-Agricultural-Areas.pdf
9. HAVLIN J.L. 2004. Technical basis for quantifying phosphorus transport to surface and groundwaters [online]. Journal of Animal Science. Vol. 82. No. 13 sup. E277-E291. [Dostęp 10.02.2015]. Dostępny w Internecie: http://www.journalofanimalscience.org/content/82/13_suppl/E277.full
10. HOLMAN I.P., HOWDEN N.J.K., BELLAMY P., WILLBY N., WHELAN M. J., RIVAS-CASADO M. 2010. An assessment of the risk to surface water ecosystems of groundwater-P in the UK and Ireland. Science of the Total Environment. Vol. 408(8) s. 1847–1857.
11. HOLMAN I.P., HOWDEN N.J.K., WHELAN M. J., BELLAMY P. RIVAS-CASADO M., WILLBY N. 2008. An improved understanding of phosphorus origin, fate and transport within groundwater and the significance for associated receptors [online]. Scotland & Northern Ireland Forum for Environmental Research (SNIFFER). [Dostęp 10.02.2015]. Dostępny w Internecie: http://www.sniffer.org.uk/files/5613/4183/8005/WFD85_Final-Report_with_security.pdf
12. KOC J., SOLARSKI K. 2004. Wpływ systemu melioracyjnego na odpływ składników nawozowych z gleb użytkowanych rolniczo. Nawozy i Nawożenie. Nr 2(19) s. 31–40.
13. LAUBEL A., JACOBSEN O.H., KRONVANG B., GRANT R., ANDERSEN H.E. 1999. Subsurface drainage loss of particles and phosphorus from field plot experiments and tile-drained catchment. Journal of Environmental Quality. Vol. 28. No 2 s. 576–584.
14. LIU J., ARONSSON H., BERGSTRÖM L., SHARPLEY A. 2012. Phosphorus leaching from loamy sand and clay loam top soils after application of pig slurry [online]. Springer Plus. Vol. 1(1) ss. 53. [Dostęp 02.10.2013]. Dostępny w Internecie: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3593004/
15. MARTIN H.W., IVANOFF D.B., GRAETZ D.A., REDDY K.R. 1997. Water table effects on histosol drainage water carbon, nitrogen, and phosphorus. Journal of Environmental Quality. Vol. 26. No. 4 s. 1062–1071.
16. MCDONALD I.D., REID K. 2003. Phosphorus Leaching? Crop Talk. Vol. 3. Iss. 5 ss. 11.
17. OBOUR A.K., SILVEIRA M.L., VENDRAMINI J.M.B., SOLLENBERGER L.E., O’CONNOR G.A. 2011. Fluctuating water table effect on phosphorus release and availability from a Florida Spodosol. Nutrient Cycling in Agroecosystems. Vol. 91. Iss. 2 s. 207–217.
18. PARZYCH A. 2011. Zawartość związków azotu i fosforu w wodach gruntowych wybranych zespołów leśnych Słowińskiego Parku Narodowego. Archives of Environmental Protection. Vol. 37. No. 4 s. 95–105.
19. PAWĘSKA K., MALCZEWSKA B., ZYGLIŃSKA B. 2011. Zawartość fosforanów w wodach studziennych na przykładzie wsi Przeździedza. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Nr 7 s. 169–177.
20. PIETRZAK S. 2012. Azotany w wodach gruntowych na terenach zajmowanych przez użytki zielone w Polsce. Polish Journal of Agronomy. Vol. 11 s. 34–40.
21. PN-EN ISO 6878:2006. Jakość wody. Oznaczanie fosforu. Metoda spektrometryczna z molibdenianem amonu.
22. RAUBA M. 2009. Zawartość związków azotu i fosforu w wodach gruntowych zlewni użytkowanej rolniczo na przykładzie zlewni rzeki Śliny. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych. Nr 40 s. 505–512.
23. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych. Dz.U. 2008. Nr 143 poz. 896.
24. SALAZAR O., WESSTRÖM I., JOEL A. 2011. Identification of hydrological factors controlling phosphorus concentration in drainage water in sandy soils. Journal of Soil Science and Plant Nutrition. Vol. 11. No 2 s. 31–46.
25. SAPEK B. 2014. Nagromadzanie i uwalnianie fosforu w glebach – źródła, procesy, przyczyny. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 14. Z. 1 (45) s. 77–100.
26. SIGUA G.C., HUBBARD R.K., COLEMAN S.W. 2010. Quantifying phosphorus levels in soils, plants, surface water, and shallow groundwater associated with bahiagrass-based pastures. Environmental Science and Pollution Research. Vol. 17 s. 210–219.
27. SILVEIRA M.L., VENDRAMINI J.M.B., SOLLENBERGER L.E. 2010.Phosphorus management and water quality problems in grazingland ecosystems. International Journal of Agronomy. Vol. 2010 s. 1–9.
28. STAŚKO S., CHODACKI M. 2014. Infiltracja do wód podziemnych na podstawie pomiarów lizymetrycznych w Górach Sowich. Przegląd Geologiczny. Vol. 62. Nr 8 s. 414–419.
29. SZYMAŃSKI J., KOSTRZEWA S. 1986. Odwadnianie użytków rolnych. W: Podstawy melioracji rolnych. T. 1. Pr. zbior. Red. P. Prochal. Warszawa. PWRiL s. 321–323.
30. SZYMCZYK S., CYMES I. 2004. Wpływ ilości opadów i sposobu użytkowania terenu na odpływ składników nawozowych siecią drenarską z gleb ciężkich. Nawozy i Nawożenie. Nr 2(19) s. 20–30.
31. SZYPEREK U., SZYMCZYK S. 2005. Erozja chemiczna gleb obszarów pojeziernych. Cz. 2. Odpływ fosforu. Acta Agrophysica. Vol. 5(1) s. 185–192.
32. TARKA R., STAŚKO S. 2001. Zasilanie wód podziemnych na obszarze masywu Śnieżnika. Współczesne Problemy Hydrogeologii. T. 10 s. 271–278.
33. WELCH H.L., KINGSBURY J.A., COUPE R. H. 2010. Occurrence of phosphorus in groundwater and surface water of northwestern Mississippi. W: Proceedings of the 2010 Mississippi Water Resources Conference [online]. Raymond. [Dostęp 10.02.2015]. Dostępny w Internecie: http://www.wrri.msstate.edu/pdf/welch10.pdf

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-93f7d54d-f751-4d33-96e4-1d1807060453