Różnicowanie się ciśnienia złożowego w PMG jako wskaźnik obecności niezidentyfikowanych elementów strukturalnych

• Autorzy: Moska Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.18668/NG.2022.11.04

Warianty tytułu

EN

The diversification of formation pressure in the UGS as an indicator of the presence of unidentified structural elements

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań podziemnego magazynu gazu (PMG) zlokalizowanego w południowej Polsce, utworzonego w obrębie sczerpanego złoża gazu ziemnego w utworach miocenu autochtonicznego, które zalegają w podłożu Karpat. Ciągła eksploatacja podziemnego magazynu gazu, polegająca na zatłaczaniu i odbieraniu gazu z PMG, wykazała, że w niektórych jego rejonach dochodzi do różnicowania się ciśnienia złożowego. Obszar ten charakteryzuje się skomplikowaną budową geologiczną, ponieważ biorą w niej udział trzy jednostki strukturalno-tektoniczne: podłoże miocenu, miocen autochtoniczny zapadliska przedkarpackiego oraz Karpaty fliszowe. W artykule dokonano analizy dwóch wybranych cykli pracy PMG i odwiertów tego magazynu, z których odebrano najwięcej gazu. Analiza, której poddano 14 odwiertów, pozwoliła zauważyć, że w odwiercie O.1 dochodzi do różnicowania się ciśnienia głowicowego statycznego (Pgs) w porównaniu zarówno z odwiertem piezometrycznym, charakteryzującym się najbardziej reprezentatywnym zapisem ciśnienia złożowego, jak i z innymi odwiertami znajdującymi się w sąsiedztwie. Taka anomalia wskazuje, że przy pewnej pojemości magazynu, bliskiej jego pojemności buforowej, następuje rozdzielenie pułapki złożowej na mniejsze elementy strukturalne, co skutkuje rozpoczęciem różnicowania się ciśnień głowicowych w odwiertach. W związku z tym na wschód od odwiertu O.1, na którym odnotowano różnicowanie się ciśnień, musi istnieć bariera litologiczna rozdzielająca pułapkę złożową horyzontu magazynowego na dwie części. Na południowy wschód od odwiertu O.3 wyinterpretowano pułapkę litologiczno-strukturalną obejmującą swoim zasięgiem poziom magazynowy. Od pozostałej części magazynu oddziela ją bariera litologiczna wykształcona prawdopodobnie w facji łupkowej, co skutecznie izoluje tę część od reszty magazynu. W artykule zamieszczono również fragment zweryfikowanej mapy strukturalnej omawianego podziemnego magazynu gazu. Przeprowadzone prace potwierdzają, że analiza ciśnień w podziemnych magazynach gazu jest użytecznym narzędziem do identyfikacji nowych, nieznanych elementów budowy strukturalnej złoża.

EN

This article presents the results of research into an underground gas storage facility (UGS) located in southern Poland, created in a depleted natural gas field in indigenous Miocene formations in the Carpathians. Continuous operation of a certain undergroundgas stor- age facility, consisting in injecting and receiving gas from the UGS, has shown that in some of its regions there is a diversification of formation pressure. This area is characterized by a rather complicated geological structure. It consist of three structural and tectonic units: the Miocene basement, the autochthonous Miocene formations of the Carpathian Foredeep and the Carpathian flysch. Two selected work cycles on 14 wells were analyzed in the article. One of them is characterized by a lower static well head pressure than was measured in the piezometric well and in the wells in the neighbourhood. Such an anomaly indicates that at a certain storage capacity a reservoir trap separates into smaller structural elements. Therefore, to the east of the well where the pressure differences were recorded must be a lithological barrier separating the reservoir trap of the storage horizon into two parts. A lithological barrier is probably formed in the shale facies that effectively isolates this part of storage from the rest of the UGS. This paper also contains an upgraded structural map of the gas storage horizon. The conducted studies confirm that the analysis of pressures in underground gas storage facilities is a useful tool for identifying new, unknown elements of the reservoir's structure.

Słowa kluczowe

PL

podziemny magazyn gazu; PMG; ciśnienie głowicowe statyczne

EN

underground gas storage facility; UGS; static well head pressure

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2022
• Tom: R. 78, nr 11
• Strony: 805--814
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys.

Twórcy

autor

Moska Agnieszka

• Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy

Bibliografia

• Alexandrowicz S.W., Garlicki A., Rutkowski J., 1982. Podstawowe jednostki litostratygraficzne miocenu zapadliska przedkarpackiego. Kwartalnik Geologiczny, 26: 470–471.
• Chmielowska A., Sowiżdżał A., Tomaszewska B., 2021. Prospects of using Hydrocarbon Deposits from the Autochthonous Miocene Formation (Eastern Carpathian Foredeep, Poland) for Geothermal Purposes. Energies, 14: 3102. DOI: 10.3390/en14113102.
• Cisek B., Czernicki J., 1964. Występowanie siarki w poziomie osadów chemicznych tortonu dolnego na przedgórzu Karpat w rejonie Rokietnica–Mirocin–Jarosław–Kańczuga jako ważny wskaźnik w poszukiwaniach bituminów. Geologia i Geofizyka Naftowa, 10–12.
• Czepiec I., 1996. Biostratygrafia i warunki depozycji osadów północnej strefy brzeżnej sarmatu Polski. Zeszyty Naukowe AGH, Geologia,22: 309–338.
• Czernicki J., Kuk S., 1988. Odkrycie złoża gazu ziemnego w utworach badenu dolnego w zapadlisku przedkarpackim. Nafta, 44(3):41–46.
• Kotarba M., Koltun Y.V., 2011. Origin of natural gases in the autochthonous Miocene strata of the Ukrainian Carpathian Foredeep and its Mesosoic basement. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 81: 425–441.
• Kubica B., 1992. Rozwój facjalny osadów chemicznych badenu w północnej części zapadliska przedkarpackiego. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, 168: 249–273.
• Lis P., Wysocka A., 2012. Middle Miocene deposits in Carpathian Foredeep facies analysis and implications for hydrocarbon reservoir prospecting. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 82: 239–253.
• Miziołek M., 2009. Analiza geologiczno-złożowa wytypowanych złóż gazu ziemnego w rejonie zapadliska przedkarpackiego, pod kątem konwersji na małe, lokalne magazyny gazu. Nafta-Gaz, 65(3): 207–212.
• Miziołek M., Filar B., Cierzniak M., 2017. Pułapki złożowe zapadliska przedkarpackiego w czołowej strefie nasunięcia Karpat. Nafta-Gaz,73(8): 551–557. DOI: 10.18668/NG.2017.08.02.
• Myśliwiec M., 2004. Mioceńskie skały zbiornikowe zapadliska przedkarpackiego. Przegląd Geologiczny, 52: 581–592.
• Olszewska B., 1999. Biostratygrafia neogenu zapadliska przedkarpackiego w świetle nowych badań mikropaleontologicznych. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, 168: 9–28.
• Oszczypko N., 2001. Rozwój zapadliska przedkarpackiego w miocenie. Przegląd Geologiczny, 49: 717–723.
• Porębski S., 2000. Określenie ciągów systemowych w rejonie Biszcza–Księżpol i ich facjalno-paleośrodowiskowa interpretacja. Archiwum BG Geonafta, Jasło.
• Porębski S.J., Warchoł M., 2006. Znaczenie przepływów hiperpyknalnych i klinoform deltowych dla interpretacji sedymentologicznych formacji z Machowa (miocen zapadliska przedkarpackiego). Przegląd Geologiczny, 54: 421–429.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).