Chlor

• Autorzy: Sitarek K.

Warianty tytułu

EN

Chlorine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Chlor jest gazem o silnym duszącym zapachu, cięższym od powietrza i zaliczanym do substancji niebezpiecznych. Chlor ma wszechstronne zastosowanie, głównie jako środek dezynfekcyjny, czynnik utleniający lub chlorujący używany do produkcji chlorowanych związków organicznych. Stosuje się go ponadto do: wybielania w procesach produkcji tkanin, papieru i drewna, oczyszczania wody, ścieków, a także jako środek zapobiegający kurczeniu się włókien wełnianych. Krótkotrwałe narażenie inhalacyjne na chlor o dużym stężeniu powoduje podrażnienie błon śluzowych nosa, oczu, gardła oraz kaszel, początkowo suchy, a potem krwioplucie. Może ponadto wystąpić chrypka, bezgłos, trudności w mówieniu, a także nudności i wymioty. W następstwie podrażnienia układu oddechowego występuje ból i ucisk w klatce piersiowej oraz duszność. Szczególnie niebezpieczny dla osób zatrutych chlorem jest obrzęk płuc, który występuje względnie szybko po narażeniu. W wyniku narażenia na chlor o dużym stężeniu może wystąpić natychmiastowy zgon z powodu porażenia ośrodka oddechowego. Narażenie na chlor o stężeniu 2,9 mg/m3 przez 8 h prowadzi do istotnych zmian czynnościowych płuc. W ACGIH zaliczono chlor do grupyA4, tj. czynników nieklasyfikowanych jako kancerogeny dla ludzi. Chlor nie powoduje upośledzenia płodności zwierząt i nie prowadzi do zaburzeń rozwoju prenatalnego. W większości państw normatywy higieniczne chloru wynoszą 1,5 mg/m3 – wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) i 3 mg/m3 – wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh). Dotychczas obowiązująca w Polsce wartość NDS chloru wynosi 1,5 mg/m3, a wartość NDSCh – 9 mg/m3. Eksperci ze SCOEL ustalili dopuszczalną wartość chwilową chloru równą 1,5 mg/m3. Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy przyjął wartość NDS równą 0,7 mg/m3 i wartość NDSCh równą 1,5 mg/m3 oraz zaproponował oznakowanie normatywu literą „I” oznaczającą substancję o działaniu drażniącym.

EN

Under normal conditions of temperature and pressure chlorine is greenish gas. Chlorine reacts with most organic and inorganic compounds. The major man-made source of chlorine is the electrolysis of chlorine salts. Chlorine is use as an oxidizing or a chlorinating agent in chemical processes, and as a disinfectant or bleaching agent. CL50 for rats and mice is 850 and 397 mg/m3 respectively after an inhalation of 1 h. Effects of chronic low-level chlorine human exposure are similar to those concerning the sequel of acute inhalation. Chlorine gas is a respiratory irritant in humans and animals. Accidental exposure of humans to high concentrations of chlorine for short periods can result in bronchoconstriction, cough, dyspnea and respiratory tract ulceration, and hemorrhage. Carcinogenic classification – IARC, group 3-not classifiable as to carcinogenicity to humans; ACGIH – A4 – not classifiable as a human carcinogen. ACGIH recommended for occupational exposure to chlorine TWA 1.5 mg/m3, STEL 2.9 mg/m3. The SCOEL proposed as a STEL 1.5 mg/m3. The Expert Group recommended a TWA 0.7 mg/m3, STEL 1.5 mg/m3 and notation “I” (irritant agent).

Słowa kluczowe

PL

chlor; narażenie zawodowe; NDS; NDSCh

EN

chlorine; occupational exposure; TWA; STEL

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2008
• Tom: Nr 1 (55)
• Strony: 73--95
• Opis fizyczny: Bibliogr. 51 poz., tab.

Twórcy

autor

Sitarek K.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 91-348 Łódź ul. św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8

Bibliografia

• 1.ACGIH (2001) Documentation of the threshold limit values. Ed. 6, Cincinnati.
• 2.ACGIH (2006) Guide to occupational exposure values for chemical substances and physical agents and biological exposure indeces.
• 3.Anglen D.M. (1981) Sensory response of human subjects to chlorine. Doctoral dissertation. University of Michigan, Ann. Arbor, M.J. (cyt. za ACGIH 2001).
• 4.Barrow R.E., Smith R.G. (1975) Chlorine-induced pulmonary function changes in rabbits. Am. Ind. Hyg. Asoc. J. 36, 398-403.
• 5.Barrow C.S., Dodd D.E. (1979) Ammonia production in inhalation chambers and its relevance to chlorine inhalation studies. Toxicol. Appl. Pharmacol. 49, 89-95.
• 6.Barrow C.S., Steinhagen W.N. (1982) Sensory irritation tolerance development to chlorine in F-344 rats following repeated inhalation. Toxicol. Appl. Pharmacol. 5, 383.
• 7.Bitron M.D., Aharonson E.F. (1978) Delayed mortality of mice following inhalation of acute doses of CH20, SO2, Cl2 and Br2. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 39, 129-138.
• 8.Carlton B.D. i in. (1986) Reproductive effects of alternative disinfectans. Environ. Health Perspect. 69, 237-241.
• 9.Chasis H. i in. (1947) Chlorine accident in Brooklyn. Occup. Med. 4, 2, 152-176.
• 10.Chlorine and hydrogen chloride. Environ. Health Criteria 21 (1982) Geneva, WHO.
• 11.Daniel F.B. i in. (1991) Comparative subchronic toxicity of chlorine and monochlorine in the B6C3F1 mouse. J. Am. Water Works Assoc. 83, 11, 68-75.
• 12.D’Alessandro A. i in. (1996) Exaggerated responses to chlorine inhalation among persons with nonspecific airway hyperreactivity. Chest 109, 331-337.
• 13.Das R., Blanc P.D. (1993) Chlorine gas exposure and the lung: a review. Toxicol. Ind. Health, 9, 3, 439-455.
• 14.Dawydzik L. i in. (2001) Opracowanie w ujęciu tabelarycznym danych o narażeniu zawodowym w nadzorowanych przez inspekcję sanitarną zakładach pracy w 2001 r. Łódź, IMP.
• 15.DFG (2005) List of MAC and BAT Values 2005.
• 16.Druckrey H. (1968) Chlorinated drinking water, toxicity tests, involving seven generations of rats. Food. Cosmet. Toxicol. 6, 147-154.
• 17.Dyrektywa Komisji ustalająca II listę indykatywnych wartości narażenia zawodowego. 2006/15/WE.
• 18.Emmen H.H., Hoogendijk E.M.G. (1997) Nasal inflammatory and respiratory parameters in human volunteers during and after repeated exposure to chlorine. TNO Report V97. 517 [cyt. Za Recommendation from SCOEL 1998].
• 19.Enarson D.A. i in. (1984) Respiratory health at a pulpmill in British Columbia. Arch. Environ. Health 39, 325-330
• 20.Flake R.E. (1964) Chlorine inhalation. New Eng. J. Med. 271, 1373.
• 21.Flury F., Zernik F. (1931) Harmful gases. Vapours, fog, smoke and dust varieties. Julius- Springer Publishing House. Berlin 117-128.
• 22.Gay H.H. (1963) Exposure to chlorine gas. J. Am. Med. Assoc. 183, 806-807.
• 23.Geiling E.M.K., McLean F.C. (1941) Progress report on toxicity of chlorine gas for mice. Now. 6, 1941. (cyt. za US National Defense Research Committee).
• 24.Gerchik M. (1939): Medical experience of Americans with chemical poison gas during the World War. Protar, 5, 11, 173-179 [http://www.inchem.org/ documents/ehc/ehc/ehc21.htm].
• 25.IARC (1991) Monographs on the evaluation of carcinogenic risks to humans. Chlorinated drinking-water; chlorination by-products; some other halogenated compounds; cobalt and cobalt compounds 52, 45-141.
• 26.IUCLID (2000) [komputerowa baza danych].
• 27.Jiang X.Z. i in. (1983) Pathology of toxic responses to the RD50 concentration of chlorine gas in the nasal passages of rats and mice. Toxicol. Appl. Pharmacol. 71, 225-236.
• 28.Klonne D.R. i in. (1987) One-year inhalation toxicity study of chlorine in rhesus monkeys (Macaca mulatta). Fundam. Appl.Toxicol. 9, 557-572.
• 29.Knox W.E. i in. (1948) The inhibition of sulfhydryl enzymes as the basis of bactericidal action of chlorine. J. Bacteriol. 55, 451-458.
• 30.Kramer C.G. (1967) Chlorine. J. Occup. Med. 9, 4, 193-196.
• 31.NTP (1992) NTP Technical Report on the Toxicology and Carcinogenesis Studies of Chlorinated and Chloraminated Water in F344/N rats and B6C3F1 Mice (drinking water studies). NTP TR 392, National Institutes of Health.
• 32.Patil L.R.S. i in. (1970) The health of diaphragm cell workers exposed to chlorine. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 31, 678-686.
• 33.Patton V. i in. (1972) Chlorination studies. I. The reaction of aqueous hypochlorous acid with cytosine. Biochem. Biophys. Res. Comm. 48(4), 880-884.
• 34.Pereira W.E. i in. (1973) Chlorination studies. II. The reaction of aqueous hypochlorus acid with α-amino acids and dipeptides. Biochim. Biophys. Acta, 313, 170-180.
• 35.Recommendation from Scientific Committee on Occupational Exposure Limits for chlorine (December 1998).
• 36.Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej (2005) Warszawa, Główny Urząd Statystyczny.
• 37.Romcke O., Evensen O.K. (1940) The chlorine poisoning in Mjondalen. Nord. Med. 7, 1224- 1226.
• 38.Rotman H.H. i in. (1983) Effects of low concentration of chlorine on pulmonary function in humans. J. Appl. Physiol. 54, 4, 1120.
• 39.Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU nr 217 2002, poz. 1833.
• 40.RTECS (2004) [komputerowa baza danych].
• 41.Schlagbauer M., Henschler D. (1967) Toxicity of chlorine and bromine after a single and repeated inhalations. Int. Arch. Gewerbepathol. Gewerbehyg 23, 91-98.
• 42.Silver S.D., McGrath F.P. (1942) Chlorine. Median lethal concentration for mice. MD, Edgewood Arsenal, 14, Technical Report 351.
• 43.Skljanskaja R.M., Rappoport T.L. (1935) Experimental studies on chronic poisoning and the development of the offspring of chlorine-poisoned rabbits. Arch. Exp. Pathol. Pharmacol. 177, 276-28.
• 44.Staples R.E. i in. (1979) Influence of drinking water. Tap versus purified on embryo development in mice. Teratology 19, 237-244.
• 45.Underhil F.P. (1920) The lethal war gases. Physiology and experimental treatment. New Haven, Yale University Press (cyt. za Chlorine… 1982).
• 46.US National Defense Research Committee. 21. Office of Scientific Research and Development Report 286).
• 47.Vernot E.H. i in. (1977) Acute toxicity and skin corrosion date for some organic and inorganic compounds and aqueous solutions. Toxicol. Appl. Pharmacol. 42, 417-423.
• 48.Weedon F.R. i in. (1940) Toxicity of ammonia, chlorine, hydrogen cyanide, hydrogen sulphide and sulphur dioxide gases. V. Animals. Contrib. Boyce Thompson Inst. 11, 365-385 (cyt. Za Chlorine… 1982).
• 49.Winternitz M.C. i in. (1920) The pathology of chlorine poisoning. New Haven, Connecticut, Yale University School of Medicine.
• 50.Wolf D.C. i in. (1995) Two-year inhalation exposure of female and male B6C3F1 mice and F344 rats to chlorine gas induces lesions confined to the nose. Fundam. Appl. Toxicol. 24, 1, 111-131.
• 51.Zwart A., Woutersen R.A. (1988) Acute inhalation toxicity of chlorine in rats and mice. Time concentration-mortality relationships and effects on respiration. J. Hazard Mat. 19, 195-208.