Struktura obwodów powrotnych wojskowych statków powietrznych – wybrane problemy na przykładzie samolotu SU-22

• Autorzy: Leśniczak A. , Gębura A.

Identyfikatory

DOI

10.2478/jok-2018-0065

Warianty tytułu

EN

The structure of recurrent circuits of military aircraft – selected problems based on Su-22

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł ujmuje kompleksowo problemy związane ze strukturą obwodów powrotnych wojskowych statków powietrznych o metalowej konstrukcji kadłuba. Autorzy opisują problemy związane z wykorzystaniem kadłuba jako obwodu powrotnego prądu elektrycznego oraz z przewodami minusowymi łączącymi kadłub z zaciskami minusowymi odbiornika lub źródła. Wojskowe statki powietrzne są eksploatowane często w trudnych warunkach: podwyższonej wilgotności, zwiększonego zapylenia i zmiennych temperatur. Wszystkie te czynniki sprzyjają zjawiskom intensywnej korozji elektrochemicznej na stykach elementów płatowca lub stykach przewodów elektrycznych z kadłubem. Takie powierzchnie stykowe powinny podlegać monitorowaniu – ITWL opracował liczne procedury pomiarowe dla każdego statku powietrznego.

EN

This article comprehensively addresses the problems associated with the structure of recurrent circuits of military aircraft with metal fuselage structure. The authors describe the issues concerning the usage of the fuselage as a recurrent circuit of electric current and with negative conductors connecting the fuselage with negative terminals of the receiver or the source. The military aircraft are frequently operated under harsh conditions of increased humidity, dustiness and variable temperatures. All these factors as mentioned above contribute to the occurrence of intensive electrochemical corrosion at the contact points of airframe’s elements or electrical conductors’ with the fuselage. Such contact surfaces should be subject to monitoring – AFIT has developed the numerous procedures for each aircraft.

Słowa kluczowe

PL

obwód powrotny; metalizacja; połączenie nitowane; przewód minusowy; przewód zerowy; prądy błądzące

EN

recurrent circuit; metallization; riveted joint; negative conductor; neutral conductor; stray currents

• Wydawca: Wydawnictwo Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych
• Czasopismo: Journal of KONBiN
• Rocznik: 2018
• Tom: No. 48
• Strony: 431--445
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., rys.

Twórcy

autor

Leśniczak A.

• Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych. Air Force Institite of Technology

autor

Gębura A.

• Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych. Air Force Institite of Technology

Bibliografia

• 1. Biuletyn nr 5677 Oddziaływanie elektryczności atmosferycznej na samolot i zabezpieczenie statków latających przed wyładowaniami atmosferycznymi, zalecenia metodyczne.
• 2. Dowództwo Wojsk Lotniczych Samolot 22M4. Książka 1. Charakterystyki lotnotechniczne, Poznań 1990, sygn. Lot. 2674/87.
• 3. Dowództwo Wojsk Lotniczych Samolot 52UM3K. Książka 3. Płatowiec. Część I. Opis Techniczny, Poznań 1988, sygn. Lot. 2537/86.
• 4. Dowództwo Wojsk Lotniczych: Samolot 54K. Książka 3. Płatowiec. Część I. Opis Techniczny i działanie. Wydanie tymczasowe, Poznań 1985, sygn. Lot. 2343/84.
• 5. Gębura A., Radoń T.: Metodyka Nr MB-13/43/2005 Sprawdzenie struktury obwodów elektrycznych spadochronu hamującego samolotu S-52UM3K - Badania naziemne [w:] Leśniczak A., Dragan K., Mach A. [i in.] Zestawienie metody używanych w celu przedłużenia resursu technicznego samolotów S-52UM3K zgodnie z biuletynem eksploatacyjnym nr P/O/R/U/5485/E/2013, 31-4781-1, opracowanie wewnętrzne ITWL, Warszawa 2013.
• 6. Gębura A., Radoń T.: Metodyka Nr MB-5/43/2005 Pomiary rezystancji metalizacji i rezystancji poszycia wybranych elementów i połączeń instalacji elektrycznej samolotu S-52UM3K - Badania naziemne [w:] Leśniczak A., Dragan K., Mach A. [i in.] Zestawienie metody używanych w celu przedłużenia resursu technicznego samolotów S-52UM3K zgodnie z biuletynem eksploatacyjnym nr P/O/R/U/5485/E/2013, 31-4781-1, opracowanie wewnętrzne ITWL, Warszawa 2013.
• 7. Gębura A., Radoń T.: Metodyka Nr MB-5/43/2005 Pomiary rezystancji metalizacji i rezystancji poszycia wybranych elementów i połączeń instalacji elektrycznej samolotu S-52UM3K -Badania naziemne [w:] Leśniczak A., Dragan K., Mach A. [i in.] Zestawienie metody używanych w celu przedłużenia resursu technicznego samolotów S-52UM3K zgodnie z biuletynem eksploatacyjnym nr P/O/R/U/5485/E/2013, 31-4781-1, opracowanie wewnętrzne ITWL, Warszawa 2013.
• 8. Gębura A., Radoń T.: Sprawozdanie z działalności statutowej. Badania rezystancji metalizacji samolotu MiG-29. Warszawa 2000, niepublikowane.
• 9. Gębura A., Radoń T.: Struktura rezystancji metalizacji płatowca – sposoby diagnozowania. [w:] red. prof. J. Lewitowicz, L. Cwojdziński, M. Kowalski, R. Szczepanik „Problemy badań i eksploatacji Techniki Lotniczej t. 8”; Wydawnictwo ITWL, Warszawa 2012.
• 10. Gębura A., Tokarski T.: Metodyka nr MB-54/43/2014 Pomiary na obwodach elektrycznych instalacji elektroenergetycznej, systemu paliwowego oraz poszycia i połączeń minusowych – Badania naziemne, opracowanie wewnętrzne ITWL, Warszawa 2015.
• 11. Gębura A., Tokarski T.: Metodyka nr MB-56/43/2014 Sprawdzenie tandemów kablowych prądnic prądu stałego – Badania naziemne, opracowanie wewnętrzne ITWL, Warszawa 2015.
• 12. Gębura A., Tokarski T.: Sprawozdanie z pracy na temat: „Ocena zasobu pracy przewodów elektrycznych sieci pokładowych statków powietrznych”, niepublikowane, dostępne w bibliotece ITWL (nr BT ITWL 412/50), 0-2102-31-1-00, Warszawa 2001.
• 13. Gębura A.: Oddziaływanie pioruna na statki latające – powstawanie i przeciwdziałanie. Informator ITWL nr 73/90.
• 14. Gębura, A., Mach-Cygankiewicz, A.: Monitorowanie rezystancji kadłuba wojskowego statku powietrznego. Prace Naukowe Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych, 2016, nr 39. DOI 10.1515/afit-2016-0021.
• 15. Jachimowicz J., Kajka R., Kaniowski J., Karliński W.: Fretting w konstrukcjach lotniczych, Tribologia, rok 36, SIMPRESS Oficyna Wydawnicza SIMP, 2005.
• 16. Lewitowicz J.: Badania eksploatacyjne statków powietrznych t. 4 – Badania eksploatacyjne statków powietrznych, Wydawnictwo Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych, Warszawa 2007.
• 17. Przedział technicznyin I. I., Liubimov W. W.: Sistiemy eliektrosnabzienija samolietov i wiertolietov, Izdatielstvo „Transport”, Moskwa 1970.
• 18. MIL-B-5087B(ASG) Bonding, electrical and lighting protection for aerospace systems.
• 19. MIL-STD-1757A Lightning qualification test techniques for aerospace vehicles and hardwar.
• 20. MIL-STD-1795A „Lightning protection of aerospace Vehicles and hardware” (Ochrona odgromowa statków powietrznych i oprzyrządowania).
• 21. Napurka M., Gębura A., Radoń T., Tokarski T., Kobylański A.: Protokół Nr MB-31/43/2004 badań samoczynnego wypuszczania spadochronu hamującego w czasie lotu samolotu Su-22 nr 28816, 0-2530-36-1-00, opracowanie wewnętrzne ITWL (nr BT ITWL 1614/50), Warszawa 2004
• 22. NO-16-A002:2006 Wojskowe statki powietrzne – Ochrona przed skutkami wyładowań atmosferycznych – Wymagania ogólne
• 23. Norma Obronna NO-06-A104:2005 Uzbrojenie i sprzęt wojskowy. Ogólne wymagania techniczne, metody kontroli i badań. Wymagania konstrukcyjne.
• 24. Norma Obronna NO-15-A200:2007 Wojskowe statki powietrzne. Pokładowe układy zasilania elektrycznego. Podstawowe parametry, wymagania i badania.
• 25. pl.wikipedia.org/wiki/Węzeł_sieci_elektroenergetycznej dn. 09.12.2014 r.
• 26. PN-EN 2591-218:2007 Lotnictwo i kosmonautyka. Elementy złączy elektrycznych i optycznych. Metody badań. Część 218: starzenie końcówek oczkowych i łączników zagniatanych pod wpływem cyklicznych zmian temperatury i prądu.
• 27. Wspólne Przepisy Lotnicze JAR-23 Samoloty kategorii normalnej, użytkowej, akrobacyjnej i transportu lokalnego, 11 marca 1994 r.
• 28. Wspólne Przepisy Lotnicze JAR-29 Wiropłaty duże. 5 listopad 1993 r.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).