Rewitalizacja zeutrofizowanych ekosystemów wodnych metodą bagrowania - problemy i rozwiązania

• Autorzy: Eymontt Andrzej , Wierzbicki Krzysztof

Warianty tytułu

EN

Revitalization of eutroficated water ecosystems by the dredging method – problems and solutions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rewitalizacja jest procesem wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzonym w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie. Istnieje zbieżność realizacji tego procesu z aktualnymi zobowiązaniami Polski wobec Unii Europejskiej i krajowych ustaw dotyczących ochrony ekosystemów wodnych przed degradacją. Mając powyższe na uwadze opisano technologię rewitalizacji wybranych ekosystemów wodnych usytuowanych na obszarach wiejskich, którym grozi degradacja spowodowana eutrofizacją ich wód. Zastosowanie tej technologii umożliwia jednoczesne rolnicze wykorzystanie usuwanych osadów dennych w wybranych ekosystemach w celu zwiększenia żyzności gleby pod względem wzbogacenia w niezbędne pierwiastki, a także polepszenie struktury gleby. Jest to pierwsza tego rodzaju technologia w Polsce, jak również, według rozpoznanego stanu wiedzy, na świecie.

EN

Revitalization is the process of deriving from the crisis state degraded areas, conducted in a comprehensive manner, through integrated activities for the benefit of the local community, space and economy, territorially concentrated. There is a convergence in the implementation of this process with Poland's current obligations towards the European Union and national laws regarding the protection of aquatic ecosystems from degradation. Having the above in mind, the technology of revitalization of selected water ecosystems located in rural areas which are threatened with degradation caused by the eutrophication of their waters. Application of this technology enables simultaneous agricultural use of removed bottom sediments in selected ecosystems in order to increase soil fertility in terms of enrichment with necessary elements, as well as improve soil structure. This is the first technology of this type in Poland and also, according to the known state of knowledge, in the world.

Słowa kluczowe

PL

ekosystemy wodne; rewitalizacja; wydobywanie osadów dennych

EN

mining of bottom sediments; revitalization; water ecosystems

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 19, z. 2
• Strony: 21--37
• Opis fizyczny: Bibliogr. 45 poz., rys. kolor.

Twórcy

autor

Eymontt Andrzej

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Oddział w Warszawie, ul. Rakowiecka 32, 02-532 Warszawa

autor

Wierzbicki Krzysztof

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach

Bibliografia

• BAJKIEWICZ-GRABOWSKA E. 2013. Czyste jeziora Pomorza. W: Biologizacja warunkiem zdrowego środowiska i ekonomicznego rolnictwa [Clear Pomeranian lakes. In: Biologization as a condition for a healthy environment and economic agriculture]. Materiały pokonferencyjne. Toruń. Urząd Marszałkowski woj. Kujawsko-Pomorskiego s. 45–57.
• BORSUK S. 2014. Ekologiczno-geochemiczny system oceny jakości wód jeziornych [Ecological and geochemical system for evaluation the quality of lake waters]. Bydgoszcz. Wydaw. Uczeln. UTP. ISBN 978-93-64235-19-1 ss. 18
• BROGOWSKI Z., BURZYŃSKA I., EYMONTT A., WIERZBICKI K. 2017. Możliwości wykorzystania osadów dennych w rolnictwie [Possibilities of using bottom sediments in agriculture]. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie. Nr 1 s. 37–43.
• EYMONTT A., WIERZBICKI K. 2015. Analiza i ocena możliwości wydobywania antropogenicznych osadów dennych z jezior, zbiorników i cieków wodnych [Analysis and evaluation of the possibility of mining anthropogenic bottom sediments from lakes, reservoirs and watercourses]. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie. Nr (3)446 s. 113–120.
• EYMONTT A., WIERZBICKI K. 2017. Nowe możliwości rewitalizacji małych zbiorników wodnych [New options for revitalizing small water reservoirs]. Mazowsze. Studia Regionalne. Nr 21 s. 61–77. DOI 1021858/msr.
• GAŁKA B., WIATKOWSKI M. 2010. Charakterystyka osadów dennych zbiornika zaporowego Młyny oraz możliwości ich rolniczego wykorzystania [Characteristics of bottom sediments of the Młyny dam reservoir and the possibilities of their agricultural use]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 10. Z. 4(32) s. 53–63.
• IGRAS J. 2006. Środowiskowe skutki nawożenia roślin w Polsce [Environmental effects of plant fertilization in Poland]. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 1 s. 83–91.
• JUDA J., CHRÓŚCIEL S. 1974. Ochrona powietrza atmosferycznego [Atmospheric air protection]. Warszawa. WNT ss. 488.
• KAJAK Z. 1998. Hydrobiologia – limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych [Hydrobiology – limnology. Inland water ecosystems]. Warszawa. PWN. ISBN 83-0112537-3 ss. 355.
• KENTZER A. 2001. Fosfor i jego biologicznie dostępne frakcje w osadach jezior różnej trofii [Phosphorus and its biologically available fractions in lake sediments of various trophies]. Toruń. Wydaw. Nauk. UMK. ISBN 8323113033 ss. 111.
• KLAPPER H. 1991. Control of eutrophication in inland waters. London, Toronto, Sydney, Tokyo, Singapore. Ellis Horwood Series in Water and Wastewater Technology. ISBN 0131748300 ss. 337.
• KOSTECKI M. 2014. Rekultywacja antropogenicznego zbiornika wodnego Pławniowice metodą usuwania hypolimnionu – studium limnologiczne [Reclamation of the anthropogenic Pławniowice water reservoir by the hypolimnion removal method – a limnological study]. Works and Studies. Nr 84. Zabrze. IPIŚ PAN. ISBN 978-83-60877-09-8 ss. 215.
• LAL R. 2000 Węgiel aktywny i nasilenie efektu cieplarnianego [Activated carbon and intensification of the greenhouse effect]. Falenty. IMUZ. Zeszyty Edukacyjne. Nr 6 s. 22–36.
• LAL R. 2009. Challenges and opportunities in soil organic matter research. European Journal of Soil Science. Vol. 60 s. 158–169.
• LAMPERT W., SOMMER U. 1996. Ekologia wód śródlądowych [Ecology of inland waters]. Warszawa. PWN. ISBN 8301133872 ss. 416.
• LESZCZYŃSKI M., KADŁUBOWSKI J. 2016. Ustawa o rewitalizacji. Praktyczny komentarz [Act on revitalization. A practical comment]. Warszawa. MIiB, Dpt. Polityki Przestrzennej ss. 56.
• ŁAWNICZAK A.E., KUTYŁA S., ACHTENBERG K. 2015. Ocena sposobu zagospodarowania zlewni i stanu hydromorfologicznego Jeziora Kierskiego. W: Sposoby ochrony i rekultywacji jezior poznańskich [Assessment of the management of the catchment and the hydromorphological state of Kierskie Lake. In: Methods of protection and recultivation of Poznań lakes]. Red. A. Ławniczak. Poznań. Bogucki Wydaw. Nauk. s. 109–132.
• MADEYSKI M. 1998. Hydrauliczna i reologiczna charakterystyka procesu zamulania stawów rybnych [Hydraulic and rheological characteristics of the silting process of fish ponds]. Zeszyty Naukowe AR Kraków. Ser. Rozprawy. Z. 236. ISSN 1233-4189 ss. 77.
• MĄDRECKA B. 2015. Zakwity cyjnobakterii i cyjanotoksyny: zagrożenie dla zdrowia ludzi [Cyanobacteria blooms and cyanotoxins: threat to human health]. Technologia Wody. Nr 1 s. 44–50.
• PARZONKA W. 1977. Hydrauliczne podstawy transportu rurowego mieszanin dwufazowych [Hydraulic basics of pipe transport of two-phase mixtures]. Skrypty AR Wrocław. Nr 159 ss. 140.
• PARZONKA W., WIERZBICKI K. 1965. Transport namułów przy robotach melioracyjnych i hydrotechnicznych. W: Melioracja robót ziemnych [Transport of sediments for drainage and hydrotechnical works. In: Land reclamation of earthworks]. Materiały V Międzynarodowej konferencji. Warszawa. NOT. A-40 ss. 13.
• PIKUŁA K., HEESE T. 2015. Metody rekultywacji jezior. W: Sposoby ochrony i rekultywacji jezior poznańskich [Methods of lake recultivation. In: Methods of protection and recultivation of Poznań lakes]. Red. A.E. Ławniczak. Poznań. Bogucki Wydaw. Nauk. s. 101–107.
• PODEWILS W. 2014. Recykling fosforu w Niemczech – stan aktualny i perspektywy [Phosphorus recycling in Germany – current status and perspectives]. Wodociągi – Kanalizacje. Nr 1(91) s. 26–30.
• ROSSA L., STRZELCZYK M. 2017. Raport z wstępnych wyników doświadczeń wazonowych dotyczących nawożenia traw mieszankami substancji półpłynnych z zmikronizowaną słomą. Badania przy zastosowaniu mikronizatu ze słomy [Report on preliminary results of vase experiments on fertilizing grass with mixtures of semi-liquid substances with micronized straw. Research using straw micronizate]. Maszynopis. Warszawa. ITP ss. 8.
• SCHRAMM G. 1998. Reologia, podstawy i zastosowania [Rheology, basics and applications]. Poznań. PAN. Ośrodek Wydaw. Nauk. ISBN 83-85481-63-X ss. 272.
• SIEBIELEC S., SIEBIELEC G., SMRECZAK B. 2015. Zanieczyszczenie osadów dennych rzek i zbiorników wodnych [Pollution of river and water reservoirs bottom sediments]. Studia i Raporty IUNG –PIB. Z. 46(20) s. 163–181.
• SIUDA W., CHRÓST R.J. 2015. Hydrobiotechnologia – biologiczne podstawy, aktualny stan wiedzy i perspektywy rozwoju [Hydrobiotechnology – biological basis, current state of knowledge and development perspectives]. Technologia Wody. Nr 5(43) s. 31–41.
• SIWEK H. 2011. Zachowanie się frakcji mineralnego fosforu w interfazie osad-woda małych zbiorników wodnych na obszarach wiejskich [Behavior of the mineral phosphorus fraction in the sludge-water interface of small water reservoirs in rural areas]. Szczecin. ZUT. ISBN 978-83-7663-066-3 ss. 90.
• SIWEK H., WESOŁOWSKI P., BRYSIEWICZ A., RAFACZ E. 2015. Zawartość fosforu i jego przyswajalnych form w osadach dennych śródpolnych zbiorników wodnych w kontekście ich znaczenia nawozowego [Content of phosphorus and its assimilable forms in bottom sediments of mid-field water reservoirs in the context of their importance for fertilizing]. Przemysł Chemiczny. Nr 94/6 s. 118–121. DOI 10.15199/62.2015.6.32.
• SOBCZYŃSKI T., JONIAK T. 2009. Differences in composition and proportion of phosphorus fractions in bottom sediments of Lake Góreckie (Wielkopolska National Park). Environment Protection Engineering. Vol. 35(2) s. 89–95.
• SOSZKA H., PASZTALENIEC A., KOLADA A. 2016. Is unstable reliable? Oxygen conditions in the ecological status assessment of lakes. Limnological Review. Vol. 16(2) s. 85–94.
• VOLNIN B.A. 1965. Tekhnologia gidromekhanizacii v gidrotekhničeskom stroitel'stve [Hydromechanization technology in hydrotechnical constructions]. Moskwa – Leningrad. Energia ss. 199.
• WIERZBICKI K. 1965. Kierunki mechanizacji robót konserwacyjnych w kraju. W: Mechanizacja robot wodno-melioracyjnych [Directions of mechanization of maintenance works in the country. In: Mechanisation of water-reclamation works]. Materiały z konferencji. Gdańsk–Sopot. Wydaw. SITWM s. 163–175.
• WIERZBICKI K. 1982. Transport hydrauliczny w instalacjach rolniczego wykorzystania gnojowicy [Hydraulic transport in installations for the agricultural use of liquid manure]. Warszawa. IBMER ss. 185.
• WIERZBICKI K., EYMONTT A. 2017. Nowe technologie stosowane do usuwania osadów dennych na stawach rybnych. W: Innowacyjne technologie w produkcji zwierzęcej z uwzględnieniem standardów Unii Europejskiej i ochrony środowiska. Monografia [New technologies used to remove bottom sediments in fishponds. In: Innovative technologies in animal production taking into account the standards of the European Union and environmental protection. Monograph]. Red. W. Romaniuk, H. Jankowska-Huflejt. Falenty–Warszawa. ITP s. 192–197.
• WIERZBICKI K., EYMONTT A., ROSSA L., STRZELCZYK M. 2017. Nowe możliwości wzrostu produkcji roślinnej, a zarazem realizacji strategii Unii Europejskiej. W: Innowacyjne technologie w produkcji zwierzęcej z uwzględnieniem standardów Unii Europejskiej i ochrony środowiska. Monografia [New opportunities to increase plant production and, at the same time, to implement the European Union strategy. In: Innovative technologies in animal production taking into account the standards of the European Union and environmental protection. Monograph]. Red. W. Romaniuk, H. Jankowska-Huflejt. Falenty–Warszawa. ITP s. 184–191.
• WOŁOSZYN J. 1974. Regulacja rzek i potoków [Regulation of rivers and streams]. Warszawa. PWN. ISBN 83-85582-45-2 ss. 463.
• ZAWADZKI P. 2017. Odmulanie zbiorników retencyjnych i oddzielanie wybranych frakcji osadów w separatorze szczelinowym [Removing sediment from water reservoirs and sorting proces of selected sediment fractions by a slotter separator]. Rozprawy Naukowe. Nr 494. Poznań. Wydaw. UP. ISBN 978-83-7160-877-3 ss. 108.
• Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej [Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council of 23 October 2000 establishing a framework for Community action in the field of water policy]. Dz.U. UE L z dnia 22 grudnia 2000 r. ze sprostowaniami Dz.U.UE.L.2014.124.1 i późn. zm.
• Dyrektywa 2004/35/WE w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu [Directive 2004/35/CE of the European Parliament and of the Council of 21 April 2004 on environmental liability with regard to the prevention and remedying of environmental damage]. Dz.U. UE 2004, L 143 ss. 56.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/105/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie środowiskowych norm jakości w dziedzinie polityki wodnej, zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy Rady 82/176/EWG, 83/513/EWG, 84/156/EWG, 84/491/EWG i 86/280/EWG oraz zmieniająca dyrektywę 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady [Directive 2008/105/EC of the European Parliament and of the Council of 16 December 2008 on environmental quality standards in the field of water policy, amending and subsequently repealing Council Directives 82/176/EEC, 83/513/EEC, 84/156/EEC, 84/491/EEC and 86/280/EEC and amending Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council]. OJ L 348 z 24.12.2008 s. 84–97.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/39/UE z dnia 12 sierpnia 2013 r. zmieniająca dyrektywy 2000/60/WE i 2008/105/WE w zakresie substancji priorytetowych w dziedzinie polityki wodnej [Directive 2013/39/EU of the European Parliament and of the Council of 12 August 2013 amending Directives 2000/60/EC and 2008/105/EC as regards priority substances in the field of water policy]. Tekst mający znaczenie dla EOG. OJ L 226 z 24.8.2013 s. 1–17.
• Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji [Act of 9 October 2015 on revitalization]. Dz.U. 2015 r. poz. 1777.
• Ustawa z dania 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody [Act of 16 April 2004 on nature protection]. Dz.U. 2004. Nr 92 poz. 880.
• Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne [Act of 20 July 2017 Water Law]. Dz.U. 2017 poz. 1566 z późn. zm.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).