Ceramiczne zdobnictwo architektoniczne jako wyróżnik krajobrazu – studium przypadku rodzinnych ogrodów działkowych w Chodzieży

• Autorzy: Dymek D. , Bednorz L.

Warianty tytułu

EN

Ceramic architectural ornamentation as landscape differentiator – case study of family allotment gardens in Chodzież

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest identyfikacja zdobnictwa architektonicznego rodzinnych ogrodów działkowych w Chodzieży jako wyróżnika ich krajobrazu. Badania dowiodły obecności ceramicznych detali architektonicznych w 4 z 9 zbadanych ogrodów działkowych, których historia jest ściśle związana z chodzieskimi zakładami porcelany. Obecnie podważa się wartość artystyczną i estetyczną ceramicznych mozaik, przez co znikają one z polskiego krajobrazu kulturowego. Istnieje realne ryzyko, że w ciągu najbliższych kilkunastu lat tradycja ceramicznej mozaiki całkowicie przeminie. W obliczu takich tendencji, szczególnie istotne jest dokumentowanie przykładów stosowania ceramiki w architekturze jako świadectwa historii polskiej architektury II połowy XX w. Stanowią one wyróżnik krajobrazu wielu miast związanych z przemysłem ceramicznym budujący tożsamość ich mieszkańców.

EN

The paper aims to identify architectural ornamentation of family allotment gardens in Chodzież as their distinguishing mark of landscape. The research have proven the presence of ceramic architectural details in 4 of 9 researched allotment gardens, whose history is closely linked to the porcelain fabric in Chodzież. Unfortunately, where there are undermining artistic and aesthetic value of ceramic mosaics, what causes that they disappear from the Polish cultural landscape. There is real danger that in the next few years, tradition of ceramic mosaics entirely fade away. In the view of such trends is particularly important to document the examples of using ceramic in architecture as a testimony of Polish architecture history from the second half of the twentieth century. They are landscape differentiators of cities associated with ceramic industry, which build identity of their dwellers.

Słowa kluczowe

PL

detal architektoniczny; wyróżniki krajobrazu; tożsamość miasta; krajobraz kulturowy; ogrody działkowe; Chodzież

EN

architectural detail; distinguishing mark of landscape; town identity; cultural landscape; allotment gardens; Chodzież

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 32
• Strony: 93--108
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., ryc., fot.

Twórcy

autor

Dymek D.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Poznań, Poland

autor

Bednorz L.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Poznań, Poland

Bibliografia

• Alexander Ch.; i in., 1977: A Pattern Language, Oxford University Press, New York.
• Antrop M., 2000: Where are the Genii Loci? [w:] Landscape – Our Home; Lebensraum Freies Geistesleben, Stuttgart: 29-34.
• Bartkowski T., 1977: Metody badań geografii fizycznej, PWN, Warszawa – Poznań.
• Bogdanowski J., 1976: Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu, Ossolineum, Wrocław, Warszawa, Kraków.
• Bogdanowski J.; i in., 1981: Architektura krajobrazu, PWN, Warszawa-Kraków.
• Böhm A., 2006: Planowanie przestrzenne dla architektów krajobrazu – o czynniku kompozycji, Wyd. PK, Kraków.
• Chmielewski S., 1998a: Środowisko geograficzne [w:] Dzieje Chodzieży, Chmielewski S. (red.), Urząd Miejski w Chodzieży, Chodzież: 15-18.
• Chmielewski S., 1998b: Życie gospodarcze w mieście [w:] Dzieje Chodzieży, Chmielewski S. (red.), Urząd Miejski w Chodzieży, Chodzież: 106-126.
• Hładyłowicz K., 1932: Zmiany krajobrazu i rozwój osadnictwa w Wielkopolsce od XIV do XIX w. Kasa im. Rektora J. Mianowskiego, Instytut Popierania Polskiej Twórczości Naukowej, Warszawa/Lwów.
• Jackson J. B., 1984: Discovering the Vernacular Landscape, Yale University Press.
• Jaszczak A.; Antolak M., 2015: Tożsamość krajobrazu a przestrzeń społeczna, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 28: 109-117.
• Kaczmarek M., 1998: Dalsza germanizacja miasta. Gospodarka hitlerowska w mieście i warunki bytowe ludności polskiej [w:] Dzieje Chodzieży (red.): S. Chmielewski, Urząd Miejski w Chodzieży, Chodzież: 373-382.
• Kondracki J., 2000: Geografia regionalna Polski. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Koszel B., 1998: Życie gospodarcze [w:] Dzieje Chodzieży (red.): S. Chmielewski, Urząd Miejski w Chodzieży, Chodzież: 280-291.
• Kozierowski S., 1920: Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski t. 1. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań.
• Krupa J., 1984: Rozwój gospodarczy miasta Chodzieży [w:] 550 lat miasta Chodzieży. Ludzie, fakty, wspomnienia (red.): J. Szelmeczka, Towarzystwo Miłośników Ziemi Chodzieskiej, Chodzież: 43-48.
• Myczkowski Z., 1998: Krajobraz wyrazem tożsamości w wybranych obszarach chronionych w Polsce, Politechnika Krakowska, Monografia 242, Kraków.
• Myczkowski Z., 2012: Zapis dziedzictwa kulturowego wsi w kontekście zmian tożsamości miejsca w krajobrazie, Architektura Krajobrazu, nr 2: 59-70.
• Myga-Piątek U., 2014: O wzajemnych relacjach przestrzeni i krajobrazu kulturowego. Rozważania wstępne. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 24, Sosnowiec: 27-44.
• Nawrocki S., 1998a: Początki przemysłu. Rzemiosło, handel i rolnictwo [w:] Dzieje Chodzieży (red.): S. Chmielewski, Urząd Miejski w Chodzieży, Chodzież: 180-192.
• Niedźwiecka-Filipiak I., 2009: Wyróżniki krajobrazu i architektury wsi Polski południowo-zachodniej, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław.
• Orłowski Z., 1984: Z przeszłości miasta Chodzieży [w:] 550 lat miasta Chodzieży. Ludzie, fakty, wspomnienia (red.) J. Szelmeczka, Towarzystwo Miłośników Ziemi Chodzieskiej, Chodzież: 7-110.
• Przybyłowski P., 2013: Powstanie i oddziaływanie mitu „Czerwonej Chodzieży” na lokalną społeczność w okresie od jego powstania do wybuchu II wojny światowej. Przegląd Prawniczy Ekonomiczny i Społeczny, nr 1: 98-108.
• Raszeja E., 2005: Tożsamość, trwałość, rozwój; Ochrona krajobrazu kulturowego w projektach odnowy wsi. Architektura Krajobrazu, nr 1-2: 41-50.
• Raszeja E., Gałecka A., 2011: Nowe podejście do ochrony krajobrazu kulturowego – budowanie tożsamości lokalnej w oparciu o czytelną narrację krajobrazową, Architektura Krajobrazu, nr 2: 16-23.
• Richling A.; Solon J., 2011: Ekologia krajobrazu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Romanowski H., 2012: Uwagi o architekturze ogrodów działkowych, Czasopismo Techniczne – Architektura, 6-A/2012, nr 19/109: 277-282.
• Zachariasz A., 2011: Krajobrazy pamięci wyrazem tożsamości miejsca, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 15: 310-326.
• ŹRÓDŁA INTERNETOWE
• Giergoń P., 2010: Potłuczone elewacje. Sztuka.net. [dostęp: 09.08.2016], http://www.sztuka.net/palio/html.run?_Instance=www.sztuka.net.pl&_PageID=846&newsId=13473&callingPageId=845&_sectionId=222&_regionId=122&_cms=newser&_catId=1&_CheckSum=171228772.
• http://poznan.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_wielkopolskie/portrety_gmin/powiat_chodzieski/gm_miejska_chodziez.pdf [dostęp: 10.08.2016 r.]
• http://landarchs.com/ceramic-museum-mosaic-garden/ [dostęp: 25.05.2015].
• http://amzpbig.com/maps/3067_Kolmar_in_Posen_geol_1913_UPozn.jpg [dostęp: 10.08.2016 r.]

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).