Conceptual design for a calligraphy park in the hospital and park complex in Kobierzyn

• Autorzy: Baster Przemysław , Topa Karolina

Identyfikatory

DOI

10.15576/GLL/2023.4.371

Warianty tytułu

PL

Projekt koncepcyjny parku kaligraficznego na terenie założenia szpitalno – parkowego w Kobierzynie

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The hospital and park complex in Kobierzyn is one of the few sites of its kind both in Poland and in Europe. It was designed at the beginning of the 19th century according to the idea of a citygarden. Although there are currently plans for its complete revalorisation, the paper presents the author’s design concept of expanding the hospital park with the area of the neighbouring former arable fields, which, according to the authors, meets contemporary realities and needs. The designed park ‒ together with the neighbouring manor buildings ‒ is harmoniously incorporated into the whole of the hospital-park complex, forming a coherent spatial composition. The design guidelines and solutions are adapted to the existing compositional axes, Art Nouveau aesthetic canons, buildings, trees and even the water reservoir. The project incorporates the design principles of Polish calligraphic parks established at the turn of the 19th and 20th centuries, whose compositional rules dominated Polish garden art for several decades and continue to resonate today. This little-known style crowned the development of 19th-century garden art of free forms ‒ the apparent naturalness of the forms was in fact a space fully subordinated to the designer’s efforts. It was also the first composite style that combined geometric and free forms, leaving its mark on contemporary works and continuing to fascinate today with its compositional principles. The project proves the timelessness of these principles and the desirability of employing historical solutions in landscape design.

PL

Założenie szpitalno - parkowe w Kobierzynie jest jednym z nielicznych tego typu obiektów zarówno w Polsce, jak i całej Europie. Zaprojektowane zostało na początku XIX wieku według koncepcji miasta - ogrodu. Obecnie tworzone są plany jego całościowej rewaloryzacji; w artykule przedstawiona jest natomiast autorska koncepcja projektowa poszerzenia parku szpitalnego o teren sąsiadujących z nim dawnych pól ornych, co zdaniem autorów odpowiada współczesnym realiom i potrzebom. Projektowany park – wraz z sąsiadującą z nim zabudową folwarczną – jest harmonijnie wpisany w całość założenia szpitalno-parkowego, tworząc z nim spójną kompozycję przestrzenną. Wytyczne i rozwiązania projektowe dostosowane są do istniejących osi kompozycyjnych, secesyjnych kanonów estetycznych, budynków, drzew, a nawet zbiornika wodnego; Projekt zakłada wykorzystanie zasad projektowania polskich parków kaligraficznych tworzonych na przełomie XIX i XX wieku, których zasady kompozycji zdominowały na kilkadziesiąt lat polską sztukę ogrodową, a szerokim echem słyszane są do dziś. Ten mało znany styl stanowił ukoronowanie rozwoju XIX-wiecznej sztuki ogrodowej form swobodnych – pozorna naturalność form tworzyła w istocie przestrzeń w pełni podporządkowaną działaniom projektanta. Był także pierwszym stylem złożonym, łączącym w sobie formy geometryczne i swobodne, odciskającym swe piętno na współczesnych realizacjach i do dziś fascynującym stosowanymi zasadami kompozycji. Projekt udowadnia ponadczasowość tych zasad, jak również celowość stosowania rozwiązań historycznych w projektowaniu krajobrazu.

Słowa kluczowe

EN

aesthetics; cultural heritage; Krakow; Kobierzyn; calligraphic style; landscape design

PL

estetyka; dziedzictwo kulturowe; Kraków; Kobierzyn; projektowanie krajobrazu; styl kaligraficzny

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie
• Czasopismo: Geomatics, Landmanagement and Landscape
• Rocznik: 2023
• Tom: no. 4
• Strony: 371--383
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys.

Twórcy

autor

Baster Przemysław

• University of Agriculture in Krakow Department of Agricultural Land Surveying, Cadastre and Photogrammetry ul. Balicka 253 a, 30-198 Kraków

• https://orcid.org/0000-0002-9781-1373

autor

Topa Karolina

• University of Agriculture in Krakow

Bibliografia

• 1. Baster P. 2011. Polskie parki kaligraficzne. AGH, Kraków, 31–108.
• 2. Bogdanowski J. 2000. Polskie ogrody ozdobne. Arkady, Warszawa, 153–180.
• 3. Ebenezer H. 1898. Garden Cities of Tomorrow. Swan Sonnenschein & Co., London.
• 4. Hobhouse P. 2005. The Story of Gardening: A cultural history of famous gardens from around the world. Hardcover – International Edition.
• 5. Majdecki L. 2007. Historia ogrodów. T. 2. Od VIII wieku do współczesności. PWN, Warszawa, 359–365, 428–429.
• 6. Mazurkiewicz J. 1912. O opiece nad umysłowo chorymi w Galicyi i o nowym Zakładzie krajowym w Kobierzynie. Przegląd Lekarski, 51, 1.
• 7. Oleksyn H. 2011. Kompozycje roślinne w kształtowaniu terenów zieleni. Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Poznań.
• 8. Staniewska A. 2018. Gardens in mental hospitals at the turn of the 19th and 20th century – reinterpretation. Ogrody szpitali psychiatrycznych z przełomu XIX i XX wieku – reinterpretacja. Wiadomości Konserwatorskie [Journal of Heritage Conservation], 53, 55–56.
• 9. Staniewska A. 2020. Obłędne ogrody: idea krajobrazu terapeutycznego w kompozycji zespołów szpitali psychiatrycznych XIX i początku XX wieku, Kraków.
• 10. Staniewska A. 2022. Gardens of Historic Mental Health Hospitals and Their Potential Use for Green Therapy Purposes. Land, 11, 1618.
• 11. Staniewska A., Halyna P., Lukashchuk H., Kliusa T., Karolina K. 2021. Values of the Historical Parks and Gardens of Psychiatric Hospitals in Kulparków and Kobierzyn as the Basis for Their Revalorization [Walory historycznych założeń parków i ogrodów wokół szpitali psychiatrycznych w Kulparkowie i Kobierzynie jako podstawa ich rewaloryzacji]. Wiadomości Konserwatorskie [Journal of Heritage Conservation], 67, 22–34.
• 12. Trojanowska M. 2021. Parki i ogrody terapeutyczne. PWN, Warszawa, 16–17, 206–211.
• 13. Ulrich R. 1984. View through a window may influence recovery from surgery. Science, 224, 42–421.
• 14. Urbański P., Walerzak M., Wilkaniec A., Rosada A. 2017. Ideogramy rekonstrukcji i wirtualne modele przestrzenne tworzone na bazie historycznych map topograficznych w badaniach zabytkowych zespołów rezydencjonalno-ogrodowych. Teka Komisji Urbanistyki i Architektury PAN, Oddział w Krakowie, XLV, 151–167.
• 15. Wallis M. 1967. Secesja. Arkady, Warszawa.
• 16. Williams A. 1998. Therapeutic landscapes in holistic medicine. Social Science & Medicine, 46, 9, 1193–1203.
• 17. Winterbotton D., Wagenfeld A. 2015. Therapeutic gardens. Design for healing spaces. Timber Press, Portland, London.