The Sky Disk of Nebra reveals its secrets

• Autorzy: Góral Władysław

Identyfikatory

DOI

10.4467/21995923GP.20.007.13072

Warianty tytułu

PL

Dysk z Nebry odsłania swoje tajemnice

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper presents the method and results of decoding the content on the Sky Disk of Nebra. It has been shown that the symbols found on it, suggesting the Sun, the Moon and the solar barge are only geometric figures facilitating the recording of astronomical knowledge. The paper first defines a polar system on the horizon plane. This system describes the range of the directions of sunrise and sunset in the annual period and the Moon in the 18.61-year cycle. It turned out that astronomical knowledge was recorded on the surface of the disk on two planes: horizontal and perpendicular one (the meridian plane). With the help of geometric constructions located on the meridian plane, it was possible to decode the range of changes in the altitude (zenith distance) of the Sun in the annual period, at the time of its upper culmination. Also, using two different geometric structures, the range of changes in altitude (zenith distance) of the Moon at the time of its upper culmination in the 18.61-year cycle was decoded

PL

W pracy zaprezentowano metodę i wyniki rozkodowania treści zawartej na powierzchni dysku z Nebry. Wykazano, że znajdujące się na nim symbole sugerujące Słońce, Księżyc i barkę słoneczną są tylko figurami geometrycznymi ułatwiającymi zapis wiedzy o charakterze astronomicznym. W pracy wpierw zdefiniowano układ biegunowy na płaszczyźnie horyzontu. W układzie tym opisano zakres kierunków wschodu i zachodu Słońca w okresie rocznym i Księżyca w cyklu 18,61-letnim. Okazało się, że na powierzchni dysku zapisano wiedzę astronomiczną na dwu płaszczyznach: horyzontalnej i na płaszczyźnie do niej prostopadłej (płaszczyźnie południka). Za pomocą konstrukcji geometrycznych znajdujących się na płaszczyźnie południka udało się rozkodować zakres zmian wysokości horyzontalnej (odległości zenitalnej) Słońca w okresie rocznym, w momencie jego kulminacji górnej. Również za pomocą dwu różnych konstrukcji geometrycznych rozkodowano zakres zmian wysokości horyzontalnych (odległości zenitalnych) Księżyca w momencie jego kulminacji górnej w cyklu 18.61-letnim.

Słowa kluczowe

EN

Nebra Sky Disk; Sun; Moon; archeoastronomy

PL

Dysk z Nebry; Słońce; Księżyc; archeoastronomia

• Wydawca: Polska Akademia Umiejętności
• Czasopismo: Geoinformatica Polonica
• Rocznik: 2020
• Tom: T. 19
• Strony: 73--80
• Opis fizyczny: Bibliogr. 6 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Góral Władysław

• AGH University of Science and Technology

Bibliografia

• [1] Banasik P., Góral W., 2016: Kopiec Krakusa a zachód Słońca w dniu przesilenia letniego, aspekty astronomiczno-archeologiczne, Materiały archeologiczne, Vol. XLI, p. 301–312, http://www.ma.krakow.pl/artykuly.php?i=8.73.156.597&gl=3&j=0.
• [2] Góral W., 2018: Krakus and Wanda mounds and the division of a year into eight parts, Geoinformatica Polonica, Vol. 17, p. 109–122, https://www.ejournals.eu/GP/2018/Vol-17/art/13146/.
• [3] Kreiner J. M., 2009: Ziemia i Wszechświat, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
• [4] Meller H., 2004, Słoneczny Dysk z Nebry, National Geographic, (Polska), no. 1 (52). p. 45–55.
• [5] Schlosser W., Die Himmelsscheibe von Nebra – ein früher Blick des Menschen ins Universum (astronomie.de), https://www.astronomie.de/astronomische-fachgebiete/archaeoastronomie/himmelsscheibe-von-nebra/ein-frueher-blick-desmenschen-ins-universum/.
• [6] Zenz R., 2004: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nebra-3.jpg#/media/Plik:Nebra-3.jpg.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).