Haptics and the ideas of brutalist architecture

• Autorzy: Niebrzydowski Wojciech , Duniewicz Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc240203

Warianty tytułu

PL

Haptyczność a idee architektury brutalistycznej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The subject of the research presented in the article is haptics in brutalist architecture. The authors used the concept of extended haptics, including tactile and non-tactile experiences. The research aimed to identify the elements of the haptic aesthetics of brutalism. The authors used a heuristic method. The research material was initially analysed according to the following criteria: properties, spatial relations, material features, surface finish, and embodied experiences. The full research procedure included two stages - the first concerned the theoretical creative assumptions and the second covered the design results. This article describes the research process and the results of the first phase, for which the following observation criteria were used: negation, inspirations, experiments, and ideas. The result of the analyses is a characterization of the pro-haptic ideas of brutalism. The authors distinguished features based on tactile aspects but also on the cooperation of touch with other senses.

PL

Przedmiotem badań przedstawionych w artykule są wątki haptyczne w architekturze brutalistycznej. Autorzy posłużyli się koncepcją haptyczności poszerzonej, obejmującą doświadczenia taktylne oraz nietaktylne. Celem badań była identyfikacja elementów haptycznej estetyki brutalizmu. Autorzy zastosowali metodę heurystyczną. Materiał badawczy poddano wstępnej analizie według następujących kryteriów: właściwości, relacji przestrzennych, cech materiału, wykończenia powierzchni, wrażeń ucieleśnionych. Pełna procedura obejmowała dwa etapy - pierwszy dotyczył teoretycznych założeń twórczych, drugi obejmował rezultaty projektowe. W artykule opisano proces badawczy i wyniki pierwszej fazy, w której zastosowano następujące kryteria obserwacji: negację, inspiracje, eksperymenty, idee. Wynikiem analiz jest charakterystyka prohaptycznych idei brutalizmu. Autorzy wyróżnili cechy oparte na taktylności, ale także na współpracy dotyku z innymi zmysłami.

Słowa kluczowe

EN

brutalist architecture; haptics; touch in architecture; multi-sensory design

PL

architektura brutalistyczna; haptyczność; dotyk w architekturze; projektowanie multisensoryczne

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2024
• Tom: Nr 2 (78)
• Strony: 23--32
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz., rys.

Twórcy

autor

Niebrzydowski Wojciech

• Faculty of Architecture, Białystok University of Technology, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-5966-4333

autor

Duniewicz Agnieszka

• Faculty of Architecture, Białystok University of Technology, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-4596-4052

Bibliografia

• [1] Pallasmaa J., The Eyes of the Skin: Architecture and the senses, John Willey and Sons, Chichester 2005.
• [2] Banham R., The New Brutalism, “Architectural Review” 1955, No. 12, 354–361.
• [3] Husserl E., Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii. Księga druga, PWN, Warszawa 1974.
• [4] Ortega y Gasset J., Człowiek i ludzie, [in:] J. Ortega y Gasset, Bunt mas i inne pisma socjologiczne, PWN, Warszawa 1982, 404–405.
• [5] Lévinas E., Całość i nieskończoność: esej o zewnętrzności, PWN, Warszawa 1998.
• [6] Merleau-Ponty M., Fenomenologia percepcji, Aletheia, Warszawa 2001.
• [7] Pallasmaa J., Miejsce, przestrzeń i atmosfera. Postrzeganie peryferyjne i emocje w doświadczeniu architektonicznym, [in:] J. Kusiak, B. Świątkowska (red.), Miasto-Zdrój. Architektura i programowanie zmysłów, Fundacja Bęc-Zmiana, Warszawa 2013, 13–28.
• [8] Wölfflin H., Podstawowe pojęcia historii sztuki, Ossolineum, Wrocław 1962.
• [9] Moholy-Nagy L., Malarstwo, fotografia, film, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, Katowice 2022.
• [10] Sławińska J., Ekspresja sił w nowoczesnej architekturze, Arkady, Warszawa 1997.
• [11] Gregory R.L., Oko i mózg. Psychologia widzenia, PWN, Warszawa 1971.
• [12] Arnheim R., Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka, Officyna, Gdańsk 2022.
• [13] Arnheim R., The Dynamics of Architectural Form, University of California Press, Oakland 1978.
• [14] Żórawski J., O budowie formy architektonicznej, Arkady, Warszawa 1962.
• [15] Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć, PWN, Warszawa 2024.
• [16] Smolińska M., Haptyczność poszerzona. Zmysł dotyku w sztuce polskiej drugiej połowy XX i początku XXI wieku, Universitas, Kraków 2020.
• [17] Kłopotowska A., Counter-argument against the alleged visuality of architectural art, [in:] T. Kozłowski (ed.), Defining the architectural space. The myths of architecture, Vol. 2, Oficyna Wydawnicza Atut, Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław 2021, 69–79.
• [18] Charciarek M., Związki idei i materii w architekturze betonowej, Wydawnictwo PK, Kraków 2015.
• [19] W kulturze dotyku? Dotyk i jego reprezentacje w tekstach kultury, A. Łebkowska, Ł. Wróblewski, P. Badysiak (red.), Nomos, Kraków 2016.
• [20] Smolińska M., Nie dotykaj! Haptyczne aspekty sztuki polskiej po 1945 roku-uwagi kuratorki wystawy, [in:] A. Łebkowska, Ł. Wróblewski, P. Badysiak (red.), W kulturze dotyku? Dotyk i jego reprezentacje w tekstach kultury, Nomos, Kraków 2016, 63–73.
• [21] Kłopotowska A., Architectural imaginarium of touch, [in:] T. Kozłowski (ed.), Defining the architectural space. The truth and lie of architecture, Vol. 4, Oficyna Wydawnicza Atut, Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław 2020, 47–59.
• [22] Krenz J., Ideogramy architektury. Między znakiem a znaczeniem, Bernardinum, Pelplin 2010.
• [23] Jencks Ch., Late-modern architecture and other essays, Rizzoli, New York 1980.
• [24] Banham R., The New Brutalism: Ethic or Aesthetic?, Reinhold Publishing, New York 1966.
• [25] Massey A., The Independent Group: Modernism and Mass Culture in Britain, 1945–1959, Manchester University Press, Manchester–New York 1995.
• [26] Passanti F., The Vernacular, Modernism and Le Corbusier, “Journal of the Society of Architectural Historians” 1957, Vol. 56, No. 4, 438–451.
• [27] Niebrzydowski W., The role of tradition in the brutalist architecture, [in:] T. Kozłowski (ed.), Defining the architectural space. Tradition and modernity in architecture, Vol. 5, Oficyna Wydawnicza Atut, Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław 2019, 57–66.
• [28] Scalbert I., Architecture as a Way of Life: The New Brutalism 1953–1956, [in:] D. Camp, G. de Waal, D. van den Heuvel (eds.), CIAM Team 10: the English Context, Technische Universiteit Delft, Delft 2002, 57–84.
• [29] Maniaque-Benton C., Back to Basics. Maisons Jaoul and the Art of the mal foutu, “Journal of Architectural Education” 2009, Vol. 63, Iss. 1, 31–40, doi: 10.1111/j.1531-314X.2009.01026.x.
• [30] Highmore B., Rough Poetry: Patio and Pavilion Revisited, “Oxford Art Journal” 2006, Vol. 29, Iss. 2, 269–290, doi: 10.1093/oxartj/ kcl005.
• [31] The Independent Group: Postwar Britain and the Aesthetics of Plenty, D. Robbins (ed.), MIT Press, Cambridge 1990.
• [32] Niebrzydowski W., Architektura brutalistyczna a idee Nowego Brutalizmu, Oficyna Wydawnicza PB, Białystok 2018.
• [33] Bächer M., Heinle E., Building in Visual Concrete, Technical Press, London 1971.
• [34] Voelcker J., Letter, “Architectural Design” 1957, No. 6, 184.
• [35] Norberg-Schulz Ch., Znaczenie w architekturze Zachodu, Murator, Warszawa 1999.