Policja : geneza i rozwój instytucjonalny. Część 1

• Autorzy: Fałdowski Marek

Identyfikatory

DOI

10.34752/2023-b284

Warianty tytułu

EN

Police : geneza and institutional development. Part 1

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Problematyka dotycząca kształtowania pojęcia, rozwoju prawnego, organizacyjnego i instytucjonalnego Policji, chociaż obecna w literaturze, podejmowana była przez stosunkowo nieliczną grupę badaczy. Argumentem do podjęcia badań w obszarze szeroko pojętej Policji był fakt, że jest to formacja, która współcześnie pełni w społeczeństwie niezwykle istotną rolę w aspekcie bezpieczeństwa i porządku publicznego. Sprawna, skuteczna realizacja powinności przez jej funkcjonariuszy sprawia, że społeczeństwo może czuć się bezpiecznie. Badania opinii społecznej, niezależnie od zaistniałych wydarzeń nadzwyczajnych, utrzymują się na wysokim poziomie. Jest to niewątpliwie efekt zaangażowania oraz sumiennej służby policjantów, którzy każdego dnia rzetelnie wykonują swoje obowiązki na rzecz obywateli. Codzienne wykonywanie zadań służbowych przez funkcjonariuszy Policji w sposób bezpośredni wpływa na zaufanie do instytucji państwa. Ten aspekt o kluczowym znaczeniu ma głębokie uwarunkowania historyczne, kulturowe i społeczne. Dlatego też w artykule stanowiącym część I, omówiono genezę pojęcia oraz przedstawiono wybrane elementy związane z rozwojem, pod względem prawnym i organizacyjnym, instytucji zapewniającej bezpieczeństwo w państwie z perspektywy epok historycznych. Eksplorację rozpoczyna okres starożytności, gdzie rozważaniami objęto państwa-miasta w Grecji oraz funkcjonujące wówczas poglądy na jego istotę, reprezentowane przez jednego z najwybitniejszych filozofów – Arystotelesa. Przeprowadzono również selektywną charakterystykę instytucji zapewniających sensu largo bezpieczeństwo i sprawiedliwość w okresie średniowiecza i w dobie absolutyzmu na przykładzie Anglii i Francji.

EN

The issues related to the formation of the concept and legal, organizational and institutional development of the Police, although present in the literature, were addressed by a relatively small group of researchers. The argument for undertaking research in the area of the broadly understood Police was the fact that it is a formation that currently plays an extremely important role in society in the aspect of public safety and order. Efficient and effective performance of duties by its officers makes the public feel safe. Public opinion surveys, regardless of extraordinary events, remain at a high level. This is undoubtedly the result of the commitment and conscientious service of police officers who reliably perform their duties for citizens every day. The daily performance of official duties by police officers directly affects trust in state institutions. This crucial aspect has deep historical, cultural and social determinants. Therefore, the article constituting part I discusses the origins of the concept and presents selected elements related to the development, in legal and organizational terms, of an institution ensuring security in the country from the perspective of historical eras. The exploration begins with the period of antiquity, where the considerations cover the city-states in Greece and the then existing views on its essence, represented by one of the most outstanding philosophers - Aristotle. A selective characterization of institutions ensuring security and justice in the broad sense in the Middle Ages and in the era of absolutism was also carried out, using the examples of England and France.

Słowa kluczowe

PL

policja; państwo policyjne; urząd szeryfa; sędzia pokoju

EN

Police; police state; sheriff's office; justice of the peace

• Wydawca: Towarzystwo Wiedzy Obronnej
• Czasopismo: Wiedza Obronna
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 3
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., rys.

Twórcy

autor

Fałdowski Marek

• Akademia Sztuki Wojennej, Warszawa Polska

• https://orcid.org/0000-0002-1861-0523

Bibliografia

• Administracja państwa absolutnego, [w:] Encyklopedia Administracji Publicznej, http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Administracja_pa%C5%84stwa_absolutnego
• Agora, [w:] Encyklopedia sztuki starożytnej. Europa, Azja, Afryka, Ameryka, wstęp K. Michałowski, Warszawa 1974.
• Agora, [w:] Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/slowniki/agora.html
• Agora, [w:] World History Encyklopedia, https://www.worldhistory.org/agora/
• Arystoteles, Polityka, http://biblioteka.kijowski.pl/arystoteles/polityka.pdf
• Arystoteles, Ustrój polityczny Aten, Warszawa 1973.
• Baszkiewicz J., Myśl polityczna wieków średnich, Poznań 2009.
• Fałdowski M., Etyka zawodowa policjanta we współczesnej kulturze służby państwa demokratycznego, Szczytno 2018.
• Fałdowski M., Współczesny wymiar bezpieczeństwa, „Zeszyty Naukowe SGSP” 2018, nr 2.
• Grobelna P., Monarchia absolutna Ludwika XIV: nowe ścieżki badawcze, „Studia Europaea Gnesnensia” 2014, nr 10.
• Jaworski I., Zarys powszechnej historii ustrojów państwowych i prawa, Wrocław 1947.
• Kardinal Ratzinger J., Werte in Zeiten des Umbruchs. Die Herausforderungen der Zukunft bestehen, Freiburg-Basel-Wien 2005.
• Kawka W., Policja w ujęciu historycznym i współczesnym, Wilno 1939.
• Kitler W., Bezpieczeństwo wewnętrzne w świetle współczesnych wyzwań teorii i praktyki problemu, „Wiedza obronna” 2023, nr 1, http://wiedzaobronna.edu.pl/index.php/wo/article/view/218/206
• Kudra B., Suweren, czyli kto jest kim w dyskursie publicznym – z perspektywy konceptualnej, „Acta Universitatis Lodziensis Folia Linguistica” 2017, nr 2.
• Lasota P., Woźniak D., Instytucja sądów pokoju w Anglii i Walii oraz udział czynnika społecznego w orzekaniu w systemie common law w sprawach karnych, [w:] W. Włodarczyk (red.) Na straży porządku i sprawiedliwości Prawo karne w Wielkiej Brytanii. Zagadnienia wybrane, t. 2, Łódź 2022.
• Majer P., Bezpieczeństwo wewnętrzne Polski w rozwoju dziejowym od X wieku do końca Polsk Ludowej, Szczytno 2012.
• Majer P., Geneza i ewolucja policji jako pojęcia, instytucji i funkcji państwa, „Miscellanea Historico-Iuridicatom”, 2012, t. XI.
• Mayer O., Deutsches Verwaltungsrecht, Munchen, und Leipzig 1924.
• Misiuk A., Instytucje bezpieczeństwa wewnętrznego w Polsce. Zarys dziejów (od X wieku do współczesności), Szczytno 2012.
• Michalski M., Henryk II Plantagenet (król Anglii 1154–1189), [w:] Twoja historia.pl, https://twojahistoria.pl/encyklopedia/henryk-ii-plantagenet-krol-anglii-1154-1189/
• Michalski M., Edward III (król Anglii 1327-1377), [w:] Twoja historia.pl, https://twojahistoria.pl/encyklopedia/edward-iii-krol-anglii-1327-1377/
• Platon, Państwo, tłum. Władysław Witwicki, https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/platon-panstwo.pdf
• Politesse, https://pl.pons.com/t%C5%82umaczenie/francuski-polski/politesse
• Politesse, https://pl.pons.com/t%C5%82umaczenie/niemiecki-polski/Politesse
• Ryszard I Lwie Serce, [w:] Encyklopedia PWN, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Ryszard-I-Lwie-Serce;3970536.html
• Sójka – Zielińska K., Historia prawa, Warszawa 1998.
• Stadion, [w:] Encyklopedia PWN, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/stadion;4010063.html
• William Zdobywca, [w:] World History Encyklopedia, https://www.worldhistory.org/trans/pl/1-16891/william-zdobywca/
• Zalewski Z. S., Aksjologiczne aspekty procesu historycznego na podstawie funkcjonowania prawa w średniowiecznej Anglii, „Echa Przeszłości” 2017, t. 28.
• Ustawa z 6 kwietnia 1990 roku o Policji, Dz.U. z 1990 r., nr 30, poz. 179 z późn. zm. Justices of the Peace Act 1361, https://www.legislation.gov.uk/cy/aep/Edw3/34/1/section/I

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).