Oblicza transformacji obiektów przemysłowych w kontekście rewitalizacji i ochrony dziedzictwa kulturowego : na przykładach zespołów pofabrycznych z regionu łódzkiego

• Autorzy: Mastalerz A.

Warianty tytułu

EN

Different sides of postindustrial objects’ transformation in the context of revitalization and cultural heritage : using examples of post-industrial complexes from the region of Łódź

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Choć minęły już dziesięciolecia od rozpoczęcia działań na rzecz dziedzictwa poprzemysłowego, nie wszyscy jeszcze są świadomi jego istnienia i wagi. Do niedawna najpopularniejszą i najłatwiejszą drogą była rozbiórka starych fabryk. Coraz częściej jednak prace adaptacyjne i rewitalizacyjne, które na przestrzeni ostatnich lat przywróciły do życia i prosperity obiekty i obszary poprzemysłowe, pokazują, jak można wykorzystać potencjał ukryty w opuszczonych fabrycznych murach. Istnieją jednak pewne ryzyka związane z wszechobecnym trendem rewitalizacji i komercjalizacji postindustrialnych obiektów. W niniejszym artykule, na wybranych przykładach (transformacji zespołów pofabrycznych z Łodzi i Tomaszowa Mazowieckiego w centra handlowe), poddano ocenie powyższe aspekty ochrony dziedzictwa poprzemysłowego, a w rezultacie rozpoznano związane z tym zagrożenia, zwłaszcza takie jak: zwulgaryzowane postrzeganie „rewitalizacji” dawnych fabryk, lekceważenie ich roli w kształtowaniu tożsamości miasta, uleganie dyktatowi konsumpcjonizmu w sposobie postrzegania kultury.

EN

Although it has been some four decades since the industrial heritage campaign began, it still seems to be a battle to gain acceptance for historical factories as a part of heritage. The demolition of such structures is still often seen as the simplest way of dealing with them. Lately, good examples of revitalization provide needed help with obtaining approval for post-industrial legacy. However, there are risks associated with the ubiquitous trend of revitalizing and commercializing postindustrial objects. This paper addresses the above – mentioned issues with regards to revitalisation and adaptation processes of old textile factories being turned into shopping centres, using examples from Łódź and Tomaszów Mazowiecki.

Słowa kluczowe

PL

dziedzictwo kulturowe; dziedzictwo przemysłowe; transformacja obiektów poprzemysłowych; obiekty poprzemysłowe

EN

cultural heritage; postindustrial heritage; revitalization; postindustrial transformation; postindustrial buildings

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
• Czasopismo: Architecturae et Artibus
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 9, no. 4
• Strony: 27--45
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Mastalerz A.

• Politechnika Łódzka, Instytut Architektury i Urbanistyki, al. Politechniki 6, 90-001 Łódź

Bibliografia

• 1. Affelt W.J. (2007), Wartość dziedzictwa techniki jako zbiór argumentów na rzecz jego zachowania dla przyszłych pokoleń, w: T. Burzyński (red.), Materiały pokonferencyjne z IV Międzynarodowej Konferencji Naukowo – Praktycznej „Dziedzictwo przemysłowe jako strategia rozwoju innowacyjnej gospodarki”, Wyd. Agencja Artystyczna PARA, Katowice.
• 2. Affelt W.J. (2009), Estetyka zabytku budownictwa jako wyzwanie dla jego adaptacji, w: B. Szmygin (red.) Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, Wyd. Politechniki Lubelskiej, Warszawa – Lublin.
• 3. Borusiewicz W. (1971), Konserwacja zabytków budownictwa murowanego, Arkady, Warszawa.
• 4. Bogdani M. (2015), Wartość zabytku – spojrzenie z perspektywy rynku nieruchomości, w: B. Szmygin (red.), Systemy wartościowania dziedzictw. Stan badań i problemy, Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS, Lublin – Warszawa.
• 5. Góral J., Kotewicz R. (1992), Dwa wieki Tomaszowa Mazowieckiego, zarys dziejów miasta 1788-1990, Wyd. Grafbis, Tomaszów Mazowiecki.
• 6. Jasiuk J. (1965), Problemy ochrony zabytków techniki w Polsce, „Ochrona Zabytków” t.18, nr 3(70), Narodowy Instytut Dziedzictwa.
• 7. Kępczyńska-Walczak A. (2015), Industrial heritage revitalisation as a wordplay, w: A. KępczyńskaWalczak (red.) Envisioning Architecture: Image, Perception and Communication of Heritage, Lodz University of Technology.
• 8. Larkham P.J. (1999), Preservation, conservation and heritage: developing concepts and applications, w: B. Cullingworth (red.), British Planning: 50 Years of Urban and Regional Policy, Athlone, Londyn.
• 9. Meijsmans N. (2005), Developing an urban identity from the spatial context’s permanence, w: Life in the Urban Landscape – International Conference for Integrating Urban Knowledge & Practice, Gothenburg, Szwecja, 29 – 3.06.2005, Sztokholm, Formas.
• 10. Opania S. (2012), Tożsamość a wizerunek obszarów poprzemysłowych. Przykład aglomeracji górnośląskiej, Politechnika Śląska, Gliwice.
• 11. Stasiak A. (2005), Centrum handlowo-rozrywkowe Manufaktura jako nowa atrakcja turystyczna Łodzi, w: Dziedzictwo przemysłowe jako atrakcyjny produkt dla turystyki i rekreacji. Doświadczenia krajowe i zagraniczne, II Konferencja Międzynarodowa, Zabrze, 12-13.05.2005 r., Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa im. W. Korfantego, Urząd Miejski w Zabrzu, Katowice.
• 12. Wojtoń E. (2010), Dziedzictwo przemysłowe – szansa czy balast? Problems Sosnowca na tle aglomeracji katowickiej, w: „Ekonomika dziedzictwa” nr 1-4 (248/251), Narodowy Instytut Dziedzictwa
• 13. Wróbel A. (2013), Przemysł w Tomaszowie Mazowieckim na początku XX w. (do 1918 r.), „Piotrkowskie Zeszyty Historyczne” t.14, Wyd. Instytut Historii, UJK, Filia w Piotrkowie Trybunalskim.
• 14. Walczak B.M. (2005), The Importance of Industrial Heritage for Cultural Landscape of Lodz and its Local Identity, w: E. Wittbrodt, W.J. Affelt (red.), International Conference Heritage of Technology – Gdańsk Outlook 4 Proceedings, Politechnika Gdańska, Gdańsk.
• 15. The Nizhny Tagil Charter for the Industrial Heritage – The International Committee for the Conservation of the Industrial Heritage (TICCIH), 17 July 2003.
• 16. Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, przyjęta w Paryżu dnia 16 listopada 1972 r. przez Konferencję Generalną Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na jej siedemnastej sesji (Dz. U. z dnia 30 września 1976 r.).
• ŹRÓDŁA INTERNETOWE
• 1. http://baedekerlodz.blogspot.com/2013/09/sen-owielkiej-odzi-druga-poowa-xix.html – ryc. 1 (dostęp: 01.08.2017
• 2. http://www.skyscrapercity.com – fot. 1 (dostęp: 10.07.2017)
• 3. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Maltex_ old_factorie_Lodz.JPG – fot. 5 (dostęp: 01.08.2017)
• 4. http://lodz.naszemiasto.pl/artykul/zdjecia/ przy-alei-politechniki-postanie-nowa-galeriahandlowa,314616,artgal,319080,t,id,tm,zid.html –fot. 6 (dostęp: 01.08.2017)
• 5. https://get.google.com/albumarchive/118108717285897621921/album - fot. 9 (dostęp: 08.06.2017)
• 6. http://tomaszowmazowiecki.naszemiasto.pl/artykul/zdjecia/budowa-galerii-tomaszow-ruszyla-ma-bycgotowa-na-koniec,3565186,artgal,17871812,t,id,tm,zid.html – ryc. 3 (dostęp: 01.08.2017)
• 7. http://tomaszowmazowiecki.naszemiasto.pl/artykul/zdjecia/budowa-galerii-tomaszow-uroczystoscwmurowana-kamienia,3645744,artgal,18975596,t,id,tm,zid.html – fot.10 (dostęp: 01.08.2017)
• 8. http://tomaszowmazowiecki.naszemiasto.pl/artykul/budowa-galerii-tomaszowruszyla-ma-byc-gotowanakoniec,3565186,artgal,t,id,tm.html – ryc. 4 (dostęp: 01.08.2017)

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).