Wieloletnia analiza wpływu przedsiębiorstwa górniczo-chemicznego Siarka w Jaworowie (Ukraina) na stężenie siarczanów(VI) i chlorków w wodzie transgranicznej rzeki Szkło

• Autorzy: Kowalczyk A. , Gałczyńska M. , Kuźniar A.

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2016.2.25

Warianty tytułu

EN

Long-term analysis of the impact of a mining-chemical enterprise “Sulfur” at Jaworów (Ukraine) on the content of sulfates(VI) and chlorides in transboundary Szkło River

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono zmienność zawartości siarczanów(VI) i chlorków w wodzie w granicznym i ujściowym punkcie rzeki Szkło w latach 1990–2013. Wskaźniki zasolenia wód porównano w czterech przedziałach czasowych związanych z oddziaływaniem Państwowego Górniczo-Chemicznego Przedsiębiorstwa Siarka w Jaworowie (Ukraina). Ustalono, że korzystne zmiany jakości wody zostały spowodowane rekultywacją terenów po zlikwidowanym przedsiębiorstwie. Zaobserwowany znaczny spadek średniej zawartości siarczanów(VI) w punkcie ujściowym rzeki Szkło w stosunku do poprzednich okresów może wskazywać na wzrost efektywności samooczyszczania się rzeki na terenie Polski.

EN

The variability of the SO₄^2- and Cl^- contents in Szkło River water was detd. At distance of 20 km from the Polish border, there is a former mining-chemical enterprise “Sulfur” in Jaworów. This can have the impact on the water quality in the Polish section of the Szkło River. Long-term water quality data (1990–2013) in two sites were studied. In the last years, some favourable changes of the water quality were obsd. as a result recultivation carried out in 2003–2006 in the former mine. A significant decrease in the av. content si of SO₄^2- took place after reclamation at the estuary point of the Szkło River, compared to previous period, and in relation to the border point. An increase in the efficiency of self-purification of the river on Polish territory was assumed.

Słowa kluczowe

PL

zasolenie wód; zanieczyszczenie wód; samooczyszczanie wód

EN

water salinity; water pollution; self-purification of waters

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2016
• Tom: T. 95, nr 2
• Strony: 310--313
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., il., tab., wykr.

Twórcy

autor

Kowalczyk A.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Małopolski Ośrodek Badawczy w Krakowie, ul. Ułanów 21B, 31-450 Kraków

autor

Gałczyńska M.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

autor

Kuźniar A.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Małopolski Ośrodek Badawczy w Krakowie

Bibliografia

• [1] J.R. Grzechowiak, Przem. Chem. 2006, 85, nr 8-9, 712.
• [2] V. Levyk, M. Brzezińska, Acta Agrophysica 2007, 151, nr 10(1), 149.
• [3] A. Gąsiewicz, M. Jasionowski, A. Poberezhsky, Biul. Państw. Inst. Geol. 2012, 449, 5.
• [4] N. Masuda, S. Nagae, N. Sato, A. Osame, H. Asano, Gosp. Surowcami Mineralnymi 2008, 24, nr 3/1, 389.
• [5] P. Rozwadowski, S. Ginalski, Przem. Chem. 2007, 86, nr 5, 428.
• [6] S. Hajdo, J. Klich, G. Galiniak, Górnictwo Geoinżynieria 2007, 31, nr 3/1, 199.
• [7] R. Uberman, A. Ostręga, AGH J. Mining Geoeng. 2012, 36, nr 2, 285.
• [8] D. Satkowska, Ocena jakości wód rzek granicznych za 2010 rok. Przemyśl, WIOŚ Rzeszów 2010, dostęp 18 czerwca 2015 r., http://www.wios.rzeszow.pl/cms/upload/edit/file/opracowania/del%20przemysl/Monitoring_wod_granicznych_2010.pdf.
• [9] A. Gajdyn, I. Zozula, Mat. Miżnar. Nauk.-Prakt. Konf. „Suczasnist” ta majbutnje pidpryjemstw girnyczo-chimicznoi promyslowosti Lwiwszczyny”, Lwiw, 24–26 września 1996 r., 116.
• [10] E. Lipińska, D. Satkowska, M. Cwynar, T. Kobus, R. Klimkowska, J. Nawrot, Stan środowiska województwa podkarpackiego na obszarze przygranicznym z Ukrainą, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie, Rzeszów 2010.
• [11] S. Błasik, Współpraca polskich i ukraińskich służb ochrony środowiska w zakresie rozwiązywania problemów ekologicznych na terenach przygranicznych 180-183, Raport o stanie środowiska w 2010 r., dostęp 11 czerwca 2015 r., http://www.wios.rzeszow.pl/cms/upload/edit/file/stan_srodowiska_2010/15.pdf.
• [12] B. Kołodziej, Rocz. Akad. Rol. Pozn., Melior. Inż. Śr. 2005, 26 (365), 217.
• [13] O.G. Maryskewycz, I.M. Szpakiwska, O.I. Diduch, Nauk. Wisnyk Czerniweckogo Uniwesytetu zbirnych nauk.prac. Biologia 2005, 251, 175.
• [14] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych, Dz. U. 2014, poz. 1482.
• [15] PN-ISO 5667-6:2003, Jakość wody. Pobieranie próbek. Cz. 6. Wytyczne dotyczące pobierania próbek z rzek i strumieni.
• [16] PN-EN ISO 10304-1:2009, PN-EN ISO 10304-1:2009/AC:2012, Jakość wody. Oznaczanie rozpuszczonych anionów za pomocą chromatografii jonowej. Cz. 1. Oznaczanie bromków, chlorków, fluorków, azotanów, azotynów, fosforanów i siarczanów.
• [17] A. Sapek, Ochr. Środ. Zasobów Naturalnych 2009, 40, 455.
• [18] H. Klikocka, T. Wylupek, B. Narolski, Ochr. Środ. 2015, 37, nr 1, 33.
• [19] Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 5 listopada 1991 r. w sprawie klasyfikacji wód oraz warunków, jakim powinny odpowiadać ścieki wprowadzane do wód lub do ziemi, Dz. U. 1991, nr 116, poz. 503.
• [20] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód, Dz. U. 2004, nr 32, poz. 284.
• [21] A. Kowalczyk, A. Kuźniar, M. Kostuch, Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 2014, 14, nr 3(47), 75.
• [22] Rozporządzenie Ministra Środowiska z 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych, Dz. U. 2008, poz. 1008.
• [23] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych, Dz. U. 2011, nr 257, poz. 1545.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.