Kolegium Pijarskie w Rzeszowie w okresie pobytu w nim Józefa Hermana Osińskiego

• Autorzy: Ochenduszko T.

Warianty tytułu

EN

The Piarist Collegium in Rzeszów during the period of Józef Herman Osiński’s residence at it

• Konferencja: I Sympozjum Historia Elektryki. Część 2 (I; 29-30.06.2015; Gdańsk, Polska)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Józef Herman Osiński związany był z Kolegium Pijarskim w Rzeszowie w latach 1757 – 1758 (lub 1757 – 1759) jako uczeń oraz w latach 1778 i 1783 – 1786 jako nauczyciel. Pobyt prekursora elektryczności w mieście nad Wisłokiem jest mało znany. Z zachowanych źródeł i powstałych na podstawie ich analizy opracowań wiemy, jak wyglądały budynek szkolny i kościół oraz ich wyposażenie i obejście, gdy Osiński przebywał w Rzeszowie. Znamy kilku jego wychowawców (prefektów Floriana Grochowskiego i Marcina Moszczeńskiego, nauczyciela Andrzeja Jodłowskiego), kilku kolegów szkolnych (Patrycego Skaradkiewicza, Stanisława Ładowskiego i Michała Siekierzyńskiego) oraz współpracowników z okresu, gdy był wykładowcą (Gabriela Szybińskiego i Józefa Piotrowskiego). Wymienieni pijarzy cechowali się wszechstronnością. Wnieśli znaczący wkład do nauki i dydaktyki, byli kronikarzami, tłumaczami, poetami i nie ulega wątpliwości, że wywarli duży wpływ na rozwój zainteresowań J. H. Osińskiego. Do poznania sylwetek innych osób, z którymi zetknął się w rzeszowskim kolegium „pierwszy polski elektryk” niezbędne są systematyczne badania historyków regionalistów.

EN

Kazimierz Osiński (the convent name - Józef Herman) was at first a pupil in 1757-1758 or 1757-1759 and then a teacher in the Piarist Collegium in Rzeszów in 1778 and between 1783 - 1786. There, in his free time without young people, he was working on his books The way of life and property insurance against lightning and “The work of the air machine of Mr. Montgolfier.” Hardly is it known about his stay in the town upon the Wisłok River. It is due to the fact that, soon after the cassation of the Piarist Order, in 1790 their archive was sold at auction; though a purchaser was not stated. The description of the school building and the church is possessed, as well as their furnishings and yard, when Osiński resided in Rzeszów. We know some of his tutors (the prefects – Florian Grochowski and Marcin Moszczeński, the teacher Andrzej Jodłowski) some schoolmates (Patrycy Skaradkiewicz, Stanisław Ładowski and Michał Siekierzyński), his colleagues when he was a lecturer (Gabriel Szybiński and Józef Piotrowski). Mentioned Piarists were characterized by versatility. They made a significant contribution to science and teaching, they were chroniclers, translators, poets and, no doubt, it is appropriate to introduce their profiles since they exerted a strong influence on the development of interests of J. H. Osiński.

Słowa kluczowe

PL

Ks J H Osiński; Kolegium Pijarskie w Rzeszowie

EN

Ks J H Osiński; Piarist Collegium in Rzeszów

• Wydawca: Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 44
• Strony: 39--42
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz.

Twórcy

autor

Ochenduszko T.

• I Liceum Ogólnokształcące im. ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie tel.: [phone]

Bibliografia

• 1. Świstuń F., Kronika gimnazyum rzeszowskiego /w:/ Sprawozdanie dyrekcyi c.k. Wyższego Gimnazyum w Rzeszowie za r. szk. 1885/6, Rzeszów 1886, s. 21-23, 25-26.
• 2. Świeboda J., Collegium Ressoviense w życiu Polaków 1658 – 1983, Rzeszów 1983, s. 17, 21-22, 28.
• 3. Adamowski M., Ruch niepodległościowy w I. państwowem gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie w latach 1800 – 1920 (zarys) /w:/ Sprawozdanie Dyrekcji I. Państwowego Gimnazjum … za r. szk. 1935/36, Rzeszów 1936, s. V.
• 4. Leszczyński R., Moszczeński Stanisław /w:/ Polski Słownik Biograficzny (dalej używam PSB), t. XXII, s. 97-98.
• 5. Ochenduszko T., Jakubowski Z., Kisiel R., Dzieje I Gimnazjum w Rzeszowie. Jego nauczyciele i uczniowie. Kalendarium, Rzeszów 2008, s. 26, 30, 33.
• 6. Truchim S., Jodłowski Norbert /w:/ PSB, t. XI, s. 259.
• 7. Aleksandrowska E., Skaradkiewicz Mikołaj /w:/ PSB, t. XXXVII/4, z. 155, s. 657.
• 8. Aleksandrowska E., Siekierzyński Ignacy /w:/ PSB, t XXXVI/4, z. 151, s. 576-577.
• 9. Ochenduszko T., Leksykon nauczycieli i wychowanków I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie urodzonych pomiędzy XVII wiekiem a 1945 rokiem, Rzeszów 2010, s. 141.
• 10. Puchowski K., Szybiński Gabriel /w:/ PSB, t. XLIX/4, z. 203, s. 516 – 518.
• 11. Kosiek Z., Ładowski Stanisław /w:/ PSB, t. XVIII, s. 187 – 188.
• 12. Ochenduszko T., Dzieje Rzeszowa do 1918 roku. Kalendarium, Rzeszów 2006, s. 69-70.
• 13. Świeboda J., Dzieje I Gimnazjum w Rzeszowie 1786 – 1918, Rzeszów 1984, s. 76.
• 14. Rabowicz E., Piotrowski Józef /w:/ PSB, t. XXVI/3, z. 110, s. 465-468.
• 15. Świeboda J., Szkoła charakterów. Księga jubileuszowa I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie, Rzeszów 1985, s. 320, 340.
• 16. Świeboda J., Księga jubileuszowa Liceum Konarskiego w Rzeszowie 1658 – 2008, Rzeszów 2008, s. 25, 60, 137, 138, 167, 169, 173.