Późnoglacjalna i holoceńska ewolucja torfowiska w Dzikowie (Kotlina Toruńska) w świetle badań paleogeograficznych

• Autorzy: Krześlak I. , Andrzejewski L. , Gamrat W. , Kupniewska A.

Identyfikatory

DOI

10.12657/landfana.025.008

Warianty tytułu

EN

Late glacial and holocene evolution of the Dzikowo peatland (Toruń Basin) based on palaeogeographical analyses

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiotem badań są osady wypełniające zagłębienie wytopiskowe w Dzikowie, we wschodniej części Kotliny Toruńskiej, około 20 km na południowy wschód od Torunia. Analizowane wytopisko oraz sąsiadujące z nim Jezioro Dzikowskie usytuowane są na terasie Wisły. W celu odtworzenia ewolucji środowiska przyrodniczego tego obszaru przeprowadzono badania multidyscyplinarne. Badania geologiczne pozwoliły na określenie maksymalnej miąższości osadów biogenicznych w obrębie analizowanego wytopiska na około 10 m. Szczegółowe analizy paleoekologiczne (geochemiczne, palinologiczne i makroszczątków roślinnych) dostarczyły informacji o zmianach środowiska przyrodniczego w późnym glacjale i holocenie oraz umożliwiły wyodrębnienie kolejnych etapów rozwoju paleojeziora.

EN

The object of current research is core of the bottom sediments of a kettle-hole at the Dzikowo site. Study area is located in the eastern part of the Torun Basin, in the area of the Vistula terrace, approximately 20 km southeast of Toruń. In order to reconstruct the environmental history of this region, multidisciplinary research was carried out. Geological research allowed to determine the maximum thickness of biogenic sediments to approximately 10 m. Detailed paleoecological analyses (palynological, plant macroremains, geochemical) provided information about environmental changes in the Late Glacial and the Holocene and helped to identify stages in the evolution of the paleolake basin.

Słowa kluczowe

PL

analiza paleogeograficzna; analiza pyłkowa; makroszczątki roślinne; paleojezioro; Kotlina Toruńska

EN

paleogeographical analyses; palynology; lant macroremains; paleolake; Toruń Basin

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2013
• Tom: Vol. 25
• Strony: 95--103
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys.

Twórcy

autor

Krześlak I.

• Katedra Geomorfologii i Paleogeografii Czwartorzędu, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń

autor

Andrzejewski L.

• Katedra Geomorfologii i Paleogeografii Czwartorzędu, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń

autor

Gamrat W.

• Katedra Geomorfologii i Paleogeografii Czwartorzędu, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń

autor

Kupniewska A.

• Katedra Geomorfologii i Paleogeografii Czwartorzędu, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń

Bibliografia

• Andrzejewski L., 1994. Ewolucja system fluwialnego doliny dolnej Wisły w późnym vistulianie i holocenie na podstawie wybranych dolin jej dopływów. Rozprawy UMK, Toruń.
• Bengston L., Ennel M., 1986. Chemical analysis. W: B.E. Berglund (red.), Handbook of Holocene Paleoecology and Paleohydrology. John Wiley & Sons Ltd, Chichester: 423–451.
• Hulisz P., Karasiewicz M.T., Dąbrowski M., Michalski A., Rauchflejsz M., 2012. Metody badań fizykochemicznych i chemicznych osadów zagłębienia w rezerwacie Retno. W: M.T. Karasiewicz, P. Hulisz, M. Świtoniak (red.), Postglacjalna historia zagłębienia bezodpływowego w rezerwacie Retno (Pojezierze Brodnickie). Wyd. Nauk. UMK, Toruń.
• Kondracki J., 1998. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• Kupryjanowicz M., Jurochnik A., 2009. Zapis pyłkowy postglacjalnych zmian roślinności zawarty w osadach dennych Jeziora Wigry. W: J. Rutkowski, L. Krzysztofiak (red.), Jezioro Wigry. Historia jeziora w świetle badań geologicznych i paleoekologicznych. Stowarzyszenie ,,Człowiek i Przyroda”, Suwałki: 186–190.
• Latałowa M., 2003. Późny vistulian. W: S. Dybova-Jachowicz, A. Sadowska (red.), Palinologia. Wyd. IB PAN, Kraków: 266–292.
• Lindner L., 1992a. Holocen. W: L. Lindner (red.), Czwartorzęd. Osady, metody badań, stratygrafia. Wyd. PAE, Warszawa: 613–633.
• Lindner L., 1992b. Plejstocen. W: L. Lindner (red.), Czwartorzęd. Osady, metody badań, stratygrafia. Wyd. PAE, Warszawa: 466–613.
• Mangerud J., Andersen S.T., Berglund B.E., Donner J.J., 1974. Quaternary stratigraphy of Norden, a proposal for terminology and classification. Boreas 3: 109–128.
• Markowski S., 1980. Struktura i właściwości podtorfowych osadów jeziornych rozprzestrzenionych na Pomorzu Zachodnim jako podstawa ich rozpoznania i klasyfikacji. W: Kreda jeziorna i gytia. Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi, Gorzów Wielkopolski–Zielona Góra: 44–55.
• Niewiarowski W., Weckwerth P., 2006. Geneza i rozwój rzeźby terenu. W: L. Andrzejewski, P. Weckwerth, S. Burak (red.), Toruń i jego okolice. Monografia przyrodnicza. Wyd. Nauk. UMK, Toruń: 65–93.
• Podbielkowski Z., Tomaszewicz H., 1996. Zarys hydrobotaniki. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Ralska-Jasiewiczowa M., 1966. Osady denne Jeziora Mikołajskiego na Pojezierzu Mazurskim w świetle badań paleobotanicznych. Acta Palaeobotanica 7(2): 43–72.
• Sadowska A., Chłopek K., 2003. Metodyka badań. Metody terenowe i laboratoryjne. W: S. Dybova-Jachowicz, A. Sadowska (red.), Palinologia. Wyd. IB PAN, Kraków: 73–79.
• Tobolski K., 2000. Przewodnik do oznaczania torfów i osadów jeziornych. PWN, Warszawa.
• Tomczak A., 1987. Evolution of the Vistula valley in the Torun Basin in the Late Glacial and Holocene. W: L. Starkel (red.), Evolution of the Vistula river valley during the last 15 000 years. T. 2. Geographical Studies, Special Issue 1: 207–231.
• Velichkevich F.U., Zastawniak E., 2006. Atlas of Plejstocene vascular plant macrofossils of Central and Eastern Europe. Pt. 1. Pteridophytes and monocotyledons, Wyd. IB PAN, Kraków: 7–12.
• Walanus A., Nalepka D., 1996. Program POLPAL – palinologiczna baza danych. Instrukcja obsługi (1994). Wyd. IB PAN, Kraków.
• Więckowski K., 1989. A new method of coring in deep lakes with rodoperated Samplers. Boreas 18(4): 357–358.