Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne : metoda oznaczania

• Autorzy: Brzeźnicki S.

Warianty tytułu

EN

Polyaromatic hydrocarbons (PAHs) : determination method

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) stanowią grupę związków o budowie pierścieniowej charakteryzujących się zbliżonymi właściwościami fizykochemicznymi (lab. 1) W stanie czystym WWA występują w postaci bezbarwnych, białych, jasnożókych lub jasnozielonych kryształów. Związki te słabo rozpuszczają się w wodzie, a znacznie lepiej w rozpuszczalnikach organicznych. Wiele spośród nich wykazuje zjawisko fluorescencji, co jest wykorzystywane podczas ich oznaczaniu. WWA jako substancje chemiczne są wykorzystywane głównie w badaniach naukowych oraz w niewielkim stopniu do: produkcji leków, farb, tworzyw sztucznych lub pestycydów. Dość powszechnie są natomiast stosowane jako surowce przemysłowe, produkty, w których skład wchodzą mieszaniny tych związków. Należą do nich np. smoła węglowa, pak węglowy, oleje mineralne, smoła pogazowa, asfalty, sadze i olej kreozotowy. Źródłem WWA są procesy spalania różnego rodzaju paliw służących do napędzania pojazdów, ogrzewania mieszkań lub przygotowywania żywności. Istotny udział w tworzeniu WWA mają również niektóre procesy przemysłowe (np. produkcja koksu, aluminium lub przeróbka smoły węglowej) oraz takie czynniki naturalne, jak wybuchy wulkanów czy wielkie pożary lasów. WWA nie występują w środowisku w postaci pojedynczych związków, lecz zawsze tworzą wieloskładnikowe mieszaniny. Z uwagi na potencjalny charakter rakotwórczy, związki WWA stanowią poważny problem zdrowotny w razie narażenia zawodowego. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (1ARC) uznała pracę w takich przemysłach, jak: koksochemiczny, stalowy, gumowy, hutnictwo aluminium za czynnik sprzyjający powstawaniu chorób nowotworowych.

EN

Polyaromatic hydrocarbons (PAHs) arę collected on glass fibrę filters and Amberlite XAD-2 tubes, connected in series. The adsorbed PAHs arę extracted with acetonitrile or cy-clohexane (glass fibrę filters) and acetonitrile (Amberlite XAD-2). The individual hydrocarbons: anthracene, benz/a/anthracene, chrysene, benz/b/fluoranthene, benz/k/fluoranthene, benz/a/pyrene, dibenz/a,h/anthracene, benz/g,h,i/perylene and inden/l,2,3,c,d/pyrene are determined by high performance liquid chromatography (HPLC) with spectrofluorimetric or spectrophotometric detection.

Słowa kluczowe

PL

wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne; narażenie zawodowe; działanie rakotwórcze

EN

polyaromatic hydrocarbons; occupational exposure; carcinogenic effects

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2000
• Tom: Nr 3 (25)
• Strony: 159--164

Twórcy

autor

Brzeźnicki S.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8