Stosowanie instytucji odosobnienia (internowania) w czasie konfliktu zbrojnego : aspekty prawne i realia organizacyjne w oparciu o polskie doświadczenia z 1939 roku

• Autorzy: Hac Piotr

Identyfikatory

DOI

2023-i285

Warianty tytułu

EN

The use of the institution of isolation (internment) during armed conflict : legal aspects and organizational realities based on the Polish experiences of 1939

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule autor porusza problematykę odosobnienia (internowania) w czasie konfliktu zbrojnego. W szczególności podjęto temat prawnych możliwości zastosowania tego typu instytucji w polskim systemie prawnym, ewentualnych wyzwań oraz potencjalnej potrzeby wprowadzenia równolegle do stanu wojennego także stanu wyjątkowego. Kwestie dotyczące aktualnych regulacji prawnych zostały porównane do rozwiązań z czasów przedwojennej Polski a szczegóły planowania, przygotowania i przeprowadzenia operacji internowania w czasie konfliktu zbrojnego omówiono na przykładzie działań podjętych w tym zakresie w 1939 roku przez stronę polską.

EN

In the article, the author discusses the issue of isolation (internment) during an armed conflict. In particular, the subject of the legal possibilities of applying this type of institution in the Polish legal system, possible challenges and the potential need to introduce state of emergency in parallel to martial law were discussed. Issues concerning current legal regulations have been compared to solutions from the pre-war times of Polish, the details of planning, preparing and carrying out the operation of internment during the armed conflict have been discussed on the example of actions taken in this area in 1939 by the Polish side.

Słowa kluczowe

PL

odosobnienie; internowanie; konflikt zbrojny; Rzeczpospolita Polska; rok 1939

EN

isolation; internment; armed conflict; Republic of Poland; 1939

• Wydawca: Towarzystwo Wiedzy Obronnej
• Czasopismo: Wiedza Obronna
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 4
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz.

Twórcy

autor

Hac Piotr

• Akademia Sztuki Wojennej, Warszawa, Polska

• https://orcid.org/0000-0002-4524-0900

Bibliografia

• Complak K., Stany nadzwyczajne w amerykańskiej i polskiej konstytucji, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2014, t. XXXI.
• Denness Z.A., „A Question Which Affects Our Prestige as a Nation” The History of British Civilian Internment, 1899-1945, Birmingham 2012.
• Filinowicz N., Życie amerykańskich Japończyków w obozach internowania, „Białostockie Teki Historyczne” 2013, t. 11.
• Filinowicz N., Internowanie społeczności japońskiej w Stanach Zjednoczonych w okresie II wojny światowej, „Studia z Dziejów Wojskowości” 2015, t. IV.
• Giętkowski R., Odosobnienie w czasie stanu wyjątkowego, „Państwo i Prawo” 2007, nr 12.
• Hac P., Wybrane aspekty proceduralne stosowania stanów nadzwyczajnych w Polsce, „Wiedza Obronna” 2022, nr 1.
• Hac P., Funkcjonowanie władz publicznych II Rzeczypospolitej w początkowym okresie zbrojnej napaści na Polskę we wrześniu 1939 roku – zarys problematyki, [w:] Funkcjonowanie państwa w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, red. nauk. W. Kitler, P. Hac, Warszawa 2022.
• Hac P., Rzeczywistość równoległa. Plany dotyczące wprowadzenia w Polsce w latach 1987-1989 stanu wyjątkowego na tle rozmów rządzących z opozycją, Katowice-Warszawa 2023.
• Hac P., Zapewnienie bezpieczeństwa publicznego w warunkach konfliktu zbrojnego – próba analizy doświadczeń ukraińskich, [w:] Bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne Polski w perspektywie konfliktów w państwach sąsiednich, red. W. Cisowski, D. Palacz, Kielce 2023.
• Jastrzębski W., Realizacja polskiego planu unieruchomienia tak zwanych elementów antypaństwowych (sierpieńwrzesień 1939 roku), „Res Historica” 2004, z. 16.
• Kamiński M.A., Military Law in the Republic of Poland, „Safety & Defense”, 2019, vol. 5. no 2, DOI: 10.37105/sd.51.
• Nowak D., Lewandowski G., Funkcjonowanie administracji publicznej w strefie bezpośrednich działań wojennych. Wybrane aspekty prawno-administracyjne, Warszawa 2020.
• Pieńkowski M.A., Kogo dotyczył przywilej zwany neminem captivabimus nadany przez Władysława II Jagięłę 4 III 1430 r. w Jedlni?, „Teka Historyka” 2015, z. 50.
• Przygotowania obronne państwa 1935-1939, tom 6/1: Prawo i Administracja, Wojskowe Teki Archiwalne, Warszawa 2014.
• Rezmer W., Polski plan unieruchomienia w razie wojny tzw. elementów antypaństwowych (1931-1939), [w:] Polska i jej sąsiedzi w czasach najnowszych. Studia i materiały ofiarowane profesorowi Karolowi Grünbergowi w 70-lecie urodzin, Toruń 1995.
• To proste – będziemy się bić. Polskie przygotowania obronne marzec-sierpień 1939, red. K. Stepan, A. Wesołowski, Warszawa 2019.
• Wacławik M.P., Bolesna pamięć: Wysiedlenie i internowanie społeczności japońskiej w Kanadzie w czasie II wojny światowej, „Sensus Historiae” 2014, vol. XIV.
• Archiwum Akt Nowych
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej
• Archiwum Państwowe w Krakowie
• Biuletyn nr 418/IV z posiedzenia Komisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących stanów nadzwyczajnych z dn. 19 III 2002 r.
• Dekret z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym, Dz.U. PRL nr 29 poz. 154.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78 poz. 483 z późn. zm.
• Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2, Dz.U. z 1993 nr 61 poz. 284.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 stycznia 1928 r. o stanie wojennym, Dz.U. RP nr 8 poz. 54.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 czerwca 1934 r. w sprawie osób zagrażających bezpieczeństwu, spokojowi i porządkowi publicznemu, Dz.U. RP nr 50 poz. 473.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 grudnia 1981 r. w sprawie zasad postępowania w sprawach o internowanie obywateli polskich, Dz.U. PRL nr 29 poz. 159.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie organów właściwych do stosowania w czasie stanu wojennego ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela wobec osób, których działalność zagraża bezpieczeństwu lub obronności państwa oraz trybu postępowania w tych sprawach, Dz.U. z 2004 nr 219 poz. 2219.
• Sprawozdanie Stenograficzne z 20 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniach 25 i 26 IV 2002 r.
• Ustawa z dnia 25 lipca 1919 r. w przedmiocie zapewnienia bezpieczeństwa Państwa i utrzymania porządku publicznego w czasie wojny, Dz.Pr.P.P. nr 61 poz. 364.
• Ustawa z dnia 22 lutego 1937 r. o stanie wyjątkowym, Dz.U. RP nr 17 poz. 108.
• Ustawa z dnia 23 czerwca 1939 r. o stanie wojennym, Dz.U. RP nr 57 poz. 366.
• Ustawa z dnia 6 VI 1997 r. Kodeks karny, t.j. Dz.U. z 2022 poz. 1138 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej, t.j. Dz.U. poz. 1897.
• Ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym, t.j. Dz.U. z 2017 poz. 1928.
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej, t.j. Dz.U. z 2017 poz. 1932.
• Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 IX 1939 r. o stanie wojennym, Dz.U. RP nr 86 poz. 544.
• Zarządzenie Rady Ministrów z dnia 1 IX 1939 r. o stanie wyjątkowym, Dz.U. RP nr 85 poz. 542

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).