Znaczenie światła elektrycznego w rozwoju technicznym, ekonomicznym i społecznym na przełomie XIX i XX wieku

• Autorzy: Kusznier J.

Warianty tytułu

EN

The importance of electric light for technical, economic and social development at the turn of 19th and 20th century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł przedstawia najważniejsze wydarzenia związane z powstaniem i zastosowaniem oświetlenia elektrycznego. Opracowanie opisuje zarówno wybrane aspekty techniczne jak również ich rolę w rozwoju technicznym, ekonomicznym i społecznym na przełomie XIX i XX wieku. Elektryczne światło było wtedy symbolem nowoczesności oraz głównym promotorem rozwoju elektroenergetyki. Często było tak, że przez pierwsze lata elektrownie pracowały wyłącznie na potrzeby oświetlenia. Żarówki były też zwykle pierwszymi urządzeniami elektrycznymi, które trafiały do domów.

EN

This article presents the most important events associated with the emergence of electrical lighting. The paper describes selected technical aspects and their role in technical, economic and social development at the turn of 19th and 20th century. Electric light was then a symbol of modernity and main driving force behind the development of electric power industry. In the first years power plants often worked only for lighting purposes. Bulbs were usualy the first electrical appliances witch were in houses.

Słowa kluczowe

PL

historia elektryki; historia techniki; technika świetlna; elektryczne źródła światła

EN

history of electrics; history of technology; lighting engineering; electric light sources

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Górnośląski Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Maszyny Elektryczne : zeszyty problemowe
• Rocznik: 2017
• Tom: Nr 4 (116)
• Strony: 77--86
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kusznier J.

• Politechnika Białostocka, Wydział Elektryczny, Katedra Elektroenergetyki, Fotoniki i Techniki Świetlnej ul. Wiejska 45D, Białystok

Bibliografia

• [1]. J. Tyndal, The electric light, Popular science monthly, volume 14, march 1879.
• [2]. S Orgelbrand, Encyklopedja Powszechna z ilustracjami i mapami, Tom V, Warszawa 1899.
• [3]. E. Alglave, J. Boulard, The electric light: its history, production and applications, New York 1884.
• [4]. W. Jewold, Dzieje elektryczności przełożył z angielskiego Henryk Wernic, Ziarno, Warszawa 1904
• [5]. E. Hawks, Książka o elektryczności, Gebethner i Wolff, Zakład Narodowy im Ossolińskich 1939.
• [6]. S Orgelbrand, Encyklopedja Powszechna, Tom VIII, Warszawa 1861.
• [7]. Wielka ilustrowana encyklopedja powszechna, Tom IV, Wydawnictwo Gutenberga, Kraków 1930
• [8]. Ilustrowana encyklopedja Trzaski, everta i Michalskiego, Tom I, Warszawa 1924.
• [9]. H. Fontaine, Electric Lighting, E.&F.N. SPON, London, New York 1878.
• [10]. A. Przytulski, Paweł Nikołajewicz Jabłoczkow – konstruktor „rosyjskiego światła”, Napędy i sterowanie, nr. 5, maj 2011.
• [11]. In The Beginning: 10 Inventors of the Incandescent Lightbulb, http://txchnologist.com/post/77710091911/in-thebeginning-10-inventors-of-the-incandescent.
• [12]. T.A. Edison, Electric-Lamp, US patent No 223,898, 27.01.1880.
• [13]. T.A. Edison, Lamp base, US patent No 438,310, 14.10.1890.
• [14]. W.E. Sawyer, Electric Lighting by incandescence and its application to interior illumination. A practical treatise, D. Van Nostrand Publisher, New York 1887
• [15]. Encyclopaedia Britannica, Dostęp 24.05.2016. „Lightbulb: Ediswan” http://www.britannica.com/technology/lightbulb/images-videos/Advertisement-for-Ediswan-incandescent-lightbulbs-1898/161876
• [16]. K. Jeney, F. Gaspar, The history of Tungsram 1896-1945, Gutenberg Printing House, Hungary 1990.
• [17]. E. Polempski, Dwudziestopięciolecie żarówki elektrycznej, Przegląd Techniczny, No 31, Warszawa 02.08.1906.
• [18]. Praca zbiorowa pod redakcją K. Kolbińskiego, Historia Elektryki Polskiej, Elektroenergetyka, tom 4, WNT, Warszawa 1972.
• [19]. W. Żagan, Podstawy techniki świetlnej, Oficyna Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2005
• [20]. Annual Report (1891-99), The Edison Electric Illuminating Co. of New York, http://www.columbia.edu/cu/lweb/digital/collections/cul/texts/ldpd_6281133_000/ldd_6281133_000.pdf.
• [21]. J. Nowicki, Edison i Westinghouse – wojna prądów, Eleks, 5/2011
• [22]. E. Potempski, Wpływ oświetlenia na wydajność i bezpieczeństwo pracy, Przegląd Elektrotechniczny, Rok XIV, Zeszyt 8, 15.04.1932.
• [23]. J. Pawlikowski, Nauczanie w dziedzinie oświetlenia, Przegląd Elektrotechniczny, Rok XXI, Zeszyt 10, 21.05.1939.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).