Analizy petrograficzne skał rejonu Rudnej, budujących cechsztyńskie formacje miedzionośne monokliny przedsudeckiej

• Autorzy: Godyń K.

Warianty tytułu

EN

Petrographic analyses of rocks in the area of Rudna which form a cupriferous Zechstein formations of the Fore-Sudetic Monocline

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł przedstawia wyniki mikroskopowych analiz petrograficznych kilku odmian litologicznych skał miedzionośnych rejonu kopalni Rudna zlokalizowanego w Legnicko-Głogowskim Okręgu Miedziowym. Badaniom poddano skały okruchowe – piaskowce, ilaste – łupki miedzionośne, węglanowe – dolomity oraz siarczanowe – anhydryty. Analizy petrograficzne osadów wykonywane były na szlifach cienkich w świetle przechodzącym i odbitym, na zgładach w świetle odbitym, a także pomocniczo przy użyciu mikroskopu stereoskopowego. Wyniki prowadzonych badań pozwoliły określić cechy petrograficzne osadów, w tym parametry strukturalno-tekstualne i charakter przestrzeni porowej. Znajomość tych cech może przyczynić się do szeroko pojętej oceny osadów miedzionośnych z punktu widzenia zagrożeń naturalnych, w szczególności pod kątem zagrożeń gazowych. Analizy takie, gdy są prowadzone na bieżąco, podczas eksplorowana coraz to głębszych formacji skalnych, mogą dać informację o niepokojących, gwałtownie zmieniających się cechach strukturalno-tekstualnych głęboko zalegających skał. Te cechy osadu mogą z kolei determinować obecność gazów występujących w przestrzeni porowej. Zawartość tych gazów, szczególnie gdy występują w porach zamkniętych pod dużym ciśnieniem, może podczas prowadzenia eksploatacji, nieść za sobą ryzyko wystąpienia zjawisk gazo-geodynamicznych.

EN

The article presents the results of microscopic petrographic analyses of several types of lithological cupriferous rocks in the area of Rudna copper mine, located in the Legnica-Głogów Copper District. The study involved different rocks: clastic – sandstones, clay – copper-shales, carbonate – dolomites and sulphate – anhydrites. Petrographic analyses of sediments were performed on thin sections in transmitted and reflected light, on polished sections in reflected light and, as a subsidiary, using a stereoscopic microscope. The results of the research allowed to determine the petrographic features of sediments, including the parameters of structural and textual nature of the pore space. Knowledge of these characteristics may contribute to the broader assessment of copper sediments from the point of view of natural hazards, particularly for gas threats. Such analyses, when they are conducted on a regular basis, when exploring a increasingly deeper rock formations, can give information about distressing and rapidly changing structural and textual features of rocks. These characteristics of sediment may, in turn, determine the presence of gases in the pore space. The content of these gases, particularly when they are inside the closed pores at high pressure, may entail the risk of gaso-geodynamic phenomena during mining operations.

Słowa kluczowe

PL

analiza petrograficzna; porowatość; skały miedzionośne; LGOM

EN

petrographic analysis; porosity; cupriferous rocks; LGCD

• Wydawca: Instytut Mechaniki Górotworu PAN
• Czasopismo: Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN
• Rocznik: 2016
• Tom: T. 18, nr 4
• Strony: 117--132
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Godyń K.

• Instytut Mechaniki Górotworu PAN, ul. Reymonta 27; 30-059 Kraków

Bibliografia

• Aktywa górnicze KGHM Polska Miedź S.A. w rejonie Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego, 2012: Raport przygotowany przez zespół wewnętrzny KGHM Polska Miedź S.A.
• Bojarski L., Chandij M., Stasik I., 1985: Gazonośność rejonu Lubin-Głogów. Przegląd Geologiczny, Vol 33, No 3.
• Bolewski A. (red.), 1977: Surowce mineralne świata: Miedź – Cu. Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne.
• Choquette P.W. Pray L.C., 1970: Geological nomenclature and classification of porosity in sedimentary cabonates. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, v. 54, no. 2, p. 207-250.
• Dunham R.J., 1962: Classification of Carbonate Rocks According to Depositional Texture. [In:] W.E. Hamm (Ed.), Classification of Carbonate Rocks, A Symposium. American Association of Petroleum Geologists, p. 108-121.
• Dziedzic D. Kalisz M. Olchawa M. Serafiński M. Turkiewicz W., 2007: Zagrożenia naturalne w polskim górnictwie rud miedzi. Cuprum: Czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud, Tom 1, s. 9-43.
• Evans A.M., 1993: Ore geology and industrial minerals. Oxford, str. 171-189.
• Godyń K., 2011: Wulkanoklasty dolnokarbońskich formacji skalnych Pomorza Zachodniego. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 444, s. 55-64.
• Godyń K., 2013: Charakterystyka węgla kamiennego występującego w strefach przyuskokowych. Przegląd Górniczy, 69, 45-53.
• Godyń K., 2016a: Structurally Altered Hard Coal In The Areas of Tectonic Disturbances – an Initial Attempt at Classification. Arch. Min. Sci., Vol. 61, No 3, p. 677-694.
• Godyń K., 2016b: Mikroskopowe metody badań charakteryzujące przestrzeń porową dolomitów z cechsztyńskich miedzionośnych formacji skalnych rejonu Polkowic. Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN, Tom 18, nr 3, s. 43-53.
• Godyń K., Ratajczak T., 2009: Minerały cie̜żkie z dolnokarbońskich wulkanoklastyków Pomorza Zachodniego (strefa Koszalin-Chojnice). Wydawn. Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Tom 154.
• Kaczmarek W., Rożek R., 2006: Historia poszukiwań i rozpoznania złóż rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej w okresie powojennym. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej, Nr 117, Studia i Materiały, Nr 32.
• Kaczmarek W., Rożek R., 2008: Budowa geologiczna i zagospodarowanie złoża Głogów Głęboki – Przemysłowy (KGHM Polska Miedź S.A.). Gospodarka Surowcami Mineralnymi, Tom 24, Zeszyt 4/4.
• Kijewski P., Kubiak J., Gola S., 2012: Siarkowodór – nowe zagrożenie w górnictwie rud miedzi. Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energii Polskiej Akademii Nauk, nr 83.
• Konopacka Ż., Zagożdżon K.D., 2014: Łupek miedzionośny Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Drzymała J., Kowalczuk P.B. (red.). WGGG PWr, 7-12.
• Krawczykowska A., 2007: Rozpoznawanie obrazów w identyfikacji typów rud i ich właściwości w produktach przeróbki rud miedzi. Rozprawa Doktorska, Akademia Górniczo – Hutnicza Im. Stanisława Staszica w Krakowie, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Katedra Przeróbki Kopalin i Ochrony Środowiska. Promotor Dr hab. inż. Kazimierz Trybalski, Prof. AGH. Kraków.
• Kucha H., Pawlikowski M., 2010: Badania genezy cechsztyńskich złóż miedzi w Polsce. Geologia, Tom 36, Zeszyt 4, 513-538.
• Mirek A., Laskowski M., Hryciuk A., Półtorak M., 2011: Zagrożenie wyrzutami gazów i skał w KGHM Polska Miedź S.A. – doświadczenia O/ZG „Rudna” w zakresie jego rozpoznawania i podejmowanych działań profilaktycznych przy prowadzeniu wyrobisk przygotowawczych. Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko, Nr 4/2, s. 305-313.
• Młynarczuk M., Wierzbicki M., 2009: Stereological and Profilometry Methods in Detection of Structural Deformations in Coal Samples Collected from the Rock and Outburst Zone in the “Zofiówka” Colliery. Archives of Mining Sciences, Vol. 54, No 2, p. 189-201.
• Pajdak A., Kudasik M., 2016: Wybrane właściwości strukturalne dolomitu z kopalń rud miedzi. Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN, Tom 18, nr 3.
• Paulo A., Strzelska-Smakowska B., 2000: Rudy metali nieżelaznych i szlachetnych. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo--Dydaktyczne AGH, Kraków.
• Pettijohn F.J., Potter P.T., Siever R., 1972: Sand and sandstone. Springer Verlag. Berlin.
• Stupnicka E., 1989: Geologia regionalna Polski. Wydawnictwa Geologiczne.
• Wierzbicki M., Młynarczuk M., 2013: Structural aspects of gas and dolomite outburst in the Rudna copper mine, Poland. International Journal of Rock Mechanics & Mining Sciences, Vol. 57, 113-118.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).