Czynniki kształtujące jakość płytkich wód podziemnych na Pogórzu Wiśnickim

• Autorzy: Jelonkiewicz E. , Jelonkiewicz Ł. P. , Wolanin A..

Warianty tytułu

EN

Factors affecting the shallow groundwater quality in the Wioenickie Foothills

• Konferencja: VI Konferencja „Modelowanie przepływu wód podziemnych” Ciechocinek, 16–18.11.2014
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The aimof this study was to investigate the chemical composition of groundwater and the factors affecting it in the Stara Rzeka catchment located in the marginal zone of the Carpathian Mountains in theWioenickie Foothills. Nineteen samples of water were collected from wells and their pH and electrolytic conductivity were measured. The chemical composition of the samples, including 14 ions was determined by ion chromatography. Principal component analysis (PCA) allowed to isolate the factors affecting the quality of groundwater. Geological structure and anthropogenic pressure proved to be the determining factors. The cluster analysis was also used in this study and it allowed to group the analyzed waters in terms of their mutual similarity. Additionally, the chemical composition of water samples was determined with regard to their suitability for human consumption.

Słowa kluczowe

PL

studzienki; chemia wody; geologia; skażenie; wielowymiarowe metody statystyczne

EN

wells; water chemistry; geology; pollution; multivariate statistical methods

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2015
• Tom: Vol. 63, nr 10/1
• Strony: 786--790
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Jelonkiewicz E.

• InstytutGeografii iGospodarki Przestrzennej,Uniwersytet Jagielloñski, ul. Gronostajowa 7, 30-387 Kraków

autor

Jelonkiewicz Ł. P.

• InstytutGeografii iGospodarki Przestrzennej,Uniwersytet Jagielloñski, ul. Gronostajowa 7, 30-387 Kraków

autor

Wolanin A..

• InstytutGeografii iGospodarki Przestrzennej,Uniwersytet Jagielloñski, ul. Gronostajowa 7, 30-387 Kraków

Bibliografia

• 1. CAISSIE D., POLLOCK T.L. & CUNJAK R.A. 1996 - Variation in stream water chemistry and hydrograph separation in a small drainage basin. J. Hydrol., 178: 137-157.
• 2. DAVIS J.C. 1986 - Statistics and Data Analysis in Geology. John Wiley & Sons Inc., New York.
• 3. ELLIS J. & DOTTRIDGE J. 1998 - Nitrate contamination of shallow groundwater in the Carpathian Foothills (southern Poland), [W:] Chełmicki W. (red.), The Carpathian Foothills marginal zone. Man and Environment. Geographical Papers, IG JU, 103: 147-157.
• 4. GERMAN K. 1992 - Typy środowiska przyrodniczego w zachodniej części Pogórza Karpackiego. Rozprawy Habilitacyjne, UJ, 246.
• 5. GÜLER C. & THYNE G.D. 2004 - Hydrologic and geologic factors controlling surface and groundwater chemistry in Indian Wells-Owens Valley area. southern California, USA. J. Hydrol., 285: 177-198.
• 6. GÜLER C., THYNE G.D., McCRAY J.E. & TURNER A.K. 2002 - Evaluation of graphical and multivariate statistical methods for classification of water chemistry data. Hydrogeol. J., 10: 455-474.
• 7. HANSON C. & ABRAHAM P. 2009 - Depth and spatial variation in groundwater chemistry - Central Canterbury Plains. Technical Report, Investigations and Monitoring Group, Environment Canterbury, Christchurch, s. 74.
• 8. HEM J.D. 1985 - Study and interpretation of the chemical characteristics of natural water. U.S. Geological Survey, Alexandria, s. 263.
• 9. JOHANNESSEN M. & HENRIKSEN A. 1978 - Chemistry of snow meltwater: changes in concentration during melting. Water Resources Research, 14 (4): 615-619.
• 10. KASZOWSKI L. & ŚWIĘCHOWICZ J. 1995 - Budowa geologiczna progu Pogórza karpackiego między Rabą i Uszwicą. [W:] Kaszowski L. (red.), Dynamika i antropogeniczne przeobrażenia środowiska przyrodniczego Progu Karpat między Rabą a Uszwicą. Inst. Geogr. UJ, Kraków: 23-25.
• 11. LALITHA A., LAKSHUMANN C., SUVEDHA M., SUGANYAM. & UDAYAGANESAN P. 2012 - The evaluation of ground water pollution in alluvial and crystalline aquifer by Principal Component Analysis. Inter. J. Geomat. Geosci., 3 (1): 285-298.
• 12. MICHALIK A. 2008 - The use of chemical and luster analysis for studying spring water quality in Świętokrzyski National Park. Pol. J. Environ. Stud, 17 (3): 357-362.
• 13. OLEWICZ Z.R. 1968 - Stratygrafia warstw jednostki bocheńskiej i brzegu jednostki śląskiej między Wieliczką a Bochnią oraz pierwotne ich położenie w basenach sedymentacyjnych Karpat lub Przedgórza. Pr. Inst. Naft., Wyd. Śląsk., Katowice.
• 14. OLEWICZ Z.R. 1973 - Tektonika jednostki bocheńskiej i brzegu jednostki śląskiej między Rabą a Uszwicą. Acta Geol. Pol., 23 (4): 701-761.
• 15. ONGLEY E.D. 1996 - Control of water pollution from agriculture, FAO Irrigation and Drainage Paper, FAO, Rome, s. 55.
• 16. OBRĘBSKA-STARKEL B. 1988 - Klimat. [W:] Warszyńka J. (red.), Województwo tarnowskie - monografia. PAN, Kraków.
• 17. PAZDRO Z. & KOZERSKI B. 1990 - Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol., Warszawa.
• 18. PIETRZAK M. 2005 - Gospodarka wodno-ściekowa na obszarze zlewni podgórskiej położonej na Pogórzu Wiśnickim. [W:] Żelazny M. (red.), Dynamika związków biogennych w wodach opadowych powierzchniowych i podziemnych w zlewniach o różnym użytkowaniu na Pogórzu Wiśnickim. IGiGP UJ, Kraków.
• 19. RUTKOVIENE V., KUSTA A. & CESONIENE L. 2005 - Environmental impact on nitrate levels in the water of shallow wells. Pol. J. Environ. Stud., 14 (5): 631-637.
• 20. SCHOT P.P. & van der WAL J. 1992 - Human impact on regional groundwater composition through intervention in natural flow patterns and changes in land use. J. Hydrol., 134: 297-313.
• 21. SINGH K.P., MALIK A., SINGH V., MOHAN D. & SINHA S. 2005 - Chemometric analysis of groundwater data of alluvial aquifer of Gangetic plain, North India. Analytica Chimica Acta, 550: 82-91.
• 22. SIWEK J. & CHEŁMICKI W. 2004 - Geology and land-use related pattern of spring water quality. Case study from the catchments of the Małopolska Upland (S. Poland). Geol. Acta, 2 (2): 167-174.
• 23. SIWEK J.P. 2012 - Zmienność składu chemicznego wód w małych zlewniach na progu Pogórza Karpackiego, IGiGP UJ, Kraków.
• 24. SKIBA S. 1992 - Gleby zlewni Starej Rzeki na Pogórzu Wielickim. Zeszyty Naukowe UJ, Pr. Geogr., s. 88.
• 25. SŁOWIK A. 2003 - Chemizm wód podziemnych w rejonie garbu Brzeźnicy na Pogórzu Wiśnickim. praca magisterska, Zakład Hydrologii IGiGP UJ, Kraków.
• 26. ŚWIĘCHOWICZ J. & MICHNO A. 2005 - Obszar Badań. [W:] Żelazny M. (red.), Dynamika związków biogennych w wodach opadowych, powierzchniowych i podziemnych w zlewniach o różnym użytkowaniu na Pogórzu Wiśnickim. IGiGP UJ, Kraków.
• 27. WANTY R.B., GOLDHABER M.B., MORRISON J.M. & LEE L. 2009 - Regional variations in water quality and relationships to soil and bedrock weathering in the southern Sacramento Valley. California, USA. Applied Geochemistry, 24: 1512-1523.
• 28. WOOCAY A. & WALTON J. 2008 - Multivariate analyses of water chemistry: surface and ground water interactions. Ground Water, 46 (3): 437-449.
• 29. ŻELAZNY M. (red.) 2005 - Dynamika związków biogennych w wodach opadowych. powierzchniowych i podziemnych w zlewniach o różnym użytkowaniu na Pogórzu Wiśnickim. IGiGP UJ, Kraków.