Rekonstrukcje wystroju architektonicznego i projekty nowych fasad w praktyce projektowej pracowni architektoniczno-konserwatorskiej „proart a. rostkowska” (1994-2022)

• Autorzy: Kilanowski Piotr

Identyfikatory

DOI

10.17388/WUT.2022.0007.ARCH

Warianty tytułu

EN

Reconstruction of Architectural Detail /Decoration and Designs for New Façades in the Design Practice of the Pro art A. Rostkowska Architectural and Heritage Protection Studio (1994–2022)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Opracowania obejmujące rekonstrukcję wystroju i wyposażenia stałego fasad historycznych oraz projekty nowych fasad inspirowanych architekturą historyczną stanowią zagadnienie stosunkowo niszowe w twórczości czynnych obecnie architektów i budowniczych. Wynika to zarówno z ograniczonego zapotrzebowania na opracowania tego typu, jak również ich dyskusyjnego charakteru. Na przestrzeni ostatnich trzech dekad opracowanie projektów tego typu najczęściej powierzano pracowniom architektoniczno-konserwatorskim specjalizujących się w projektach związanych z obiektami historycznymi i zabytkowymi. Z racji znaczącego dorobku, wśród firm tego typu na uwagę zasługuje m.in. warszawska pracownia architektoniczno-konserwatorską „Proart A. Rostkowska”. Podstawowy przedmiot jej działalności stanowią projekty remontów, modernizacje, a także przebudowy, nadbudowy i rozbudowy istniejących obiektów objętych ochroną konserwatorską. Wśród tematów uzupełniających wymienić należy mniej liczne projekty zupełnie nowych obiektów, a także samodzielne lub stanowiące element większych opracowań projekty rekonstrukcji wystroju i wyposażenia stałego fasad oraz projekty nowych elewacji. Obiekty stanowiące przedmiot podejmowanych w pracowni projektów rekonstrukcji fasad podzielić można na dwie grupy, mianowicie budynki z częściowo lub szczątkowo zachowanym wystrojem oraz takie których wystrój uległ uprzednio całkowitemu zniszczeniu. W przypadku tych pierwszych sporządzenie projektów rekonstrukcji zazwyczaj poprzedza inwentaryzacja i analiza zachowanych elementów in-situ, uzupełnione badaniami stratygraficznymi oraz rozpoznaniem dostępnych materiałów ikonograficznych i bibliograficznych. Obiekty z drugiej grupy wymagają szeroko zakrojonej kwerendy archiwalnej a następnie wnikliwego przestudiowania odnalezionych materiałów ikonograficznych. W większości przypadków pozwala to na określenie pierwotnych rozwiązań kompozycyjnych fasady, jak też zasad rozmieszczenia wystroju, jego układu i oblicza stylistycznego. Szczegółowe rozpoznanie zastosowanych wzorów i motywów, a w tym ich tektoniki i modelunku z reguły wymaga również pogłębionych badań i analiz rozwiązań charakterystycznych dla chwili powstania obiektu. Wśród zrealizowanych z udziałem pracowni „Proart” projektów rekonstrukcji historycznego wystroju i wyposażenia fasad wymienić należy m.in. zlokalizowane w Warszawie obiekty pod adresami: Floriańska 8, Foksal 13 i 15, Górnośląska 7A czy Jagiellońska 27. Projekty nowych fasad wymagają z kolei nie tylko przestudiowania pod kątem oblicza stylistycznego i modelunku wystroju, ale również relacji do otaczającego kontekstu. Wśród projektów tego typu zrealizowanych z udziałem pracowni „Proart” wymienić należy m.in. fasady przy ul. Hożej 50, Jagiellońskiej 22, Koszykowej 49A, czy Targowej 17. Przywołane przykłady wskazują, że przy odpowiednim zapleczu finansowym popartym rzetelną podbudową merytoryczno-warsztatową projektantów i wykonawców, projekty rekonstrukcji wystroju i wyposażenia historycznych fasad oraz projekty nowych elewacji w duchu tradycyjnym mogą zakończyć się powodzeniem.

EN

Projects encompassing the reconstruction of the permanent décor and elements of historic façades as well as designs of new façades inspired by historic architecture are a relatively niche question in the creativity of currently active architects and builders. Over the space of the most recent three decades, the development of designs of such type are most often commissioned to architectural–heritage protection studios specializing in designs involving heritage and historical structures. Among such companies, most certainly worth highlighting in terms of achievements, is the Warsaw–based Proart A. Rostkowska architectural–heritage protection studio. The prime subject of its activities involves designs for renovation and modernization as well as the remodeling, adding levels, and expansion of existing structures encompassed by heritage protection. Among supplemental topics, it is also important to mention less numerous designs for completely new facilities as well as independent and component parts of larger design projects involving the reconstruction of the décor and permanent fixtures of façades and designs for new elevations. Structures that were included in designs taken up by the studio for the reconstruction of façades may be subdivided into two groups —buildings with incompletely or partially preserved décor and those whose décor was subject to complete destruction. In the first case, developing reconstruction designs was usually preceded by survey measurements and an analysis of the elements preserved in–situ. These were supplemented by stratigraphic studies and the identification of available iconographic and bibliographic materials. Facilities in the second group necessitated wide–ranging archival research followed by in–depth studies of identified iconographic materials. In most cases this makes possible the defining of original composition solutions for the façade as well as principles of placement of decorative elements, their layout, and their stylistic face. The detailed identification of applied patterns and motifs, including their tectonics and modeling, usually also requires in–depth studies and analyses of solutions characteristic of the moment the structure was erected. Among designs for the reconstruction of historical décor and elements as developed by Proart, it is a must to name facilities found in Warsaw at the following addresses: No. 8 Floriańska, Nos. 13 and 15 Foksal, No. 7A Górnośląska, and No. 27 Jagiellońska streets. For their part, designs for new façades require not only studies in terms of the stylistic face of the décor and its modeling, but also the relationship with the surrounding context. Among such designs as developed with the participation of Proart are the façades of No. 50 Hoża, No. 22 Jagiellońska, No. 49A Koszykowa, and No. 17 Targowa streets. A look at these examples shows that with appropriate financial funding supported by solid substantive and technical foundations on the part of the designers and builders, designs for the reconstruction of the décor and elements of historical façades as well as designs for new elevations in a traditional spirit can be successful.

Słowa kluczowe

PL

architektura; konserwacja; rekonstrukcja; renowacja; remont; elewacja; fasada; wystrój; Proart

EN

architecture; heritage protection; reconstruction; renovation; improvements; elevation; façade; decor; Proart

• Wydawca: Politechnika Warszawska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Studia do Dziejów Architektury i Urbanistyki w Polsce
• Rocznik: 2022
• Tom: nr 5
• Strony: 157--199
• Opis fizyczny: Bibliogr. 44 poz., fot., il., rys.

Twórcy

autor

Kilanowski Piotr

• Politechnika Warszawska, Wydział Architektury

• https://orcid.org/0000-0003-2304-931X

Bibliografia

• MATERIAŁY PUBLIKOWANE
• [1] Chrzanowski Zenon, Architektura współczesna, „Tygodnik Ilustrowany”, 1906, nr 39, s. 761–763.
• [2] Kilanowski Piotr, Józef Napoleon Czerwiński (1870–1940) i Wacław Heppen (1866–1939) – sylwetki twórcze, indywidualna działalność oraz współpraca architektoniczno-budowlana w latach 1909–1914, „Ochrona Zabytków”, 2021, nr 1, s. 9–49.
• [3] Kilanowski Piotr, Utracone kamienice warszawskie doby wczesnego modernizmu (1909–1914), Warszawa 2021.
• [4] Kilanowski Piotr, Warszawa – udane przykłady konserwacji, adaptacji i modernizacji, „Zawód: Architekt”, 2020, nr 5–6, s. 58–64.
• [5] Kilanowski Piotr, Zbiory fotograficzne Zakładu Architektury Polskiej jako uzupełniające źródło wiedzy na temat formy i wystroju wybranych budynków warszawskich utraconych po 1939 roku, [w:] „Studia do dziejów architektury i urbanistyki w Polsce. Tom 3, Zbiory Naukowe Zakładu Architektury Polskiej Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej z perspektywy 100 lat”, (red. M. Rozbicka), Warszawa 2020, s. 127–155.
• [6] Lisiecki Adam, Michalski Krzysztof, Stryczyński Piotr, Kilanowski Piotr, Poradnik dobrych praktyk konserwatorskich. Praga-Północ. Praska kamienica, Warszawa 2019.
• [7] Majewski Jerzy S., Pałacowy Foksal, „Architektura – Murator”, 2020, nr 7, s. 26–32.
• [8] Projekt koncepcyjny dwóch budynków na terenach Telewizji Polskiej SA przy ul. J.P. Woronicza w Warszawie, „Krajobraz Warszawski”, 1998, nr 10, s. 2–3.
• [9] Rostkowska Anna, Rekonstrukcja eklektycznej fasady, „Architektura – Murator”, 2020, nr 7, s. 20–23.
• [10] Rostkowska Anna, Biczyk Marcin, Czerkawski Tomasz, Kuflewska Anna, Niedzielski Tomasz, Redłowski Michał, Rostkowski Dominik (oprac.), Naczelny Sąd Administracyjny – koncepcja nowej siedziby, ul. Jasna 2/4, [w:] „Plany na przyszłość 2003 – katalog wystawy”, Warszawa 2003, s. 16.
• [11] Rostkowska Anna, Biczyk Marcin, Kuflewska Anna, Elżbieta Kosiarska, Laskowski Mateusz, Redłowski Michał (oprac.), Rezydencja na Wspólnej, ul. Wspólna 50, [w:] „Plany na przyszłość 2006 – katalog wystawy”, Warszawa 2006, s. 122.
• [12] Rostkowska Anna, Biczyk Marcin, Kuflewska Anna, Połeć Małgorzata, Rostkowski Dominik, Laskowski Mateusz (oprac.), Apartamenty przy Zgody 1, ul. Zgoda 1, [w:] „Plany na przyszłość 2006 – katalog wystawy”, Warszawa 2006, s. 123.
• [13] Rostkowska Anna, Biczyk Marcin, Kinsner Paweł, Elżbieta Kosiarska, Kowalczuk Kasia, Kuflewska Anna, Laskowski Mateusz, Połeć Małgorzata, Prostko Piotr, René Agnieszka, Rostkowski Dominik, Śliwińska Ewa (oprac.), Koncepcja rozbudowy Wydziału Transportu Politechniki War- szawskiej, [w:] „Plany na przyszłość 2007 – katalog wystawy”, Warszawa 2007, s. 121.
• [14] Rostkowska Anna, Biczyk Marcin, Kinsner Paweł, Elżbieta Kosiarska, Kowalczuk Kasia, Kuflewska Anna, Laskowski Mateusz, Połeć Małgorzata, Prostko Piotr, René Agnieszka, Rostkowski Dominik, Śliwińska Ewa (oprac.), Willa Struvego, siedziba firmy ”Restaura”, [w:] „Plany na przyszłość 2007 – katalog wystawy”, Warszawa 2007, s. 122.
• [15] Rostkowska Anna, Biczyk Marcin, Kinsner Paweł, Elżbieta Kosiarska, Kowalczuk Kasia, Kuflewska Anna, Laskowski Mateusz, Połeć Małgorzata, Prostko Piotr, René Agnieszka, Rostkowski Dominik, Śliwińska Ewa (oprac.), Budynek mieszkalny wielorodzinny, ul. Hoża 50, [w:] „Plany na przyszłość 2007 – katalog wystawy”, Warszawa 2007, s. 60.
• [16] Rostkowska Anna, Biczyk Marcin, Kinsner Paweł, Elżbieta Kosiarska, Kowalczuk Kasia, Kuflewska Anna, Laskowski Mateusz, Połeć Małgorzata, Prostko Piotr, René Agnieszka, Rostkowski Dominik, Śliwińska Ewa (oprac.), Budynek mieszkalny wielorodzinny z usługami, [w:] „Plany na przyszłość 2007 – katalog wystawy”, Warszawa 2007, s. 73.
• [17] Rostkowska Anna, Biczyk Marcin, Kuflewska Anna, Kosiarska Elżbieta, Rostkowski Dominik, Ro- kicka Agnieszka (oprac.), Projekt przebudowy i rozbudowy kamienicy, ul. Jagiellońska 22, [w:] „Plany na przyszłość 2011 – katalog wystawy”, Warszawa 2011, s. 90.
• [18] Narodowe Archiwum Cyfrowe, Wydawnictwo Prasowe Kraków–Warszawa [Zeitungsverlag Krakau–Warschau] (1939–1945), nr zespołu 2.
• [19] Rostkowska Anna, Radźwicka-Milczewska Anna (oprac.), Projekt architektoniczno-konserwatorski remontu fasady, elewacji tylnej i przejazdu bramnego przy ul. Śniadeckich 10, Warszawa 1998, (mps.), zb. Archiwum pracowni architektoniczno-konserwatorskiej Proart.
• [20] Rostkowska Anna, Śliwińska Ewa (oprac.), Projekt nadbudowy frontu kamienicy przy ul. Sienkiewicza 4 w Warszawie, Warszawa 1998, (mps.), zb. Archiwum pracowni architektoniczno-konserwatorskiej Proart.
• [21] Rostkowska Anna, Śliwińska Ewa, Żmichowska Małgorzata, Rembiewska Jadwiga (oprac.), Projekt odtworzenia elewacji frontowej kamienicy przy ul. Sienkiewicza 4 w Warszawie, Warszawa 1998, (mps.), zb. Archiwum pracowni architektoniczno-konserwatorskiej Proart.
• [22] Rostkowska Anna, Kosiarska Elżbieta, Pasik Jakub, Pieńkowska Katarzyna, Połeć Małgorzata, Ejgierd Elżbieta, Ejgierd Ewa (oprac.), Projekt remontu elewacji budynku przy ul. Targowej 84 w Warszawie, Warszawa 2008, (mps.), zb. Archiwum pracowni architektoniczno-konserwatorskiej Proart.
• [23] Rostkowska Anna, Połeć Małgorzata, Pieńkowska Katarzyna, Rokicka Agnieszka, Rostkowski Domi- nik, Śliwińska Ewa (oprac.), Projekt przebudowy budynków przy ul. Żeligowskiego 3/5 w Łodzi, Warszawa 2009, (mps.), zb. Archiwum pracowni architektoniczno-konserwatorskiej Proart.
• [24] Rostkowska Anna, Kuflewska Anna, Rostkowski Dominik (oprac.), Projekt budowlany renowacji i adaptacji zabytkowego budynku w Łodzi przy ul. Pomorskiej 21 (sporządzono na podstawie projektu P.P.K. Kanon Sp. z o.o., Łódź ul. Wólczańska 73, projektant mgr inż. Jacek Frydrysiak, oprac. mgr inż. arch. Wojciech Jander, mgr inż. arch. Agnieszka Mańkowska, mgr inż. arch. Błażej Ciarkowski, mgr inż. arch. Piotr Zuterek, Łódź – wrzesień 2008), Warszawa 2009, (mps.), zb. Archiwum pracowni architektoniczno-konserwatorskiej Proart.
• [25] Rostkowska Anna, Kuflewska Anna, Prostko Piotr, Kilanowski Piotr (oprac.), Projekt nadbudowy budynku przy ul. Chłodnej 20 w Warszawie, Warszawa 2012, (mps.), zb. Archiwum pracowni architektoniczno-konserwatorskiej Proart.
• [26] Rostkowska Anna, Kuflewska Anna, Kilanowski Piotr, Prostko Piotr (oprac.), Przebudowa i nad- budowa budynku przy ul. Noakowskiego 16 w Warszawie, Warszawa 2012, (mps.), zb. Archiwum pracowni architektoniczno-konserwatorskiej Proart.
• [27] Rostkowska Anna, Prostko Piotr, Trzałkowska Sylwia, Fabjaniak Elżbieta (oprac.), Projekt budowlany przebudowy i rozbudowy kamienicy przy ul. Górnośląskiej 7A w Warszawie, Warszawa 2012, (mps.), zb. Archiwum pracowni architektoniczno-konserwatorskiej Proart.
• [28] Rostkowska Anna, Kilanowski Piotr (oprac.), Projekt remontu elewacji, podwórza i przejazdu bramowego w kamienicy Chmielna 6 w Warszawie, Warszawa 2013, (mps.), zb. Archiwum pracowni architektoniczno-konserwatorskiej Proart.
• [29] Rostkowska Anna, Suchecka Dorota, Trzałkowska Sylwia, Wesołowska Anita, Rembiewska Jadwiga (oprac.), Projekt remontu elewacji kamienicy przy ul. Targowej 21 w Warszawie, Warszawa 2016, (mps.), zb. Archiwum pracowni architektoniczno-konserwatorskiej Proart.
• [30] Rostkowska Anna, Trzałkowska Sylwia, Kilanowski Piotr, Rembiewska Jadwiga (oprac.), Projekt budowlany remontu elewacji frontowej kamienicy przy Al. Jerozolimskich 57 w Warszawie, Warszawa 2017, (mps.), zb. Archiwum pracowni architektoniczno-konserwatorskiej Proart.
• [31] Rostkowska Anna, Trzałkowska Sylwia, Montes-Celinski Camila (oprac.), Projekt remontu elewacji oraz przejazdu bramnego budynku mieszkalnego przy ul. Floriańskiej 8 w Warszawie, Warszawa 2018, (mps.), zb. Archiwum pracowni architektoniczno-konserwatorskiej Proart.
• [32] Rostkowska Anna, Kilanowski Piotr, Trzałkowska Sylwia (oprac.), Projekt remontu elewacji frontowej oraz podwórzowej kamienicy przy ul. Szpitalnej 4 w Warszawie, Warszawa 2018, (mps.), zb. Archiwum pracowni architektoniczno-konserwatorskiej Proart.
• [33] Rostkowska Anna, Kilanowski Piotr, Rembiewska Jadwiga (oprac.), Projekt elewacji kamienicy przy ul. Targowej 17 w Warszawie, Warszawa 2019, (mps.), zb. Archiwum pracowni architektoniczno-konserwatorskiej Proart.
• [34] Rostkowska Anna, Kilanowski Piotr, Trzałkowska Sylwia (oprac.), Projekt architektoniczno-budowlany remontu elewacji frontowej i elewacji podwórzowych wraz z odtworzeniem detali przy ul. Targowej 46 w Warszawie, Warszawa 2021, (mps.), zb. Archiwum pracowni architektoniczno-konserwatorskiej Proart.
• [35] Rostkowska Anna, Biczyk Marcin, Trzałkowska Sylwia, Kilanowski Piotr (oprac.), Projekt budowlany remontu elewacji frontowej, Al. Ujazdowskie 22, Warszawa 2022, (mps.), zb. Archiwum pracowni architektoniczno-konserwatorskiej Proart.
• [36] Rostkowski Dominik, Suchecka-Szreniawska Dorota, Biczyk Marcin, Grzeszczakowska Maria, Trzałkowska Sylwia, Sołtysiak-Siwiec Magdalena, Wesołowska Anita, Rembiewska Jadwiga, Kila- nowski Piotr, Cygan Marta (oprac.), Projekt remontu, rozbudowy i przebudowy wraz ze zmianą sposobu użytkowania poddasza istniejącego, frontowego budynku mieszkalnego wielorodzinnego na lokale mieszkalne, budowa nowego budynku mieszkalnego wielorodzinnego z usługami w parterze, garażem podziemnym, wjazdem i infrastrukturą techniczną przy ul. Wrzesińskiej 2 w Warszawie, Warszawa 2020, (mps.), zb. Archiwum pracowni architektoniczno-konserwatorskiej Proart.
• [37] Zbiory Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Zbiory fotografii i rysunków pomiarowych, Warszawa 1915–1978.
• STRONY INTERNETOWE
• [38] https://desa.pl [dostęp: 5.05.2022].
• [39] https://www.pinterest.cl [dostęp: 15.08.2021].
• [40] https://stanislawjankowskiagaton.pl [dostęp: 16.04.2022].
• [41] http://www.repozytorium.fn.org.pl [dostęp: 11.12.2021].
• [42] https://staremelodie.pl [dostęp: 10.02.2022].
• [43] http://www.repozytorium.fn.org.pl [dostęp: 11.12.2021].
• [44] https://archiwum.allegro.pl [dostęp: 12.02.2022].