Zbiorowiska łąkowe w powiecie wałbrzyskim – możliwości ich ochrony w ramach pakietów przyrodniczych programu rolnośrodowiskowego

• Autorzy: Paszkiewicz-Jasińska A. , Nadolna L.

Warianty tytułu

EN

Meadow communities in the wałbrzych county – possibilities of their protection within natural packages of the agri-environmental scheme

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono charakterystykę zbiorowisk łąkowych położonych w powiecie wałbrzyskim oraz oceniono je pod kątem możliwości włączenia do pakietów przyrodniczych Programu rolno środowiskowego 2007–2013. Na podstawie 242 zdjęć fitosocjologicznych, wykonanych w latach 2009–2011 metodą Brauna-Blanqueta, wyróżniono zbiorowiska łąkowe należące do klasy Molinio-Arrhenatheretea i dwóch rzędów: Molinietalia – zbiorowisko z Alopecurus pratensis oraz Arrhenatheretalia – zespół Arrhenatheretum elatioris, zbiorowisko Poa pratensis-Festuca rubra, zbiorowisko Agrostis capillaris-Festuca rubra, zbiorowisko Trisetum flavescens. Zbiorowiska te charakteryzują się zróżnicowanym bogactwem gatunkowym (78–118 gatunków ogółem), największym – zbiorowisko Trisetum flavescens. Większość wyróżnionych zbiorowisk może zostać objęta ochroną Programem rolno środowiskowym w ramach pakietów przyrodniczych: Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 (pakiet 4.) i na obszarach 2000 (pakiet 5.), w wariantach siedliskowych: „Półnaturalne łąki wilgotne” oraz „Półnaturalne łąki świeże”. Warunkiem włączenia badanych powierzchni do poszczególnych wariantów jest wykonanie ekspertyzy zgodnie z wymogami obowiązującej metodyki.

EN

This paper presents the characteristics of meadow communities located in the Wałbrzych County and evaluates them in terms of possibilities of their inclusion into natural packages of agrienvironmental scheme in years 2007–2013. 242 phytosociological relevés made in 2009–2011 with the Braun-Blanquet method, revealed the presence of meadow communities from the Molinio-Arrhenatheretea class and two orders: Molinietalia (the community of Alopecurus pratensis) and Arrhenatheretalia (Arrhenatheretum elatioris association, the Poa pratensis-Festuca rubra community, the Agrostis capillaris-Festuca rubra community, the Trisetum flavescens community). The above mentioned communities are characterized by diverse species richness (78–118 species in total), the largest noted in the Trisetum flavescens community. Most of the featured communities can be protected by the agri-environmental scheme, within the following natural packages: Protection of endangered bird species and habitats outside the Natura 2000 areas (package 4) and within the Natura 2000 areas (package 5), in the habitat variants: “Seminatural wet meadows” and “Seminatural fresh meadows”. The condition of inclusion of the studiem area to various variants is to perform their professional expertise in accordance with the current methodology.

Słowa kluczowe

PL

powiat wałbrzyski; program rolnośrodowiskowy; Sudety; zbiorowiska łąkowe

EN

agri-environmental scheme; meadow communities; Sudeten; Wałbrzych District

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 13, z. 1
• Strony: 115--129
• Opis fizyczny: Bibliogr. 36 poz.

Twórcy

autor

Paszkiewicz-Jasińska A.

• Dolnośląski Ośrodek Badawczy ITP we Wrocławiu, ul. Zygmunta Berlinga 7, 51-209 Wrocław; tel. + 48 71 344-35-92

autor

Nadolna L.

Bibliografia

• BŁASZKOWSKA B., COFTA T., JOBDA M. 2008. Poradnik przyrodniczy dla doradców rolnośrodowiskowych. Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie. ISBN 978-83-88082-04-3 ss. 140.
• CHYTRÝ M. (red.) 2007. Vegetace České republiky. Vol. 1. Travinná a keříčková vegetace. Praha. Academia. ISBN 978-80-200-1462-7 ss. 525.
• DEMBEK W. 2012. Problemy ochrony polskiej przyrody w kontekście wspólnej polityki rolnej. WodaŚrodowisko- Obszary Wiejskie. T. 12. Z. 4(40) s. 109–121.
• DRADRACH A., GAWĘDZKI J., GIERULA A., SOKOLSKA D., WOLSKI K. 2007. Zmiany florystyczne na odłogowanych użytkach zielonych w Sudetach na przykładzie Łężyc koło Dusznik. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich. Z. 54 s. 149–156.
• Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. Dz.U. UE. L. 1992 Nr 206, poz. 7.
• FABISZEWSKI J., BREJ T. 2000. Contemporary habitat and floristic changes in the Sudeten Mts. Acta Societatis Botanicorum Poloniae. Z. 69(3) s. 215–222.
• FALIŃSKI J. B. 2001. Przewodnik do długoterminowych badań ekologicznych. Warszawa. Wydaw. Nauk. PWN. ISBN 83-01-13239-6 ss. 672.
• FATYGA J. 2009. Ochrona użytków zielonych w programach zalesieniowych i jej wpływ na strukturę użytkowania i lesistość w regionie Sudetów. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 9. Z. 4(28) s. 37–46.
• FATYGA J., NADOLNA L. 2009. Znaczenie niskoprodukcyjnych użytków zielonych w Sudetach na tle programów zalesieniowych. Łąkarstwo w Polsce. Nr 12 s. 27–36.
• GRYNIA M. 1987. Charakterystyka geobotaniczna i znaczenie gospodarcze łąk rajgrasowych w Wielkopolsce. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 308 s. 81–86.
• GRYNIA M., KRYSZAK A. 1996. Ocena geobotaniczna zbiorowisk łąkowych Obniżenia Dusznickiego oraz Gór Bystrzyckich. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 442 s. 97–104.
• GRYNIA M., KRYSZAK A. 1999. Porównanie różnorodności florystycznej zespołów łąkowych najczęściej występujących w Górach Bystrzyckich i Karkonoszach. Pozn. Tow. Przyj. Nauk. Prace Komisji Nauk Rolniczych i Komisji Nauk Leśnych. T. 87 s. 20–25.
• GUS 2010. Spis rolny 2010 [online]. [Dostęp 30.11.2012]. Dostępny w Internecie: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/dane_cechter.display?p_id=448700&p_token=0.13988611513795723
• KĄCKI Z., SZYMURA M. 2010. Szkody w siedliskach łąkowych. W: Strażnicy Natury 2000 zapobieganie szkodom w praktyce. Pr. zbior. Red. S. Lubaczowska. Wrocław. Fundacja EkoRozwoju s. 69–70.
• KONDRACKI J. 2000. Geografia fizyczna Polski. Warszawa. Wydaw. Nauk. PWN. ISBN 83-01-13050-4 ss. 468.
• KRYSZAK A., KRYSZAK J., STRYCHALSKA A. 2011. Natural and use value meadow communities of mountain and lowland regions. Grassland Science in Europe. Vol. 16 s. 490–492.
• KUCHARSKI L. 2009. Biblioteczka Programu Rolnośrodowiskowego 2007–2013. Warszawa. MRiRW. ISBN 978-83-62164-36-3 ss. 23.
• KUCHARSKI L., PERZANOWSKA J. 2004. Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherionelatioris). W: Murawy, łąki, ziołorośla, wrzosowiska, zarośla. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 3. Pr. zbior. Red. J. Herbach. Warszawa. MŚ s. 192–211.
• KUCHARSKI L., PISAREK W. 1999. Roślinność łąk Bolimowskiego Parku Krajobrazowego. Monographiae Botanicae. Vol. 85 s. 140–176.
• MATUSZKIEWICZ W. 2007. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa. Wydaw. Nauk. PWN. ISBN 978-83-01-14439-5 ss. 537.
• MIREK Z., PIĘKOŚ-MIRKOWA H., ZAJĄC A, ZAJĄC M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland – a checklist. Kraków. Wydaw. Inst. Bot. PAN. ISBN 83-85444-83-1 ss. 442.
• NADOLNA L. 2005. Zagrożenia i ochrona użytków zielonych w Sudetach. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie. Nr 4 s. 205–207.
• NADOLNA L., ŻYSZKOWSKA M. 2011. Characteristics of grassland in the Polish Sudetes in view of fodder production potential and grassland protection. Journal of Water and Land Development. No 15 s. 29–40.
• PAWŁOWSKI B. 1972. Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania. W: Szata roślinna Polski. T. 1. Pr. zbior. Red. W. Szafer, K. Zarzycki. Warszawa. PWN s. 237–269.
• PENDER K. 2003. Gatunki endemiczne, reliktowe i wysokogórskie w Sudetach. W: Zagrożone gatunki flory naczyniowej Dolnego Śląska. Pr. zbior. Red. Z. Kącki. Wrocław. IBRUW, PTPP „Pro Natura” s. 175–195.
• PERZANOWSKA J., ŚWIERKOSZ K., MRÓZ W. 2004. Górskie łąki konietlicowe użytkowane ekstensywnie (Polygono-Trisetion). W: Murawy, łąki, ziołorośla, wrzosowiska, zarośla. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 3. Pr. zbior. Red. J. Herbach. Warszawa. MŚ s. 212–219.
• Rozporządzenie MRiRW z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Programu rolośrodowiskowego objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013. Dz.U. 2009. Nr 33 poz. 262 z późn. zm.
• Rozporządzenie MŚ z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin. Dz.U. 2012. Nr 0 poz. 81.
• SCHMUCK A. 1960. Rejonizacja pluwiotermiczna Dolnego Śląska. Zeszyty Naukowe WSR we Wrocławiu. Nr 5. Melioracja 27 s. 1–15.
• STOSIK T. 2009. Możliwości ochrony walorów przyrodniczych łąk na przykładzie gminy Śliwice w Borach Tucholskich. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Nr 6 s. 161–170.
• SZOSZKIEWICZ K., SZOSZKIEWICZ J. 1998. Ocena różnorodności gatunkowej pratocenoz na przykładzie wybranych zbiorowisk. Pozn. Tow. Przyj. Nauk. Wydz. Nauk Rol. i Leśn. T. 85 s. 47–51.
• TICHÝ L. 2002. JUICE, software for vegetation classification. Journal of Vegetation Science. Vol. 13 s. 451–453.
• TRĄBA CZ., WOLAŃSKI P. 2011. Zróżnicowanie florystyczne łąk związków Calthion i Alopecurion w Polsce – zagrożenia i ochrona. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 11. Z. 1(33) s. 299–313.
• ŻYSZKOWSKA M. 2004. Różnorodność gatunkowa użytkowanych i nieużytkowanych łąk w dolinie rzeki górskiej – Bystrzycy Kłodzkiej. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 4. Z. 2b(12) s. 161–174.
• ŻYSZKOWSKA M. 2006. Chronione gatunki roślin i siedliska użytków zielonych w Dolinie rzeki górskiej – Bystrzycy Dusznickiej. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 6. Z. 2(18) s. 38–396.
• ŻYSZKOWSKA M., FATYGA J., NADOLNA L. PASZKIEWICZ-JASIŃSKA A. 2009. Wartość przyrodnicza roślinności siedlisk nieleśnych Pogórza Kaczawskiego uznanego za obszar Natura 2000. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 9. Z. 4(28) s. 227–244.