Distinguished graduates in mathematics of Jagiellonian University in the interwar period. Part I: 1918‒1925

• Autorzy: Domoradzki S. , Stawiska M.

Identyfikatory

DOI

10.4467/2353737XCT.15.209.4414

Warianty tytułu

PL

Wybitni absolwenci matematyki na Uniwersytecie Jagiellońskim w okresie międzywojennym. Część I: 1918‒1925

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In this study, we present profiles of some distinguished graduates in mathematics of the Jagiellonian University from the years 1918‒1925. We discuss their professional paths and scholarly achievements, instances of scientific collaboration, connections with other academic centers in Poland and worldwide, involvement in mathematical education and teacher training, as well as their later roles in Polish scientific and academic life. We also try to understand in what way they were shaped by their studies and how much of Kraków scientific traditions they continued. We find strong support for the claim that there was a distinct, diverse and deep mathematical stream in Kraków between the wars, rooted in classical disciplines such as differential equations and geometry, but also open to new trends in mathematics.

PL

W niniejszym artykule przedstawiamy sylwetki niektórych wybitnych absolwentów Uniwersytetu Jagiellońskiego w zakresie matematyki z lat 1918‒1925. Omawiamy ich drogi zawodowe i osiągnięcia naukowe, przykłady współpracy naukowej, związki z innymi ośrodkami akademickimi w Polsce i na świecie, zaangażowanie w nauczanie matematyki i kształcenie nauczycieli oraz ich późniejsze role w polskim życiu akademickim. Próbujemy także zrozumieć, w jaki sposób zostali oni ukształtowani przez swoje studia i na ile kontynuowali krakowskie tradycje naukowe. Znajdujemy mocne dowody na poparcie tezy, że w Krakowie międzywojennym istniał wyraźny, zróżnicowany i głęboki nurt matematyczny, zakorzeniony w dyscyplinach klasycznych, takich jak równania różniczkowe i geometria, ale również otwarty na nowe trendy w matematyce.

Słowa kluczowe

EN

history of mathematics; Poland; Jagiellonian University; Cracow

PL

historia matematyki; Polska; Uniwersytet Jagielloński; Kraków

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Nauki Podstawowe
• Rocznik: 2015
• Tom: Y. 112, iss. 2-NP
• Strony: 99--115
• Opis fizyczny: Bibliogr. 78 poz., fot.

Twórcy

autor

Domoradzki S.

• Faculty of Mathematics and Natural Sciences, University of Rzeszów, Poland

autor

Stawiska M.

• Mathematical Reviews, American Mathematical Society, Ann Arbor, USA

Bibliografia

• [1] Archiwum PAN i PAU w Krakowie, Materials of Prof. T. Ważewski.
• [2] Archiwum UJ, T. Ważewski’s portfolios: personal, doctoral, nostrification, habilitation.
• [3] Amoroso L., Sopra un problema al contorno, Rendiconti del Circolo Matematico di Palermo 33 (1), 1912, 75-85.
• [4] Álvarez Paiva J.C., Thompson A., On the Perimeter and Area of the Unit Disc, The American Mathematical Monthly, Vol. 112, No. 2, Feb., 2005, 141-154.
• [5] Banic I., Crepnjak M., Merhar M., Milutinovic U., Sovic T., Ważewski’s universal dendrite as an inverse limit with one set-valued bonding function, Glas. Mat. Ser. III 48(68), 2013, No. 1, 137-165, MR3064249, Zbl 1276.54025.
• [6] Bielecki A., Gołąb S., Sur un problème de la métrique angulaire dans les espaces de Finsler, Ann. Soc. Polon. Math. 18, 1945, 134-144, MR0018965, Zbl 0063.00380.
• [7] Bodziony J., Activity of Professor Stanisław Gołąb in the field of applied mathematics, Collection of articles dedicated to Stanisław Gołąb on his 70th birthday, I. Demonstratio Math. 6, 1973, 45-49, MR0342350, Zbl 0274.01046.
• [8] Charatonik J.J., History of continuum theory, [in:] E. Aull, R. Lowen (eds.), Handbook of the History of General Topology, Volume 2, Kluwer Academic Publishers, 1998, 703-786.
• [9] Ciesielski K., Pogoda Z., On mathematics in Kraków throughout centuries, Wiad. Mat. 48(2), 2012, 313-324.
• [10] Czarkowska Z. [later Krygowska], O pojęciu granicy w nauczaniu matematyki w szkole, Matematyka i Szkoła, Warszawa 1936.
• [11] Demidov S.S., The origins of the Moscow school of the theory of functions, Technical Transactions, 1-NP/2014, 73-84.
• [12] Domoradzki S., Cztery doktoraty z matematyki uzyskane przez Polaków we Francji przed 1939 r., [in:] J. Bečvař, M. Bečvařova (eds.), 34. Mezinárodni Konference Historie Matematiky, Matfyzpress,Univerzita Karlova, Praha 2013, 93-100.
• [13] Domoradzki S., Stawiska M., Mathematics in Polish territories in World War I, to appear.
• [14] Domoradzki S., Stawiska M., Distinguished graduates in mathematics of Jagiellonian University in the interwar period. Part II: 1926‒1939, This issue, 115-140.
• [15] Duda R., Lwowska Szkoła Matematyczna, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, wyd. II; Engl. translation: R. Duda, Pearls from a Lost City, Wrocław 2014.
• [16] Duda R., Matematycy XIX i XX wieku związani z Polską (Mathematicians of the 19th and 20th centuries with relations to Poland), Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012, 151-153 (biograms of T. Ważewski, W. Nikliborc, J.J. Leśniak, S. Gołąb, Z. Krygowska).
• [17] Dybiec J., Uniwersytet Jagielloński 1918‒1939 (Jagiellonian University 1918‒1939), Polska Akademia Umiejętności, Kraków 2000, 759 pp.
• [18] Gancarzewicz J., Pogoda Z., Stanisław Gołąb, 1902‒1980, [in:] B. Szafirski (ed.), Złota Księga Wydziału Matematyki i Fizyki UJ (The Golden Book of the Faculty of Mathematics and Physics), Kraków 2000, 357-362.
• [19] Gołąb S., Über verallgemeinerte projektive Geometrie, Prace Mat.-Fiz. 37, 1930, 91-153, JFM 56.1194.01.
• [20] Gołąb S., Sopra le connessioni lineari generali. Estensione d’un teorema di Bompiani nel caso piú generale, Annali di Mat., 4, 8, 1930, 283-291, JFM 56.0629.01.
• [21] Gołąb S., Quelques problèmes métriques de la géometrie de Minkowski, Trav. de l’Acad. Mines Cracovie 6, 1932, 179.
• [22] Gołąb S., Über die Möglichkeit einer absoluten Auszeichnung der Gruppe von Koordinatensystemen in verschieden Räumen, internationalen Mathematikerkongress, Zürich 1932.
• [23] Gołąb S., Einige Bemerkungen über Winkelmetrik in Finslerschen Räumen, internationalen Mathematikerkongress, Zürich 1932.
• [24] Gołąb S., Sur une définition axiomatique des nombres conjugues pour les nombres complexes ordinaires, Opuscula Math. 1, 1937, 1-1, Zbl 0019.01002.
• [25] Gołąb S., Über eine Funktionalgleichung der Theorie der geometrischen Objekte, Wiadom. Mat. 45, 1938, 97-137.
• [26] Gołąb S., Sur la fonction représentant la distance d’un point variable à un ensemble fixe, C. R. Acad. Sci., 206, Paris 1938, 406-408, Zbl 0018.17205.
• [27] Gołąb S., Über den Begriff der “Pseudogruppe von Transformationen”, Math. Ann., Berlin, 116, 1939, 768-780, JFM 65.1122.03.
• [28] Gołąb S., Rachunek Tensorowy. Bibl. Mat. 11, Warszawa 1956.
• [29] Gołąb S., Zarys dziejów matematyki w UJ w XX w., [in:] Studia z dziejów katedr WydziałuMatematyki, Fizyki i Chemii (Studies in the History of Chairs of the Faculty of Mathematics, Physics and Chemistry), UJ, Kraków 1964, 75-86.
• [30] Gołąb S., Aczél J., Funktionalgleichungen der Theorie der geeometrischen Objekte, Monografie Mat. 39, Warszawa 1960.
• [31] Górniewicz L., Differential inclusions–the theory initiated by Cracow Mathematical School. Ann. Math. Sil. 25, 2011, 7-25, 2012, MR2986421.
• [32] Hlavatý V., Gołąb S., Zur Theorie der Vektor– und Punktkonnexion, Prace Mat.-Fiz. 39, 1932, 119-130, JFM 58.0762.01.
• [33] Hollings C., Mathematics across the Iron Curtain. A history of the algebraic theory of semigroups, History of Mathematics, 41. American Mathematical Society, Providence, RI, 2014. xii+441, MR3222721, Zbl 06329297.
• [34] Hrushovski E., Loeser F., Poonen B., Berkovich spaces embed in Euclidean spaces, L’Enseignement Mathématique 60, 2014, 273-292.
• [35] ICM Proceedings since 1893, International Mathematical Union, www.mathunion.org/ICM.
• [36] Kaczmarz S., Nikliborc W., Sur les suites de fonctions convergentes en moyenne, Fundamenta Mathematicae 11, 1928, 151-168.
• [37] Kronika Uniwersytetu Jagiellońskiego za lata szkolne 1921/22 i 1922/23.
• [38] Krygowska Z., Metodologiczne i psychologiczne podstawy czynnościowej metody nauczania matematyki (Methodological and psychological foundations of the activity-based method in teaching mathematics), [in:] The Tenth Anniversary of the Pedagogical College in Kraków 1946‒1956, PWN, Kraków 1957.
• [39] Copies of the manuscript and the typescript of the Scottish Book, in Polish and English, Stefan Banach’s wortal, kielich.amu.edu.pl, accessed August 09, 2015.
• [40] Kucharzewski M., Scientific achievements of Professor Stanislaw Gołąb in the domain of geometry, Collection of articles dedicated to Stanisław Gołąb on his 70th birthday, I. Demonstratio Math. 6, 1973, 19-38, MR0342348, Zbl 0274.01044.
• [41] Kucharzewski M., Stanislaw Gołąb – life and work, Aequationes Math. 24.1, 1982, 1-18, MR0698112, Zbl 0504.01017.
• [42] Kuczma M., Activity of Professor Stanisław Gołąb in the theory of functional equations, Collection of articles dedicated to Stanisław Gołąb on his 70th birthday, I. Demonstratio Math. 6, 1973, 39-44, MR0342349, Zbl 0274.01045.
• [43] Leśniak J., On the definitions of indefinite integrals, Rocznik Nauk.-Dydakt. Wyż. Szkoł. Ped. Kraków 13, Prace Mat. 1961, 137-152, MR0308339, 46 #7453.
• [44] Meisters G.H., Olech C., A polyflow formulation of the Jacobian conjecture, Bull. Polish Acad. Sci. Math. 35.11–12, 1987, 725731, MR0961711, 89j:13005.
• [45] Nikliborc L., Sur les fonctions hyperharmoniques, C. R. Acad. Sci. 180, Paris 1925, 1008-1011, JFM 51.0364.02.
• [46] Nikliborc L., Sur les fonctions hyperharmoniques, C. R. Acad. Sci. 182, Paris 1926, 110-112, JFM 52.0498.02.
• [47] Nowecki B.J., Anna Zofia Krygowska, Educational Studies in Mathematics, Vol. 23, No. 2, Apr., 1992, 123-137.
• [48] Olech C., The achievements of Tadeusz Ważewski in the mathematical theory of optimal control, Polish, Wiadom. Mat., 2, 20. 1, 1976, 6669. MR0433279, 55 # 6257.
• [49] Pankiewicz T., Apteka w getcie krakowskim, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2003, 46-48.
• [50] Pawlikowska-Brożek Z., Stanisław Gołąb, [in:] Słownik Biograficzny Matematyków Polskich, S. Domoradzki, Z. Pawlikowska-Brożek, D. Węglowska (eds.), Wyd. PWSZ, Tarnobrzeg 2003, 62-63.
• [51] Pelczar A., Tadeusz Ważewski (1896‒1972) uczony i nauczyciel, [in:] Złota Księga Wydziału Matematyki i Fizyki UJ, Kraków 2000, 341-356.
• [52] Pierzchała H., Pomocne dłonie Europejczyków, 1939‒1944, Wydawnictwo i Poligrafia Pijarów, Kraków 2005.
• [53] Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Encyklopedia Tatrzańska, Warszawa 1973.
• [54] Rybakowski K.P., A note on Ważewski principle and Conley index, Wiad. Mat. 48.2, 2012, 223-237, MR2986196.
• [55] Schouten J.A., Gołąb S., Über projektive Übertragungen und Ableitungen, M. Z. 32, 1930, 192-214, JFM 56.0627.02.
• [56] Schouten J.A., Gołąb S., Über projektive Übertragungen und Ableitungen. II, Annali di Mat., 4, 8, 1930, 141-157, JFM 56.0628.01.
• [57] Segal S.L., Mathematicians under the Nazis, Princeton University Press, Princeton, NY 2003, xxiv+530, MR1991149, Zbl 1028.01006.
• [58] Srzednicki R., Metoda retraktowa Ważewskiego, in: Tadeusz Ważewski 1896‒1972, PAU, Archiwum Nauki PAN i PAU, W Służbie Nauki 17, Kraków 2011, 33-36.
• [59] Ślebodziński W., Władysław Nikliborc et son oeuvre scientifique, French, Colloquium Math. 1, 1948, 322-330, MR0029836.
• [60] Turnau S., Profesor Zofia Krygowska jako matematyk, Roczniki Polskiego Tow. Matematycznego Seria V: Dydaktyka Matematyki, 28, 2005, 79-82.
• [61] Turowicz A., Tape recordings; made available courtesy of dr. Z. Pawlikowska-Brożek.
• [62] Turowicz A., Sur une définition axiomatique des nombres conjugués, Opuscula Math. 1, 1937, 13-16.
• [63] Vietoris L., Kontinua zweiter Ordnung, Monatsh. Math. und Phys. 33, 1923, 49-62.
• [64] Ważewski T., Sur un continu singulier, Fund. Math. 4, 1923a, 214-245.
• [65] Ważewski T., Sur les courbes de Jordan ne renfermant aucune courbe simple fermée de Jordan, Annales de la Société Polonaise de Mathématique 2, 1923, 49-170.
• [66] Ważewski T., Kontinua prostowalne w związku z funkcjami i odwzorowaniami absolutnie ciągłymi, Dodatek do Roczn. Pol. Tow. Mat., 1927, 9-49.
• [67] Ważewski T., Remarque sur un théorème de M. Bielecki, Ann. Soc. Polon. Math., 10, 1931, 42-44.
• [68] Ważewski T., Sur une méthode approximative de M. Rappaport concernant la trisection d’un angle, Ann. Soc. Polon. Math., 18, 1945, 164 (Comptes Rendus des séances des sections, sect. Cracovie, 29.V.1945).
• [69] Ważewski T., Sur un principe topologique de l’examen de l’allure asymptotique des intégrales des équations différentielles ordinaires, Ann. Soc. Polon. Math., 20, 1947, 279-313.
• [70] Ważewski T., Sur l’évaluation du domaine d’existence des fonctions implicites réelles ou complexes, Ann. Soc. Polon. Math. 20, 1947, 81120, 1948, MR0026100 (10,106h).
• [71] Ważewski T., Elementy rachunku różniczkowego i całkowego (lecture notes), wyd. Bratnia Pomoc Studentów, Kraków 1948, pp. 127.
• [72] Ważewski T., Quelques démonstrations uniformes pour tous les cas du théorème de l’Hôspital. Généralisations, Prace Mat. Fiz., 47, 1949, 117-128.
• [73] Ważewski T., Sur la sémicontinuité inférieure du “tendeur’” d’un ensemble compact variant d’une façon continue, Bull. Acad. Polon. Sci. Sér. Sci. Math. Astronom. Phys. 9, 1961, 869-872, MR0132808 (24 # A2644).
• [74] Ważewski T., Zaremba S.K., Les ensembles limites des integrales des systèmes d’équations différentielles, Ann. Soc. Polon. Math., 14, 1935, 181 Comptes Rendus des séances des sections, sect. Cracovie, 2.XII.1935.
• [75] Ważewski T., Zaremba S.K., Les ensembles de condensation des caractéristiques d’un système d’équations différentielles ordinaries, Ann. Soc. Polon. Math., 15, 1936, 24-33.
• [76] Wierzbowski M., Ilustrowany Tygodnik Zgierski 25, 22–28.06.2010, cms.miasto.zgierz.pl/index.php?page=od–nazwisk–lub–imion.
• [77] Wojdysławski M., Retractes absolus et hyperspaces des continu, Fund. Math. 32, 1939, 23-25.
• [78] Zajiček L., Differentiability of the distance function and points of multivaluedness of the metric projection in Banach space, Czechoslovak Math. J. 33(108), 2, 1983, 292-308.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.