Gazowa rtęć w powietrzu atmosferycznym na obszarze Polski

• Autorzy: Mucha D.

Warianty tytułu

EN

Gaseous mercury in air in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Począwszy od końca XX wieku zaczęto zauważać jak znaczący jest wpływ działalności człowieka na wzrost stężenia rtęci w stanie gazowym w powietrzu atmosferycznym. Kolejne badania potwierdzają, że zjawisko to ma swoje negatywne skutki, jednak nadal nie ma pewności, co do mechanizmów oddziaływania rtęci na zdrowie ludzkie. Brak jest kompletnych i prowadzonych na szeroką skalę pomiarów stężeń. Uniemożliwia to zastosowanie w sposób skuteczny modelu DPSIR, który mógłby ułatwić ocenę skuteczności kompleksowej polityki ekologicznej państwa względem zanieczyszczenia rtęcią w stanie gazowym. W ramach Państwowego Monitoringu Środowiska na terenie naszego kraju pomiary rtęci w stanie gazowym prowadzone są jedynie na pięciu stacjach tła regionalnego. W artykule zostały porównane wyniki pomiarów z trzech stacji oraz inne wyniki pomiarów prowadzonych w ostatnich latach na terenie Polski przez różne zespoły badawcze.

EN

Since the end of the twentieth century, people have begun to realize how significant the impact of human activity is on the increase in the concentration of gaseous mercury in the air. Subsequent studies confirmed that this phenomenon has its negative effects, but the mechanisms of influence of mercury on human health are still unknown. In addition, a negative aspect is the lack of complete and large-scale measurements of concentrations. It makes it impossible to use the DPSIR model effectively, which could lead to a comprehensive national environmental policy with respect to gaseous mercury pollution. The National Environmental Monitoring in Poland measures gaseous mercury in only five regional background stations. The article compares the measurements from three of them. It is worth noting that these measurements have been carried out for a relatively short time (on average: for two or three years) and analysis should be performed carefully.

Słowa kluczowe

PL

Hg; rtęć gazowa; TGM

EN

Hg; gaseous mercury; TGM

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej
• Czasopismo: Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Inżynieria Środowiska
• Rocznik: 2015
• Tom: z. 70
• Strony: 75--85
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Mucha D.

• Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Warszawska

Bibliografia

• [1] Ebinghaus R., Turner R. R., de Lacerda L. D., Vasiliev O., Salomons W.: Mercury contaminated sites: Characterization, Risk Assessment and Remediation, Springer New York, 1999.
• [2] Bełdowska M., Zawalich K., Falkowska L., Siudek P., Magulski R.: Rtęć w powietrzu nad wodami południowego Bałtyku i w strefie brzegowej Zatoki Gdańskiej [w:] Aktualne problemy w ochronie powietrza atmosferycznego, Karpacz, 2008.
• [3] Majewski G., Badyda A., Czechowski P.O., Kleniewska M., Brandyk A.: Ocena stężenia całkowitej rtęci gazowej (TGM) na terenie stacji tła regionalnego Granica-KPN (województwo mazowieckie, Polska) w latach 2010-2011, Rocznik Ochrona Środowiska, T.15, Koszalin, 2013, s. 1302-1317.
• [4] Panasiuk, D. Głodek, A. Pacyna, J.: Scenarios of Mercury Emission to Air Water and Soil in Poland to Year 2020, Ecological Chemistry and Engineering, vol. 19, nr 8, 2012, p. 839-849.
• [5] Kock H.H., Bieber E., Ebinghaus, Spain T.G., Thees B.: Comparison of long-terms and seasonal variations of atmospheric mercury concentrations at the Iwo European costal monitoring stations Mace Head, Ireland, and Zingst, Germany. Atmospheric Environment 39 (Issue 39), 2005, p. 7549-7556.
• [6] Travnikov O.: Contribution of the intercontinental atmospheric transport to mercury pollution in the Northern Hemisphere. Atmospheric Environment 39 (Issue 39), 2005, p. 7541-7548.
• [7] Han EX., Su Yi, Monts D.L., Waggoner C.A., Plodinee MJ.: Binding, distribution, and plant uptake of mercury in a soil from Oak Ridge. Science of the Total Environment 368,2006, p. 753-768.
• [8] Panasiuk D., Głodek A., Pacyna M. J.: Scenarios of mercury emission to air, water and soil in Poland to year 2020, ECOpole'11 - Zakopane, 12-15 October 2011, dostęp online 25.08.2013r.
• [9] Mitra S.: Mercury in the Ecosystem. Trans Tech Publications Inc., Publishers in Science and Engineering. Switzerland, 1986.
• [10] KOBIZE: Krajowy bilans emisji SO2, NO, CO, NH, NMLZO, pyłów, metali ciężkich i TZO za lata 2010-2011 W układzie klasyfikacji SNAP Raport syntetyczny. Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami, Warszawa, 2012.
• [11] EEA: Technical Report] 0/2013, Raport European Union emission inventory report 1990-2011, 2013.
• [12] GIOŚ: Ocena zanieczyszczenia powietrza rtęcią na stacjach tła regionalnego w Polsce w latach 2010-2012, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2013.
• [13] Schroeder W.H., Munthe J.: Atmospheric mercury - an overview. Atmospheric Environment, 29, 1998, 809-822.
• [14] Ambient air pollution by mercury (Hg). Position paper. European Communities, 2001.
• [15] Berg T., Bartnicki J., Munthe J., Lattila H., Hrehoruk J., Mazur A.: Atmospheric mercury species in the European Arctic: measurements and modeling. Atmospheric Environment, 35, 2001, 2569-2582.
• [16] Zielonka U.: Formy rtęci w powietrzu atmosferycznym w Europie, Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, dostęp on-line, 5.07.2013r.-. http:/Iekologia-info.eu.
• [17] Pyta H., Zajusz R.: Specjacja rtęci w systemie automatycznego monitoringu powietrza w Zabrzu - analiza przypadku tła miejskiego [w:] Ochrona powietrza w teorii i praktyce, Zabrze, 2012.
• [18] http://powietrze.gios.goy.pl (dostęp online: 30.08.2013r.)
• [19] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola).
• [20] Majewski G., Badyda A., Czechowski P.O., Kleniewska M., Brandyk A.: Ocena stężenia całkowitej rtęci gazowej (TGM) na terenie stacji tła regionalnego Granica-KPN (województwo mazowieckie, Polska) w latach 2010-2011, Rocznik Ochrona Środowiska, T.15, Koszalin, 2013, s. 1302-1317.
• [21] Nakagawa R., Hirooto M.: Geographical distribution and background levels of total mercury in air in Japan and neighboring countries. Chemosphere. 1997, 34: 801-806.
• [22] Lynam M.M., Keeler G.J.: Source-receptor relationships for mercury in Urban Detroit, Michigan. Atmospheric Environment. 2006, 39: 3144-3155.
• [23] Fu X., Feng X., Zhu W., Wang S., Lu J.: Total gaseous mercury concentrations in ambient air in the eastern slope of t. Gongga, South-Eastern fringe of the Tlbetan plateau, China. Atmospheric Environment. 2008, 42: 970-979.
• [24] Fu, X., Feng X., Qiu, G., Shang, L. and Zhang, H.: Speciated Atmospheric Mercury and Its Potential Source in Guiyang, China. Atmos. Environ. 2011, 45: 4205-4212.
• [25] Choi E M., Ki SH., Holsen T., Yi SM.: Total gaseous concentration in mercury in Seoul, Korea: Local sources compared to long-range transport from China and Japan. Environmental Pollution. 2009, 157: 816-822.
• [26] Bełdowska M.: Airborne trace metals of the costal region, Gulf of Gdansk, Ocean Hydrobiol. Stud, 2006, 35, s. 159-169.
• [27] Marks R. Bełdowska M.: Air-sea exchange of mercury over the Gulf of Gdansk and southern Baltic Sea, J. Marine Systm, 2001, 27, 315-324.
• [28] Bełdowska M., Falkowska L., Siudek P., Gajecka A., Lewandowsk A., Rybka A., Zgrundo A.: Rtęć w powietrzu strefy brzegowej Zatoki Gdańskiej, Instytut Oceanografii, UG [w:] Rtęć w środowisku: Identyfikacja zagrożeń dla zdrowia człowieka, Gdynia 9-11 maja 2007, s. 11-19.
• [29] Zielonka U.: Seasonal mercury concentrations measured in rural air in Southern Poland Contrubution form local and regional coal consumption, Atmos Environm, 2005, 39, 7580-7586.
• [30] Pyta H., Rosik-Dulewska Cz., Czaplicka M.: Speciation of Ambient mercury in the Uperr Silesia region, Poland, Water, Air and Soil pollution, 2009, 197, 233-240.
• [31] Nowak B., Zielonka U.: Zawartość całkowitej gazowej rtęci MM, rtęci zaadsorbowanej w cząstkach pyłu TPM na stacji monitoringu jakoś ci powietrza w Pszczynie [w:] Rtęć w środowisku: Identyfikacja zagrożeń dla zdrowia człowieka, Gdynia 2010, s. 23-32.
• [32] Pyta H.: Występowanie różnych form rtęci w powietrzu Aglomeracji Górnośląskiej oraz na stanowisku tła regionalnego [w:] Rtęć w środowisku: Identyfikacja zagrożeń dla zdrowia człowieka, Gdynia 2013, s. 29-37.
• [33] Zielonka U., Nowak B.: Zmiany zawartości całkowitej rtęci gazowej TGM oraz rtęci zaadsorbowanej na cząstkach pyłu TPM na stacji monitoringu jakości powietrza w Katowicach [w:] Rtęć w środowisku: Identyfikacja zagrożeń dla zdrowia człowieka, Gdynia 2013, s. 33-39.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.