Powstanie i rozbudowa elektrowni miejskiej w Stanisławowie (1925-1939)

• Autorzy: Krasnodębski J. , Hickiewicz J.

Warianty tytułu

EN

Creation and extension of power station in Stanislawow (1925-1939)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Realizacja budowy Elektrowni Miejskiej trwała od 1925 do 1930 roku. Głównym jej inicjatorem był burmistrz Stanisławowa Wacław Chowaniec, który na pierwszej sesji rady miasta w 1925 roku uznał to za jeden z główniejszych celów gospodarki miejskiej. Miasto po włączeniu Knihinina Miasta i Knihinina Kolonii oraz innych gmin podmiejskich potrzebowało, jak nigdy dotąd, stałej dostawy energii elektrycznej. Nowoczesna trójfazowa elektrownia o mocy 1,2 MW i napięciu 6,3 kV powstała według projektu wybitnych profesorów Politechniki Lwowskiej Gabriela Sokolnickiego i Ludwika Ebermana. Do napędu generatorów zastosowano silniki diesla przystosowane do paliwa płynnego jak i do gazu ziemnego, z uwagi na złoża gazu ziemnego w pobliżu Stanisławowa. Zapotrzebowanie na energię elektryczną było tak duże, że już w 1936 roku elektrownia przekroczyła swoją maksymalna wydajność. W latach 1937-1941 przystąpiono do jej rozbudowy, realizując czteroletni plan inwestycyjny. Większość prac udało się ukończyć jeszcze przed wojną. Wybudowano maszynownię, w której zainstalowano dwa turbozespoły parowe o mocy 500 i 1500 KW oraz rozdzielnię. Wybudowano też dwa kotły parowe i chłodnię kominową. Po rozbudowie elektrownia osiągnęła moc 3.2 MW. Wybuch wojny, pokrzyżował niestety ukończenie prac związanych z elektryfikacją powiatu stanisławowskiego i tłumackiego.

EN

Construction of Power Station continued from 1925 to 1930. The city mayor, Władysław Chowaniec was its general facilitator. In 1925, during first meeting of city council, he claimed that development of power station is a priority of local economy. After exemption of Knihinin City and Knihinin Colony and other of municipalities, city needed permanent delivery of electricity. The modern, three-phase power station with the power of 1,2 MW and voltage 6,3 kV was based on the project made by professors form Lviv Polytechnic Gabriel Sokolnicki and Ludwik Eberman. Considering deposits of gas located nearly Stanisławow, diesel engines used for generator driving, were adapted for liquid fuel and also gas. Consumption for electricity was enormous so in 1936 power station exceeded its maximum efficiency. In 1937-1941 development had been undertaken, implementing four-year plan investment. Most of work had been done before war. Engine room with two wind turbine steam generators with power of 500 and 1500 KW and substation had been built. They built also two steam boilers and cooling tower. After expansion, power station reached power 3.2 MW. The outbreak of war has ruined works connected with electrification of stanisławowski and tłumacki disticts.

Słowa kluczowe

PL

elektrownia miejska; Stanisławów; Chowaniec Wacław; elektryfikacja

EN

Power Station; Stanisławów; Waclaw Chowaniec; electrification

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Górnośląski Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Maszyny Elektryczne : zeszyty problemowe
• Rocznik: 2018
• Tom: Nr 4 (120)
• Strony: 197--202
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., fot.

Twórcy

autor

Krasnodębski J.

• Instytut Historii i Archiwistyki Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

autor

Hickiewicz J.

• Oddział Opolski SEP, Pracownia Historyczna SEP, Politechnika Opolska

Bibliografia

• [1]. Archiwum Obwodowe w Iwano-Frankiwsku.
• [2]. „Kurier Stanisławowski” 1931, 1936-1937.
• [3]. „Dziennik Rozporządzeń Gminy Król. Wolnego Miasta Stanisławowa” 1938, 1939.
• [4]. Miasto Stanisławów w świetle lat i cyfr, Stanisławów 1931.
• [5]. Krasnodębski J., Hickiewicz J. (współpraca), Elektrownia Miejska w Stanisławowie (1925-1930), [w:] Po stronie pamięci i dialogu… Stanisławów i Ziemia Stanisławowska w dobie przemian społecznych oraz narodowościowych XIX i pierwszej połowy XX wieku. Tom II. Gospodarka, kultura, religia, red. P. Hawrylyszyn, M. Kardas, A.A. Ostanek, Warszawa-Stanisławów, 2017.
• [6]. Gazownia i Elektrownia, „Kurier Stanisławowski” 1931, nr 565 z 11 III.
• [7]. Mały Rocznik Statystyczny 1936, Warszawa 1936.
• [8]. Historia Elektryki Polskiej. Tom II, redaktor przewodniczący K. Kolbiński, Wyd. WNT 1977.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).