Strefy perspektywiczne występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w kambryjskich, ordowickich, sylurskich i karbońskich kompleksach skalnych Polski : integracja wyników badań

• Autorzy: Podhalańska T. , Waksmundzka M. I. , Becker A. , Roszkowska-Remin J. , Dyrka I. , Feldman-Olszewska A. , Głuszyński A. , Grotek I. , Janas M. , Karcz P. , Nowak G. , Pacześna J. , Roman M. , Sikorska-Jaworowska M. , Kuberska M. , Kozłowska A. , Sobień K.

Warianty tytułu

EN

Prospective zones for unconventional hydrocarbon resources in Cambrian, Ordovician, Silurian and Carboniferous rocks of Poland : integration of the research results

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The paper presents the characteristics of prospective zones identified for the first time within the lower Palaeozoic shale formations occurring in the Baltic-Podlasie-Lublin Basin and within the Carboniferous shale, sandstone, and mixed shale-sandstone complexes (the so-called hybrid complexes) in the basin of south-western Poland. The lateral and vertical ranges of these zones are determined based on specific criteria using the results of various research methods and analyses, i.e.: stratigraphic, sedimentological, mineralogical, petrological and geochemical of organic matter, petrographic and petrophysical, including interpretation of well logs. Archived geological materials and those coming from the boreholes drilled recently in the concession areas were also used. Four prospective zones have been distinguished in the lower Palaeozoic of the so-called shale belt: SP1, SP2, SP3 and SP4. The most prospective area for the occurrence of unconventional hydrocarbon deposits in shale formations is the Baltic region – the Łeba Elevation, where there are all four perspective zones, only partially covering the range of potentially prospective formations. In each of these zones, both liquid and gas hydrocarbons can be expected in this area. Due to the low percentage of organic matter, the lowest hydrocarbon generation potential is attributed to the Lublin region. However, the low values of this parameter are compensated by other parameters, i.e. the considerable thickness and lateral extent of zone SP4 corresponding partly to the Pelplin Formation. In the Carboniferous rocks of south-western Poland, seven prospective zones have been distinguished in four borehole sections. Four of them are “tight” zones in compact sandstones, while the other three zones represent a hybrid type in complexes with mixed lithology. No prospective zones have been defined in complexes with homogeneous shale lithologies. Determination of lateral extents of the identified zones has not been possible due to the scarcity of data on the geological structure and stratigraphy of the Carboniferous succession in the study area

Słowa kluczowe

PL

niekonwencjonalne złoża węglowodorów; strefa perspektywiczna; dolny paleozoik; karbon; basen bałtycko-podlasko-lubelski; zagłębie SW Poland

EN

unconventional hydrocarbon resources; prospective zones; lower Palaeozoic; Carboniferous; Baltic-Podlasie-Lublin basin; Carboniferous basin of SW Poland

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2016
• Tom: Vol. 64, nr 12
• Strony: 1008--1021
• Opis fizyczny: Bibliogr. 43 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Podhalańska T.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Waksmundzka M. I.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Becker A.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Roszkowska-Remin J.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa
• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Dyrka I.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Feldman-Olszewska A.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Głuszyński A.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Grotek I.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Janas M.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Karcz P.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Nowak G.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Dolnośląski, al. Jaworowa 19, 53-122 Wrocław

autor

Pacześna J.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Roman M.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Sikorska-Jaworowska M.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Kuberska M.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Kozłowska A.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Sobień K.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• [1]. ANDREWS I.J. 2013 - The Carboniferous Bowland Shale gas study: geology and resource estimation. British Geological Survey for Department of Energy and Climate Change, London, UK.
• [2]. ANDREWS I.J. 2014 - The Jurassic shales of the Weald Basin: geology and shale oil and shale gas resource estimation. British Geological Survey for Department of Energy and Climate Change, London, UK.
• [3]. BIELEŃ W. & MATYASIK I. 2013 – Shale oil - nowy aspect poszukiwania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w formacjach łupkowych. Nafta-Gaz, 69 (12): 879-886.
• [4]. CEBULAK S. & DEMBOWSKI Z. 1973 - Karbon. Stratygrafia i litologia. [W:] Gajewska I.(red.), Marcinki IG 1. Profile Głęb. Otw. Wiert. Inst. Geol., 8: 37-39.
• [5]. DYRKA I. 2016 - Badania petrofizycznych właściwości skał - opracowanie wybranych wyników badań petrofizycznych i petrofizyczno-mineralogicznych właściwości wyznaczonych kompleksów perspektywicznych. [W:] Podhalańska T. (red.), Rozpoznanie stref perspektywicznych dla występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w Polsce, etap I. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [6]. DYRKA I. 2016a - Charakterystyka petrofizyczno-mineralogiczna wyznaczonych perspektywicznych kompleksów węglowodorowych na podstawie wybranych wyników badań laboratoryjnych. Prz. Geol., 64 (12): 982-986.
• [7]. Dz.U. 2015 poz. 968 - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologiczno-inwestycyjnej złoża węglowodorów.
• [8]. EIA (U.S. Energy Information Administration) 2013 - Technically Recoverable Shale Oil and Shale Gas Resources: An Assessment of 137 Shale Formations in 41 Countries Outside the United States. June 2013. Washington DC.
• [9]. FELDMAN-OLSZEWSKA A., ROSZKOWSKA-REMIN J. 2016 - Litofacje formacji perspektywicznych dla gazu i ropy w łupkach w utworach ordowiku i syluru na obszarze bałtyckim i podlasko-lubelskim. Prz. Geol., 64 (12): 968-975.
• [10]. GROTEK I. 2006 - Dojrzałość termiczna materii organicznej z utworów pokrywy osadowej pomorskiego odcinka TESZ, basenu bałtyckiego oraz obszarów przyległych. [W:] Matyja H. & Poprawa P. (red.), Ewolucja facjalna, tektoniczna i termiczna pomorskiego segmentu szwu transeuropejskiego oraz obszarów przyległych. Pr. Państw. Inst. Geol., 186: 253-269.
• [11]. GORECKA-NOWAK A. 2007 - Palynological constraints on the age of Carboniferous clastic succession of western Poland, Geol. Quart., 51 (1): 39-56.
• [12]. GÓRECKA-NOWAK A. 2008 - New interpretations of the Carboniferous stratigraphy of SW Poland based on miospore data. Bull. Geosci., 83 (1): 101-116.
• [13]. GORECKA-NOWAK A. 2009 - Palynological data from Siciny IG 1 and Marcinki IG 1 boreholes and their significance in the recognition of the Carboniferous succession of SW Poland. Geol. Quart., 53 (2): 167-186.
• [14]. JAROSIŃSKI M. 1997 - Badania tektoniczne i geodynamiczne w otworze Paproć 29. [W:] Lipiec M. (red.), Analiza utworów karbonu w otworze rozpoznawczym Paproć 29 (aneks do tematu: Budowa geologiczna strefy waryscydów w podłożu monokliny przedsudeckiej), III.1-III.27, nr inw. 134191. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [15]. JARVIE D.M. 2008 - Unconventional shale resource plays: shale-gas and shale-oil. Opportunities. Fort Worth Business Press Meeting, June 19. (www.barnettshalenews.com /documents/danjarvie.pdf).
• [16]. JARVIE D.M. 2012 - Shale resource systems for oil and gas: Part I - Shale gas resources systems. [W:] Breyer J.A. (red.), Shale reservoirs - Giant resources for the 21st century. AAPG Memoir, 97: 69-87.
• [17]. KARNKOWSKI P.H., PIKULSKI L. & WOLNOWSKI T. 2010 - Petroleum geology of the Polish part of the Baltic region - an overview. Geol. Quart., 54 (2): 143-158.
• [18]. KARCZ P. & JANAS M. 2016 - Materia organiczna łupków kambru, ordowiku i syluru w basenie bałtycko-podlasko-lubelskim Polski. Prz.Geol., 64 (12): 995-999.
• [19]. KIERSNOWSKI H. & DYRKA I. 2013 - Potencjał złożowy ordowicko-sylurskich łupków gazonośnych w Polsce: omówienie dotychczasowych raportów i propozycje udoskonalenia metodyki oceny zasobów gazu w raporcie w 2014 r. Prz. Geol., 61: 354-373.
• [20]. KOREJWO K. & TELLER L. 1973 - Stratygrafia serii karbonu (głęb. 3402,0-1734,1 m). [W:] Gajewska I.(red.), Marcinki IG 1. Profile Głęb. Otw. Wiert. Inst. Geol., 8: 35-36.
• [21]. KOSAKOWSKI P., WRÓBEL M. & POPRAWA P. 2010 - Hydrocarbon generation and expulsion modelling of the lower Paleozoic strata in the Polish part of the Baltic Region. Geol. Quart., 54 (2): 241-256.
• [22]. KOSAKOWSKI P., KOTARBA M., PIESTRZYŃSKI A., SHOGENOVA A. & WIĘCŁAW D. 2016 - Petroleum source rock evaluation of the Alum and Dictyonema Shales (upper Cambrian-Lower Ordovician) in the Baltic Basin and Podlasie Depression (eastern Poland). Intern. J. Earth Sci. (GeolRundsch), 05: 1-19. DOI: 10.1007/s00531-016-1328-x.
• [23]. MAZUR S., ALEKSANDROWSKI P., TURNIAK K., KRZEMIŃSKI L., MASTALERZ K., GÓRECKA-NOWAK A., KUROWSKI I., KRZYWIEC P., ŻELAŹNIEWICZ A. & FANNING M.C. 2010 - Uplift and late orogenic deformation of the Central European Variscan Belt as revealed by sediment provenance and structural record in the Carboniferous foreland basin of western Poland. Intern. J. Earth Sci., 99: 47-64.
• [24]. MODLIŃSKI Z. & SZYMAŃSKI B. 2008 - Litostratygrafia ordowiku w obniżeniu podlaskim i w podłożu niecki płocko-warszawskiej (wschodnia Polska). Biul. Państw. Inst. Geol., 430: 79-112.
• [25]. MODLIŃSKI Z. & SZYMAŃSKI B. 2011 - Ordowik, litologia i stratygrafia. [W:] Modliński Z. (red.), Darżlubie IG 1. Prof. Głęb. Otw. Wiert., 128: 85-87.
• [26]. NOWAK G. 2016 - Rozpoznanie petrologiczne rozproszonej materii organicznej skał karbonu podłoża monokliny przedsudeckiej. Prz. Geol. 64 (12): 1005-1007.
• [27]. OPRACOWANIE INFORMACJI GEOLOGICZNEJ zawierającej charakterystykę zmienności składu mineralnego, geochemicznego i petrofizycznych właściwości skał na podstawie badań laboratoryjnych oraz oceny ich macierzystości przeprowadzonej na podstawie analizy pomiarów geofizyki otworowej i ich korelacji z wynikami analiz przeprowadzonej w rdzeniu wiertniczym w oparciu o analizy z 15 otworów wiertniczych. INiG-PIB 2015. [W:] Podhalańska T. (red.), Rozpoznanie stref perspektywicznych dla występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w Polsce, etap I. 2016. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [28]. PARKA Z. & ŚLUSARCZYK S. 1988 - Stratygrafia osadów podłoża monokliny przedsudeckiej. Pr. Nauk. Inst. Gór. PWroc., 43, ser.: Monografie, 20: 1-47.
• [29]. PODHALAŃSKA T. 2013 - Graptolity - narzędzie stratygraficzne w rozpoznaniu stref perspektywicznych dla występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów. Prz. Geol., 61: 460-467.
• [30]. PODHALAŃSKA T., WAKSMUNDZKA M., I., BECKER A. & ROSZKOWSKA-REMIN J. 2016 - Rozpoznanie stref perspektywicznych występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w Polsce nowe wyniki oraz dalsze kierunki badań. Prz. Geol., 64 (12): 953-962.
• [31]. POPRAWA P. 2010 - Potencjał występowania złóż gazu ziemnego w łupkach dolnego paleozoiku w basenie bałtyckim i lubelsko-podlaskim. Prz. Geol., 58: 226-249.
• [32]. POPRAWA P. 2015 - Weryfikacja kryteriów perspektywiczności występowania złóż gazu i ropy w łupkach oraz gazu zamkniętego na potrzeby szacowania zasobów (krytyczna analiza dostarczonego dokumentu w oparciu o informacje z dostępnych publikacji - opracowanie tekstowe) i porównanie z analogicznymi kryteriami występowania konwencjonalnych złóż węglowodorów. Niepublikowana ekspertyza zlecona przez PIG-PIB w ramach tematu „Szacowanie złóż węglowodorów zadania ciągłe PSG”.
• [33]. PORĘBSKI SZ., PRUGAR W. & ZACHARSKI J. 2013 - Łupki sylurskie platformy wschodnioeuropejskiej w Polsce - wybrane problemy poszukiwawcze. Prz. Geol., 61: 468-477.
• [34]. RAPORT PIG-PIB. 2012 - Ocena zasobów wydobywalnych gazu ziemnego i ropy naftowej w formacjach łupkowych dolnego paleozoiku w Polsce (basen bałtycko-podlasko-lubelski). Raport pierwszy. Państw. Inst. Geol., Warszawa, s. 29.
• [35]. ROMAN M. 2016 - Interpretacja i wizualizacja danych otworowych w utworach niższego paleozoiku obszaru kratonu wschodnioeuropejskiego i karbonu podłoża monokliny przedsudeckiej. Prz. Geol., 64 (12): 976-982.
• [36]. ROZPOZNANIE stref perspektywicznych dla występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w Polsce, etap I, kier. Teresa Podhalańska. Opracowanie końcowe z realizacji projektu 2016. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [37]. SIKORSKA-JAWOROWSKAM., KUBERSKA M. & KOZŁOWSKA A. 2016 - Petrografia i mineralogia łupków niższego paleozoiku kratonu wschodnioeuropejskiego oraz piaskowców karbonu podłoża monokliny przedsudeckiej. Prz. Geol., 64 (12): 963-967.
• [38]. 39. TOMCZYK H. 1968 - Stratygrafia sykuru na obszarze nadbałtyckim Polski na podstawie wierceń. Kwart. Geol., 12: 15-34.
• [39]. 40. TOMCZYK H. 1990 - Sylur: Budowa Geologiczna Polski, t. 3. Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych, cz. 1a - Paleozoik starszy (z proterozoikiem górnym). Inst. Geol., Wyd. Geol. Warszawa: 272-279.
• [40]. 41. WAKSMUNDZKA M.I. & BECKER A. 2016 - Charakterystyka wydzieleń litofacjalnych i kompleksów litologicznych obszaru SW Polski (BKSW). [W:] Podhalańska T. (red.), ROZPOZNANIE stref perspektywicznych dla występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w Polsce, etap I. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [41]. 42. WIĘCŁAW D, KOTARBA M. J., KOSAKOWSKI P., KOWALSKI A. & GROTEK I. 2010 - Habitat and hydrocarbon potential of the Lower Paleozoic source rocks in the Polish part of the Baltic region. Geol. Quart., 54 (2): 159-182.
• [42]. 43. WÓJCICKI A., KIERSNOWSKI H., DYRKA I., ADAMCZAK- -BIAŁY T., BECKER A., GŁUSZYŃSKI A., JANAS M., KOZŁOWSKA A., KRZEMIŃSKI L., KUBERSKA M., PACZEŚNA J., PODHALAŃSKA T., ROMAN M., SKOWROŃSKI L. & WAKSMUNDZKA M.I., 2014 - Prognostyczne zasoby gazu ziemnego w wybranych zwięzłych skałach zbiornikowych Polski. PIG-PIB, Warszawa.
• [43]. 44. WÓJCICKI A., KIERSNOWSKI H., ADAMCZAK-BIAŁY T., BECKER A., GŁUSZYŃSKI A., JANAS M., KARCZ P., KOZŁOWSKA A., KUBERSKA M., PACZEŚNA J., PODHALAŃSKA T., ROMAN M., SKOWROŃSKI L. & WAKSMUNDZKA M.I. 2015 - Prognostyczne zasoby gazu ziemnego i ropy naftowej w skałach łupkowych dolnego paleozoiku w basenie bałtycko-podlasko-lubelskim w Polsce. PIG-PIB, Warszawa. Raport niepublikowany.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.