Social attitudes towards planned lignite mining - the case of south-western Wielkopolska region

• Autorzy: Bernaciak Anna , Kisiała Wojciech , Sołtysiak Natalia , Suszyńska Katarzyna

Identyfikatory

DOI

10.34659/2020/4/36

Warianty tytułu

PL

Postawy społeczności lokalnej wobec planów eksploatacji złóż węgla brunatnego – przykład południowo-zachodniej Wielkopolski

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Lignite is a raw material considered a strategic fuel in the Polish energy sector. One of the prognostic lignite deposits is located in the south-western Wielkopolska (Krobia, Miejska Górka and Poniec communes). However, the perspective of exploitation causes concern to the local community. In this context, the paper aimed to identify the attitudes towards lignite mining in this area. In the research procedure aimed at statistical verification of factors differentiating these attitudes, a survey was conducted. The results of the study showed that the inhabitants of the analysed communes had indecisive attitudes, yet with a very clear tendency towards negative assessments of the subject issue. Farmers and rural residents were the most sceptical, while entrepreneurs, town dwellers and young people had the most conciliatory attitudes. Moreover, it has been proved that professional status, place of residence (town-village) and age can be considered as factors affecting these attitudes.

Węgiel brunatny jest surowcem, który w polskiej energetyce od lat pełnił rolę strategicznego paliwa. Jedno z prognostycznych złóż węgla brunatnego położone jest w południowo- -zachodniej Wielkopolsce (gminy Krobia, Miejska Górka oraz Poniec). Jednak plany eksploatacji wywołują duże obawy społeczności lokalnej. W tym kontekście celem pracy była diagnoza postaw społeczności lokalnej wobec planów eksploatacji węgla brunatnego na tym terenie. W postępowaniu badawczym zmierzającym do statystycznej weryfikacji czynników różnicujących te postawy, wykorzystano dane zgromadzone w wyniku sondażu diagnostycznego. Wyniki badania wskazują, że mieszkańców badanych gmin cechowały niezdecydowane postawy, jednak z bardzo wyraźnymi tendencjami do negatywnych ocen analizowanego zagadnienia. Najbardziej sceptycznie do planów eksploatacji węgla brunatnego nastawieni byli rolnicy oraz mieszkańcy wsi, a do grup respondentów o postawach najbardziej przychylnych zaliczono przedsiębiorców, mieszkańców miast oraz ludzi młodych. Dowiedziono ponadto, że status zawodowy, miejsce zamieszkania (miasto-wieś) oraz wiek można uznać za czynniki kształtujące postawy społeczności lokalnej wobec planów eksploatacji węgla brunatnego na badanym terenie.

Słowa kluczowe

EN

social attitude; lignite; deposit exploitation; Wielkopolska

PL

postawa społeczna; węgiel brunatny; eksploatacja złóż; Wielkopolska

• Wydawca: Polskie Stowarzyszenie Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych
• Czasopismo: Ekonomia i Środowisko
• Rocznik: 2020
• Tom: nr 4
• Strony: 104--121
• Opis fizyczny: Bibliogr. 44 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Bernaciak Anna

• Poznań University of Economics and Business Niepodległości Avenue 10, 61-875, Poznań, Poland

autor

Kisiała Wojciech

• Poznań University of Economics and Business Niepodległości Avenue 10, 61-875, Poznań, Poland

autor

Sołtysiak Natalia

autor

Suszyńska Katarzyna

• Poznań University of Economics and Business Niepodległości Avenue 10, 61-875, Poznań, Poland

Bibliografia

• Badera, J., 2010. Konflikty społeczne na tle środowiskowym związane z udostępnianiem złóż kopalin w Polsce. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, 26, 105-125.
• Boyles, A.L. et al., 2017. Systematic review of community health impacts of mountaintop removal mining. Environment International, 107, 163-172, doi: 10.1016/j.envint.2017.07.002.
• Brzeziński, J., 1980. Elementy metodologii badań psychologicznych. PWN, Warszawa.
• Caballero Espejo, J. et al., 2018. Deforestation and forest degradation due to gold mining in the Peruvian Amazon: A 34-year perspective. Remote Sensing, 10(12), 1903, https://doi.org/10.3390/rs10121903.
• Čech, V., Krokusová, J., 2017. Utilisation of environmentally degraded area by mining activity: a case study of Slovinky tailing impoundment in Slovakia. Acta Montanistica Slovaca, 22(2).
• Fagiewicz, K., Łowicki, D., 2019. The dynamics of landscape pattern changes in mining areas: The case study of the Adamów-Koźmin Lignite Basin. Quaestiones Geographicae, 38(4), 151-162, DOI: https://doi.org/10.2478/quageo-2019-0046.
• Frączek, P., 2011. Przeciwdziałanie konfliktom lokalizacyjnym w sektorze energii. Polityka Energetyczna, 14, 65-78.
• Hendrychová, M., Kabrna, M., 2016. An analysis of 200-year-long changes in a landscape affected by large-scale surface coal mining: History, present and future. Applied Geography, 74, 151-159, DOI: 10.1016/j.apgeog.2016.07.009.
• Hendryx, M et al., 2012. Self-reported cancer rates in two rural areas of West Virginia with and without mountaintop coal mining. Journal of Community Health, 37(2), 320-327, DOI: 10.1007/s10900-011-9448-5.
• Hendryx, M., 2009. Mortality from heart, respiratory, and kidney disease in coal mining areas of Appalachia. International Archives of Occupational and Environmental Health, 82(2), 243-249, DOI: 10.1007/s00420-008-0328-y.
• Ishtiaq, M. et al., 2018. Potential harmful elements in coal dust and human health risk assessment near the mining areas in Cherat, Pakistan. Environmental Science and Pollution Research, 25(15), 14666-14673, https://doi.org/10.1007/ s11356-018-1655-5.
• Jawecki, B., Jawecka, B., 2011. Kopalnie w krajobrazie powiatu strzelińskiego–złoża, zasoby i eksploatacja surowców naturalnych. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 1, 125-138.
• Kasiński, J.R. et al., 2006. Waloryzacja i ranking złóż węgla brunatnego w Polsce. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• Kozłowski, S., 1989. Ochrona złóż kopalin użytecznych. Gospodarka Surowcami Mineralnymi. Mineral Resources Management, 5(1), 129-171.
• Kucharska, P., 2018. Wpływ działalności przemysłu wydobywczego i energetycznego na środowisko życia ludzi–szansa czy zagrożenie? Przykład KWB i Elektrowni Bełchatów. Gospodarka w praktyce i teorii, 53(4), 65-80, https://doi.org/10.18778/1429-3730.53.04.
• Kwiatkowska-Malina, J., Wyszomierska, M., 2014. Zagospodarowanie obszarów po eksploatacji kruszyw naturalnych na przykładzie złoża Sitno w gminie Rzewnie. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, (II/3), 705-717, DOI: http://dx.medra.org/10.14597/infraeco.2014.2.3.052.
• Łobocki, M., 1984. Metody badań pedagogicznych. PWN, Warszawa.
• Majewski, M. et al., 2018. Wpływ eksploatacji kruszywa na zmiany w środowisku i strategię rozwoju gminy Lipnica (powiat bytowski). Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, (II/1), 317-330, DOI: https://doi.org/10.14597/INFRAECO.2018.2.1.02.
• Mańkowski, J. et al., 2013. Rekultywacja terenów zdegradowanych w wyniku działania kopalni odkrywkowych. Biuletyn Informacyjny PILiK Len i Konopie, 20, 7-10.
• Mayntz, R. et al., 1985. Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej. PWN, Warszawa.
• McClave, J.T., Benson, P.G., 1988. Statistics for business and economics. Dellen Publishing Company, San Francisco.
• Naworyta, W., 2010. Uwarunkowania społeczne zagospodarowania złóż kopalin metodą odkrywkową. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały, 130(37), 183-190.
• Nendel, C. et al., 2018. Land-use change and land degradation on the Mongolian Plateau from 1975 to 2015 – A case study from Xilingol, China. Land Degradation & Development, 29(6), 1595-1606, DOI: 10.1002/ldr.2948.
• Nieć, M., Radwanek-Bąk, B., 2009. Wykorzystanie złóż kopalin w Polsce a zagrożenia bezpieczeństwa surowcowego kraju. Przegląd Geologiczny, 57(7), 591-599.
• Nieć, M., Radwanek-Bąk, B., 2014. Ochrona i racjonalne wykorzystywanie złóż kopalin. Wydawnictwo IGSMiE PAN.
• Ofosu, G. et al., 2020. Socio-economic and environmental implications of Artisanal and Small-scale Mining (ASM) on agriculture and livelihoods. Environmental Science & Policy, 106, 210-220, https://doi.org/10.1016/j.envsci.2020.02.005.
• Perepeczko, B., 2012. Postawy proekologiczne mieszkańców wsi i ich uwarunkowania. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, SGGW, 5-22.
• Piwocki, M., 1979. Dokumentacja geologiczna poszukiwań złóż węgla brunatnego w rejonie Poniec-Krobia, woj. leszczyńskie, Warszawa.
• Popelková, R., Mulková, M., 2018. The mining landscape of the Ostrava-Karviná coalfield: Processes of landscape change from the 1830s to the beginning of the 21st century. Applied Geography, 90, 28-43, DOI: 10.1016/j.apgeog.2017.11.008.
• Przybyszewski, D., Kruszyńska, M., 2019. Zmiany w rzeźbie i problem zagospodarowania obszarów po wydobyciu surowców skalnych na przykładzie okolic Tarnowej (Polska Centralna). Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica, 18, 41-51, DOI: https://doi.org/10.18778/1427-9711.18.03.
• Rachwał, B., Szpakowska, B., 2009. Próby rekultywacji krajobrazu dla potrzeb turystyki na przykładzie Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Nauka Przyroda Technologie, 3(1), 37.
• Radwanek-Bąk, B., 2010. Rozwój górnictwa zrównoważonego w Polsce. Surowce i Maszyny Budowlane, 36-40.
• Sawicki, B., Łyszczarz, L., 2009. Zagospodarowanie turystyczne i rekreacyjne jako szansa rozwoju dla terenów zdegradowanych obszaru górniczego kopalni węgla w Bogdance. Inżynieria Ekologiczna, 121-130.
• Shackleton, R.T., 2020. Loss of land and livelihoods from mining operations: A case in the Limpopo Province, South Africa. Land Use Policy, 99, 104825, DOI: 10.1016/j.landusepol.2020.104825.
• Sikorska-Maykowska, M. et al., 2017. Kryteria waloryzacji geośrodowiskowej obszarów perspektywicznych występowania kopalin. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, 33(2), 81-96, DOI 10.1515/gospo-2017-0012.
• Sobczyk, W. et al., 2014. Wykorzystanie wielokryterialnej metody AHP i macierzy
• Leopolda do oceny wpływu eksploatacji złóż żwirowo-piaskowych na środowisko przyrodnicze doliny Jasiołki. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, 30(2), 157-172.
• Sobczyk, W., 2007. Badania opinii respondentów na temat uciążliwości środowiskowej górnictwa węgla kamiennego. Górnictwo i Geoinżynieria, 31, 497-506.
• Sutowski, M., 2015. Polski węgiel. Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
• Uberman, R. et al., 2014. Ocena wpływu działalności górniczej na środowisko-tendencje zmian. Przyszłość. Świat-Europa-Polska, 2(30), 87-119.
• von der Goltz, J., Barnwal, P., 2019. Mines: The local wealth and health effects of mineral mining in developing countries. Journal of Development Economics, 139, 1-16, DOI: 10.1016/j.jdeveco.2018.05.005.
• Walkiewicz, D., 2013. Przemiany wsi pod wpływem przemysłu na obszarze wiejskiej gminy Zgierz w województwie łódzkim-wybrane aspekty przestrzenne. Studia Obszarów Wiejskich, 34, 233-246.
• Werner, A.K. et al., 2018. Examination of child and adolescent hospital admission rates in Queensland, Australia, 1995–2011: A comparison of coal seam gas, coal mining, and rural areas. Maternal and Child Health Journal, 22(9), 1306-1318, doi: 10.1007/s10995-018-2511-4.
• Wielkopolskie Biuro Planowania Przestrzennego, 2015. Wpływ ochrony i potencjalnej eksploatacji złóż węgla brunatnego „Czempiń”, „Krzywiń”, „Gostyń”, „Oczkowice”, „Poniec-Krobia” na rozwój przestrzenny południowo-zachodniej Wielkopolski, Poznań.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).