Ocena przydatności terenu do zabudowy ze względu na zagrożenie zapadliskami – studium przypadku

• Autorzy: Szafulera Katarzyna , Jendryś Marek , Kruczkowski Marek

Identyfikatory

DOI

10.24425/znigsme.2019.130172

Warianty tytułu

EN

Assessment of land development suitability taking the sinkhole hazard into account

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiona została tematyka związana z oceną przydatności do zabudowy terenu zagrożonego występowaniem zapadlisk. Działka inwestycyjna, będąca przedmiotem analizy, znajduje się w centralnej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, gdzie w przeszłości prowadzona była płytka eksploatacja pokładów węgla kamiennego. Współcześnie jest to teren pogórniczy, zlokalizowany w dużej odległości od czynnych zakładów górniczych. Posiada atrakcyjną lokalizację administracyjną oraz dobre połączenie komunikacyjne z główną drogą łączącą miasta aglomeracji śląskiej. Te względy czynią ją szczególnie atrakcyjną w zakresie wykorzystania dla realizacji różnego rodzaju inwestycji. Czynniki geologiczno-górnicze w przedmiotowym rejonie nie są sprzyjające, głównie ze względu na prowadzoną w przeszłości płytką eksploatację górniczą oraz występujące na niedużej głębokości wyrobiska udostępniające o nieznanym sposobie likwidacji. Zaszłości te stawiają nieruchomości pewne ograniczenia w wykorzystaniu budowlanym, co do których zaleca się podjąć stosowne rozwiązania. Zgodnie z pracą (Zasady... 2009) dla terenów zlikwidowanych zakładów górniczych powinna zostać określona kategoria terenu górniczego ze względu na ograniczenie w wykorzystaniu budowlanym. Autorzy artykułu podjęli próbę jej wyznaczenia i w tym celu dokonali analizy warunków geologiczno-górniczych, w tym głównie prowadzonej w przeszłości eksploatacji górniczej. Na podstawie uzyskanych rezultatów oraz własnych doświadczeń ustalono rodzaj spodziewanych zagrożeń oraz ocenę zagrożenia zapadliskowego, którego miarą było prawdopodobieństwo wystąpienia zapadlisk wg metody Chudka-Olaszowskiego (Chudek iin. 1988).

EN

The article presents subject matter related to the assessment of the suitability of the built-up area, including the occurrence of sinkholes on the surface. The investment plot, which is the subject of the analysis, is located in the central part of the Upper Silesian Coal Basin, where shallow exploitation of coal seams was conducted in the past. At present it is a post-mining area, located at a large distance from active mines. It has an attractive administrative location and good transport connection with the main road connecting the cities of the Silesian agglomeration. These advantages make it particularly attractive in terms of use for various types of investments. The geological and mining factors are not favorable in the area in question, mainly due to the shallow mining exploitation conducted in the pastand the access excavations on small depth and an unknown method of liquidation. These reasons are the cause of some restrictions in the use of construction, for which taking the appropriate solutions is recommended. According to the study of (Rules... 2009), the category of mining land should be defined for the areas of liquidated mining plants due to the limitation in construction use. The authors of the article made an attempt to determine it, and they analyzed the geological and mining conditions for this purpose, mainly including mining exploitation conducted in the past. On the basis of the obtained results and own experience, the type of expected hazards and its assessment were determined The probability of the occurrence of the inclusions according to the Chudek-Olaszowski method (Chudek et al. 1988) was assumed as a measure of the hazard.

Słowa kluczowe

PL

zapadliska; teren pogórniczy; budownictwo

EN

sinkhole; post-mining area; civil engineering

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 109
• Strony: 173--184
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Szafulera Katarzyna

• Politechnika Śląska, Wydział Górnictwa, Inżynieii Bezpieczeńśtwa i Automatyki Przemysłowej, Gliwice

autor

Jendryś Marek

• Politechnika Śląska, Wydział Górnictwa, Inżynieii Bezpieczeńśtwa i Automatyki Przemysłowej, Gliwice

autor

Kruczkowski Marek

• Politechnika Śląska, Wydział Górnictwa, Inżynieii Bezpieczeńśtwa i Automatyki Przemysłowej, Gliwice

Bibliografia

• 1. Bell, F.G. 1988. Land development. State of the art in location of old mine shafts Bulletin of the Int. Association of Engineering Geology 37.
• 2. Chudek, M. 2002. Geomechanika z podstawami ochrony środowiska górniczego i powierzchni terenu. Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• 3. Chudek, M. 2010. Mechanika górotworu z podstawami zarządzania ochroną środowiska w obszarach górniczych i pogórniczych. Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• 4. Chudek, M. i Arkuszewski, J. 1980a. Identyfikacja deformacji zapadliskowych w obszarach dawnej i płytkiej eksploatacji górniczej na terenie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Budownictwo Węglowe nr 4.
• 5. Chudek, M. i Arkuszewski, J. 1980b. Wpływ warunków naturalno-górniczych oraz czasu na proces tworzenia się deformacji zapadliskowych. Ochrona Terenów Górniczych nr 53.
• 6. Chudek M. i in. 1988 – Chudek, M., Janusz, M. i in. 1988. Studium dotyczące stanu rozpoznania tworzenia się i prognozowania deformacji nieciągłych pod wpływem podziemnej eksploatacji złóż. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, seria Górnictwo z. 141.
• 7. Kowalski, A. 2005. O liniowych nieciągłościach powierzchni. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie nr 12.
• 8. Kowalski, A. 2015. Deformacje powierzchni w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Katowice: Główny Instytut Górnictwa.
• 9. Malinowska, A. i Hejmanowski, R. 2016. The impact of deep underground coal mining on earth fissure occurrence. Acta Geodynamika Geomaterial t. 13, nr 4.
• 10. Materiały udostępnione przez Archiwum WUG, 2018.
• 11. Pilecka, E. i Szermer-Zaucha, R. 2014. Analiza wpływu uskoku Rydułtowskiego na szkody górnicze spowodowane wstrząsami z dnia 21.04.2011 i 07.06.2013 lokalnej tektoniki w powiązaniu z uszkodzeniami budynków wynikającymi z wystąpienia wysokoenergetycznego wstrząsu w dniu 9 lutego 2010 roku w KWK „Piast”. Przegląd Górniczy nr 6, s. 60–66.
• 12. Pilecki, Z. 2012. Zagrożenie deformacjami nieciągłymi na obszarze górniczym Jaworzno III. Kraków: Wyd. IGSMiE PAN.
• 13. Strzałkowski, P. 2010. Zarys ochrony terenów górniczych. Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• 14. Strzałkowski, P. 2015. Górnictwo ogólne. Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• 15. Strzałkowski, P. i Piwowarczyk, J. i in. 2006. Występowanie deformacji nieciągłych liniowych w świetle analiz warunków geologiczno-górniczych. Przegląd Górniczy nr 5.
• 16. Strzałkowski, P. i Ścigała, R. 2017. The causes of mining induced ground steps occurrence – case study from Upper Silesia in Poland. Acta Geodynamika Geomaterial t. 14, nr 3 (187), s. 305–312, DOI: 10.13168/ AGG.2017.0013.
• 17. Szafulera, K. 2011. Wpływ eksploatacji górniczej na stateczność płytkich wyrobisk porudnych i występowanie deformacji nieciągłych. Praca doktorska (niepublikowana), Gliwice.
• 18. Woźniak, H. i Nieć M. red. 2009. Zasady dokumentowania warunków geologiczno-inżynierskich dla celów likwidacji kopalń. Warszawa: Ministerstwo Środowiska.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).