Stan kultury bezpieczeństwa dozoru Zakładów Górniczych KGHM Polska Miedź oraz program doskonalenia kultury bezpieczeństwa załóg górniczych

• Autorzy: Martyka J.

Warianty tytułu

EN

Safety culture state of supervision in mining plant of KGHM Polska Miedz S.A. and program to improve safety culture of mining staff

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono autorską koncepcję kultury bezpieczeństwa w organizacji, która obejmuje zarówno definicję, jak i model zjawiska. Stanowiła ona podstawę doboru elementów kultury bezpieczeństwa w zakładach górniczych, ich operacjonalizacji i konstrukcji zestawu narzędzi badawczych. Narzędzia wykorzystano w badaniach zrealizowanych w zakładach górniczych – węglowych i miedzi. Główną intencją publikacji jest jednak próba oceny praktycznej wartości koncepcji. Cel ten zrealizowano poprzez: 1) wykazanie, w każdym z zakładów górniczych KGHM, różnic między stanem elementów warstwy mentalnej kultury bezpieczeństwa osób dozoru ruchu – rok 2012 w odniesieniu do roku 2002, 2) skonfrontowanie wielkości stwierdzonych różnic ze zmianami wskaźników wypadkowości. Ponadto określono możliwości i warunki dokonania celowej zmiany kultury bezpieczeństwa załogi.

EN

The article presents an original concept of safety culture in organization which includes both a definition and model of phenomenon. It was basis for selecting elements of safety culture in mines, their operationalization and construction of research tools set. Tools were used in research carried out in mines – coal and copper. The main intention of the publication is, however, attempt to assess a practical value concept. This purpose was achieved by showing relationship between safety culture state changes and accidents level changes in mines of KGHM Polska Miedz S.A., as well as determining possibilities and conditions to make intentional changes of safety culture of staff.

Słowa kluczowe

PL

kultura bezpieczeństwa; wartości; postawy; wzory zachowań; dozór górniczy; program profilaktyczny

EN

safety culture; value; attitude; behavior patterns; mining supervision; preventive program

• Wydawca: KGHM CUPRUM Spółka z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe
• Czasopismo: Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 3
• Strony: 233--251
• Opis fizyczny: Bibliogr. 36 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Martyka J.

• Główny Instytut Górnictwa, Katowice

Bibliografia

• [1] Antonsen, S., 2009, Safety culture and the issue of power, Safety Science 47, s. 183-191.
• [2] Bandura A., 2007, Teoria społecznego uczenia się, PWN, Warszawa.
• [3] Booth R.T., Lee T.R., 1993, The role of humanfactors and safetyculture in safety management, paper presented to the institution of Mechanical Engineers Conference "Successful management for safety", Mechanical Engineering Publications, London.
• [4] Brinkmann, S., 2007, Culture as practices: A pragmatist conception, Journal of Theoretical and Philosophical Psychology 27, s. 192-212.
• [5] Brzeziński J, 1978, Elementy metodologii badań psychologicznych, Warszawa, PWN.
• [6] Douglas A., Zhang H., Wiegmann T., von Thaden L., Sharma G., Mitchell A., 2002, Safety culture: a concept in chaos?, Uniwersytet Illinois w Urbana-Champaign To appear in the Proceedings of the 46th Annual Meeting of the Human Factors and Ergonomics Society, Santa Monica, Human Factors and Ergonomics Society.
• [7] Donald I., Canter D., 1994, Employee attitudes and safety in the chemical industry, Journal of Loss Prevention in the Process Industries, 7, s. 203-208.
• [8] Edwards J., Davey J., Armstrong K., 2013, Returning to the roots of culture: A review and re-conceptualisation of safety culture, Safety Science 55, 70-80, s. 71.
• [9] Filipiak M., 2003. Socjologia kultury. Zarys zagadnień, Wydawnictwo Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• [10] Geller E.S., 1996, The Psychology of Safety: How to Improve Behaviors and Attitudes on the Job, Chilton Book Company, Radnor, PA.
• [11] Glendon I., 2008, Safety culture: snapshot of a developing concept, Journal of Occupational Health and Safety – Australia New Zealand 24, s. 179-189.
• [12] Greń J., 1976, Statystyka matematyczna: modele i zadania, PWN, Warszawa.
• [13] Heidegger M., 1986, Gelassenheit – bycie w pobliżu rzeczy, Studia filozoficzne 244 (3), s. 155-162.
• [14] Health and Safety Commision ACSNI Human factors Study Group third report: organising for safety HMSO, London 1993.
• [15] Haukelid K., 2007, Theories of (safety) culture revisited – An anthropological approach, Safety Science 46, s. 413-426.
• [16] Hofstede G., Neuijen B., Daval Ohayv D., Sanders G., 1990, Measuring Organizational Cultures: A Qualitative and Quantitative Study Across Twenty Cases, Administrative Science Quarterly, 35(2), s. 286-316.
• [17] Hopkins A., 1999, Counteracting the cultural causes of disaster, Journal of Contingencies and Crisis Management, 7, s. 141-149.
• [18] Horbury C.R., Bottomley D.M., Research into health and safety in the paper industry, Health and Safety Laboratory, IR/RAS/98/2.
• [19] Kiepas A., 2000, Człowiek wobec dylematów filozofii techniki, Wydawnictwo Gnome, Katowice.
• [20] Krzemień A., 2006, Wskaźnikowa metoda oceny jakości kultury bezpieczeństwa pracy (bhp) na przykładzie kopalni „Z”, Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej, 116, s. 419-427.
• [21] Lu H., Hong Chen, 2015, Does a people-oriented safety culture strengthen miners’ rule-following behavior? The role of mine supplies-miners’ needs congruence, Safety Science, 75, s. 121-132.
• [22] J. Martyka, 2013. Stan podstawowych elementów kultury bezpieczeństwa osób dozoru ruchu w wybranych kopalniach węgla kamiennego, Przegląd Górniczy 3, s. 85-92.
• [23] Martyka J., 2013, Uwarunkowania podejmowania i kształtowania bezpiecznych zachowań, [w:] Konopko W. (red.): Bezpieczeństwo pracy w kopalniach węgla kamiennego, Tom 1, Górnictwo i Środowisko, Wydawnictwo Naukowe GIG, Katowice.
• [24] Martyka J., Lebecki K., Safety Culture in High-Risk Industries, International Journal of Occupational Safety and Ergonomics (JOSE) 2014 20/4, s. 1-12.
• [25] Dokumentacja: Badania porównawcze stanu kultury bezpieczeństwa załogi Zakładu Górniczego Janina w roku 2014 w odniesieniu do roku 2011, Praca zlecona przez TAURON Wydobycie S.A., zamówieniem 14 X 1835, Martyka J. 2014.
• [26] Metoda diagnozy oraz program ograniczania niepożądanych zjawisk związanych z użytkowaniem środków technicznych pod ziemią kopalni – rozwiązania organizacyjne oraz ukierunkowane na redukcję ryzyka w podsystemie społecznym, Projekt stosowany 2012-2015 Decyzja NCBiR nr 1519/2012.
• [27] Naevestad T., 2009, Mapping research on high-risk organisations: arguments for a so-ciotechnical understanding of safety culture, Journal of Contingencies and Crisis Management 7, s. 126-136.
• [28] Parker D., Lawrie M., Hudson P., 2006, A framework for understanding the development of organisational safety culture, Safety Science 44, s. 551-562.
• [29] Pidgeon, N., 1991, Safety culture and risk management in organizations, Journal of Cross-Cultural Psychology 22, s. 129-140.
• [30] Safety culture maturity model Prepared by The Keil Centre for the Health and Safety Executive OFFSHORE TECHNOLOGY REPORT, 2000/049.
• [31] Schneider B., 1975, Organizational climates: an essay. Personnel Psychology, 28, s. 447-479.
• [32] Safety culture maturity model Prepared by The Keil Centre for the Health and Safety Executive OFFSHORE TECHNOLOGY REPORT, 2000/049.
• [33] Stranks J., 1994, Management systems for safety, Pitman, London.
• [34] Studenski R., 1996, Organizacja bezpiecznej pracy w przedsiębiorstwie, Gliwice, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• [35] Szczepański J., 1986, Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa, PWN.
• [36] Wiegmann D.A., Shappell S.A., 2003, A human error approach to aviation accident analysis: The human factors analysis and classification system, Burlington, VT: Ashgate Publishing.