Rewitalizacja górniczego dziedzictwa techniki i kultury w pracach KGHM CUPRUM Sp. z o.o. CBR

• Autorzy: Butra J. , Dębkowski R. , Madziarz M.

Warianty tytułu

EN

Revitalization of the mining technical and cultural heritage in the work of KGHM CUPRUM Sp. z o.o. – CBR (R&D Centre)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wielowiekowa historia górnictwa na ziemiach polskich pozostawiła niezwykle bogate górnicze dziedzictwo techniki i kultury. Prace dotyczące zagadnień dziedzictwa górniczego KGHM CUPRUM Sp. z.o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe rozpoczęło od współpracy z Kopalnią Soli „Wieliczka” w 1983 r. Zespół specjalistów, wówczas Zakładów Badawczych i Projektowych Miedzi CUPRUM, podjął się rozwiązania szeregu zagadnień, dotyczących zabezpieczenia zabytkowych wyrobisk podziemnych tej unikatowej kopalni. W ciągu 35-letniej współpracy z KS „Wieliczka” w Zakładzie Górnictwa wykonany został szereg analiz górniczych i geomechanicznych oraz liczne prace studialne i projekty techniczne na potrzeby ochrony bezcennego dziedzictwa górniczego, jakim jest wielicka kopalnia. KGHM CUPRUM Sp. z.o.o. – CBR ma również swój istotny udział w rozpoznaniu i ochronie bogatego dziedzictwa górniczego Dolnego Śląska, gdzie relikty historycznej działalności górniczej zlokalizowane są szczególnie licznie. Najważniejszym przedsięwzięciem w tym obszarze, realizowanym w latach 2010-2013 przez Zakład Górnictwa, był projekt dotyczący terenów i obiektów pogórniczych w gminie Mirsk. Przedsięwzięcie to obejmowało kompleksowe rozpoznanie, zabezpieczenie oraz wykorzystanie dużego zespołu reliktów dawnych robót górniczych do celów poznawczych i rekreacyjnych. Aktualnie w KGHM CUPRUM Sp. z o.o. – CBR prowadzone są prace dotyczące szeregu innych, historycznych obiektów i terenów pogórniczych, związanych m.in. z historycznym górnictwem i metalurgią rud miedzi w okolicach Miedzianki i Ciechanowic – gdzie udokumentowana historia wydobywania rud miedzi sięga 1311 r., Leszczyny – gdzie w XIX w. rozpoczęto systematyczną eksploatację pokładowego złoża rud miedzi, rud ołowiu i srebra w północnej części Gór Sowich czy węgla kamiennego w okolicach Nowej Rudy.

EN

The centuries-old history of mining in Poland has left an extremely rich mining heritage of technology and culture. Works on the mining heritage of KGHM CUPRUM Sp. z o.o. the Research and Development Centre started from cooperation with “Wieliczka” Salt Mine in 1983. The team of specialists, then ZBiPM CUPRUM undertook to solve a number of issues concerning the protection of historic underground excavations of this unique mine. During 35 years of cooperation, a number of mining and geomechanical analyses as well as numerous studies and technical projects for the purpose of protecting the priceless mining heritage of the Wieliczka mine were carried out at the Mining Plant. KGHM CUPRUM also has a significant contribution to the recognition and protection of the rich mining heritage of Lower Silesia, where the relics of mining activities are located in a particularly large number of locations. The most important undertaking in this area, carried out in the years 2010-2013 by the Mining Plant, was the project performed in the Mirsk Commune. This project contain comprehensive identification, protection and usage of a large team of relics of old mining works for cognitive and recreational purposes. At present, KGHM CUPRUM is working on a number of other historical buildings and post-mining areas in Lower Silesia, including the historical mining and metallurgy of copper ore in the vicinity of Miedzianka and Ciechanowice – where the documented history of copper ore mining dates back to 1311, Leszczyna – where in the 19th century the systematic mining of the ore-bearing copper deposit began, lead and silver ore in the northern part of the Owl Mountains, or hard coal in the vicinity of Nowa Ruda.

Słowa kluczowe

PL

dziedzictwo górnicze; historyczne wyrobiska podziemne; projekty zabezpieczeń

EN

mining heritage; historical underground excavations; security projects

• Wydawca: KGHM CUPRUM Spółka z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe
• Czasopismo: Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 4
• Strony: 31--48
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys.

Twórcy

autor

Butra J.

• KGHM CUPRUM Sp. z o.o. - Centrum Badawczo-Rozwojowe, Wrocław

autor

Dębkowski R.

• KGHM CUPRUM Sp. z o.o. - Centrum Badawczo-Rozwojowe, Wrocław

autor

Madziarz M.

• KGHM CUPRUM Sp. z o.o. - Centrum Badawczo-Rozwojowe, Wrocław

Bibliografia

• 1. Agricola J., 2000, O górnictwie i hutnictwie dwanaście ksiąg, Muzeum Karkonoskie, Jelenia Góra.
• 2. Dębkowski R, Kawaler A., Kucharz J., 2005, Zabezpieczenie komory Gołuchowskiego w Kopalni Soli „Wieliczka” w aspekcie przywrócenia jej dawnej funkcji, Prace Naukowe Instytutu Górnictwa PWr, seria konferencje: Dziedzictwo i historia górnictwa oraz możliwości wykorzystania pozostałości dawnych robót górniczych, Lądek-Zdrój.
• 3. Dębkowski R., Kawaler A., Suślik A., 2004, Kierunki działania w zakresie zachowania zabytków sakralnych w KS „Wieliczka” na przykładzie kaplicy św. Jana, CUPRUM: Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud, nr 4.
• 4. Dębkowski R. i in., 1993, Dokumentacja techniczna zabezpieczenia kompleksu komór Warszawa, Wisła, Budryk, CBPM CUPRUM, Wrocław, praca niepublikowana.
• 5. Dębkowski R., Nitek D., Parchanowicz J., Kucharz J., 2008, Dziedzictwo kultury materialnej – udział KGHM CUPRUM w rewitalizacji zabytkowych obiektów Kopalni Soli „Wieliczka”, CUPRUM: Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud, tom nr 2.
• 6. Dziekoński T., 1972, Wydobywanie i metalurgia kruszców na Dolnym Śląsku od XIII do połowy XX w., Wyd. PAN, Wrocław.
• 7. Fabich S. i in., 2007, Przebudowa szybu „Regis” w Kopalni Soli „Wieliczka”, CUPRUM: Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud, nr 2.
• 8. Madziarz M., Sztuk H., 2006, Eksploatacja rudy cyny w Górach Izerskich: historia czy perspektywa dla regionu?, Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej, nr 117, Studia i Materiały, nr 32.
• 9. Madziarz M. i in., 2018, Koncepcja projektowa rozwiązań techniczno-budowlanych przedsięwzięcia mającego na celu udostępnienie nowo odkrytych partii Jaskini Niedźwiedziej w Kletnie (Partii Mastodonta) dla ruchu turystycznego, KGHM CUPRUM Sp. z o.o. CBR, praca niepublikowana.
• 10. Madziarz M. i in., 2015, Opracowanie metody adaptacji historycznych wyrobisk górniczych do ruchu turystycznego, na przykładzie głębokiej, dziedzicznej sztolni odwadniającej „Helena” w Ciechanowicach, KGHM CUPRUM Sp. z o.o. CBR, praca niepublikowana.
• 11. Madziarz M., 2013, Opportunities of making post-mining objects in Bystrzyca Górna area in Lower Silesia available for tourists, CUPRUM: Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud, nr 3.
• 12. Madziarz M., Mizera M., Dębkowski R., 2011, Problematik der rekultivierung und bewirtschaftung von Anlagen des Altbergbaus in der Region: Krobica – Gierczyn – Przecznica in der Gemeinde Mirsk, materiały 11. międzynarodowej, połączonej konferencji Altbergbau – Kolloquium i Dziedzictwo i historia górnictwa oraz wykorzystanie pozostałości dawnych robót górniczych, Wrocław.
• 13. Mikoś T., 2008, Górnicze skarby przeszłości. Od kruszcu do wyrobu i zabytkowej kopalni, Uczelniane Wydaw. Nauk.-Dydakt. AGH im. S. Staszica, Kraków.
• 14. Parchanowicz J., Lipniarski M. i in., 2017, Dok. tech. przeb. ciągu wyrobisk chodnikowych obejmujących: podłużnię Karaś, chodnik Sieczyn, chodnik Biedów na poziomie I podziemnej części zakładu Kopalnia Soli „Wieliczka” S.A., praca niepublikowana.
• 15. Parchanowicz J., Lipniarski M. i in., 2017, Dok. tech. przeb. ciągu wyrobisk chodnikowych obejmujących: chodnik Długi, chodnik Boner, chodnik Boruta i podłużnię Grzmiąca na poziomie I Kopalni Soli „Wieliczka”, praca niepublikowana.
• 16. Parchanowicz J., Lipniarski M. i inni, 2017, Dok. tech. przeb. podłużni Bąkle na poziomie I podziemnej części zakładu Kopalnia Soli „Wieliczka”, praca niepublikowana.
• 17. Parchanowicz J. i in., 2009, Projekt techniczny górniczego zabezpieczenia i udostępnienia wyrobisk zabytkowych objętych projektem „Szlaki nowej przygody w zabytkowej Kopalni Soli Wieliczka”, KGHM CUPRUM CBR, Wrocław, praca niepublikowana.
• 18. Parchanowicz J. i in., 1999, Analiza geomechaniczna dla zabytkowej części Kopalni Soli „Wieliczka” w aspekcie weryfikacji wyrobisk zabytkowych i określenia docelowej struktury kopalni, CBPM CUPRUM, Wrocław, praca niepublikowana.
• 19. Parchanowicz J. i in., 1995, Dokumentacja powykonawcza robót zabezpieczających wykonanych w komorze „Jezioro Wessel”, CBPM CUPRUM, Wrocław.
• 20. Parchanowicz J. i in., 2004, Projekt techniczny zaplecza gastronomicznego dla zespołu komór Drozdowice, Michałowice, Weimar, CBPM CUPRUM, Wrocław, praca niepublikowana.
• 21. Pazdur J. (red.) i in., 1961, Zarys Dziejów Górnictwa na Ziemiach Polskich, tom I, praca zespołowa Pracowni Historii Górnictwa i Hutnictwa Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN, Katowice.