Przyczyny zmian w dopływie wody do Centralnej Pompowni Bolko w Bytomiu

• Autorzy: Kropka J. , Wróbel J.

Warianty tytułu

EN

The background of changes in water supply to the Bolko Central Pumping Station in Bytom

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W 2016 r. minął dwudziesty ósmy rok pracy centralnego systemu odwadniania wyrobisk górniczych pięciu zlikwidowanych kopalń rud cynku i ołowiu w niecce bytomskiej. Sumaryczne dopływy wody do centralnej pompowni wahały się od 15,5 m3/min (2016) do 39,0 m3/min (1997). W wieloleciu 1989-2016 średni dopływ wody do pompowni wynosił 26,2 m3/min i był niższy o około 10,0 m3/min od wielkości prognozowanej, równej 36,0 m3/min. We wspomnianym wieloleciu wydzielono osiem okresów, różniących się wielkościami dopływów do systemu. Wysokie dopływy: 38,6-39,0 m3/min, 30,3-30,4 m3/min i 36,3-29,6 m3/min przypadły na lata: 1996-1997, 2001-2002 i 2010-2011. Niższe dopływy: 19,4-23,8 m3/min oraz 15,5-22,7 m3/min przypadły na lata 2003-2009 i 2012-2016. Przyczynami niższych dopływów wody do pompowni w ostatnim okresie były: niskie opady atmosferyczne, zmiany w gospodarce wodno-ściekowej w zlewni Rowu z Dąbrówki Wielkiej w południowo-wschodniej części Piekar Śląskich oraz likwidacja niektórych źródeł przesączania wody z powierzchni terenu w górotwór triasowy. Wyjaśnienie przyczyn zmian w dopływie wody do pompowni jest bardzo ważne w kontekście prognozowania maksymalnej możliwej wielkości dopływu wody do zlikwidowanych kopalń rud oraz ewentualnej zmiany sposobu pompowania wody w centralnej pompowni.

EN

In 2016 it has already been 28 years since the central system of water drainage in mine workings of five liquidated zinc and lead ore mines in Bytom Basin started. Summaric water inflow to the central pumping station ranged from 15.5 m3/min (2016) to 39.0 m3/min (1997). In the years 1989-2016 the average water inflow was 26.2 m3/min and was lower by ca. 10.0 m3/min from the forecasted value, which was estimated at 36.0 m3/min. In the mentioned period there were eight intervals distinguished, in which the amount of water inflow to the system was different. High inflow: 38.6- 39.0 m3/min, 30.3-30.4 m3/min and 36.3-29.6 m3/min were reported in the years: 1996-1997, 2001-2002 i 2010-2011. Lower inflows: 19.4-23.8 m3/min and 15.5-22.7 m3/min were reported in the years 2003-2009 and 2012-2016. Among the reasons for lower inflows to the pumping station in the last period were: low precipitation, changes in water supply and sewage disposal in the basin of Ditch from Dąbrówka Wielka in south-east part of Piekary Śląskie and liquidation of some sources of water infiltration from the surface to the Triassic mountain formation. Explanation of reasons for changes in water supply to the pumping station is very important in the context of forecasting maximum possible amount of water supply to the liquidated ore mines and possible change in the method of water pumping to the station.

Słowa kluczowe

PL

niecka bytomska; zlikwidowane kopalnie rud Zn-Pb; Centralna Pompownia Bolko; dopływy wody

EN

Bytom Basin; liquidated Zn-Pb ore mines; Bolko Central Pumping Station; water supply

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2018
• Tom: T. 74, nr 12
• Strony: 1--8
• Opis fizyczny: Biliogr. 6 poz., rys., tab. wykr.

Twórcy

autor

Kropka J.

• Uniwersytet Śląski, WNoZ Katowice, Sosnowiec

autor

Wróbel J.

• Uniwersytet Śląski, WNoZ Katowice, Sosnowiec

Bibliografia

• [1] BARANOWSKI H. 1980 - Bytomski rejon złożowy. W: Warunki hydrogeologiczne złóż rud cynku i ołowiu Regionu Śląsko-Krakowskiego (red. A. Różkowski, Z. Wilk). Prace Instyt. s. 113-139.
• [2] KROPKA J. 2004 - 15 lat centralnego odwadniania wyrobisk zlikwidowanych kopalń rud cynku i ołowiu w niecce bytomskiej. „Przegląd Górniczy” nr 6, s. 25-33.
• [3] KROPKA J. 2009 - Zmiany w dopływie wody do centralnej pompowni Bolko w Bytomiu. Biuletyn Państw. Instyt. Geol. s. 301-307.
• [4] KROPKA J. 2012 - Analiza występowania ekstremalnie wysokich dopływów wody do Centralnej Pompowni przy szybie Bolko w Bytomiu. „Przegląd Górniczy” nr 6, s. 45-50.
• [5] KROPKA J., DOLIBÓG J., ZDYBIEWSKA K. 1994 - Zawodnienie i likwidacja kopalń rud cynku i ołowiu w niecce bytomskiej. W: Paleozoik północno- wschodniego obrzeżenia Górnoślaskiego Zagłębia Węglowego (red. A. Różkowski, J. Ślósarz, J. Żaba). Przew. 65. Zjazdu Pol. Tow. Geol., s. 253-262.
• [6] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz. U. Nr 139, poz 1169, z późn. zm.)

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).