Occurrence of platinum group metals in the environment and their use

• Autorzy: Trębacz H. , Michno P.

Warianty tytułu

PL

Występowanie platynowców w środowisku i ich zastosowanie

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Monoliths that are part of the automotive catalysts include noble metals: platinum, palladium and rhodium, which acts as a catalyst. During the operation of these devices platinum group elements (PGE) are released into the environment. The characteristics of individual metals belonging to the platinum group are presented in this article. These metals can be found in road sediments as well as in water or food. Platinum resources are constantly shrinking, so one of the ideas is their exploitation from the solar system. This article also presents methods of platinum recovery. The publication provides an overview of the literature on platinum-related issues.

PL

Monolity, które są częścią katalizatorów samochodowych, zawierają metale szlachetne: platynę, pallad i rod, które pełnią funkcję katalityczne. W trakcie eksploatacji tych urządzeń następuje emisja platynowców do środowiska. Przedstawiono charakterystykę poszczególnych platynowców. Metale te możemy odnaleźć w osadach drogowych, jak i w wodzie czy żywności. Zasoby platynowców stale się kurczą, dlatego jednym z pomysłów jest ich eksploatacja z Układu Słonecznego. Zaprezentowano również metody odzysku platynowców. W publikacji przedstawiono przegląd literatury dotyczącej zagadnień związanej z platynowcami.

Słowa kluczowe

EN

platinum group metals; platinum; palladium; rod; osmium; ruthenium; iridium

PL

platynowce; platyna; pallad; rod; osm; ruten; iryd

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej
• Czasopismo: Structure and Environment
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 9, no. 4
• Strony: 283--298
• Opis fizyczny: Bibliogr. 40 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Trębacz H.

• Warsaw University of Life Sciences

autor

Michno P.

• Kielce University of Technology

Bibliografia

• [1] <http://www.who.int/mediacentre/news/releases/2014/air-pollution/en/>, [13.03.2017 r., g. 21.00].
• [2] Chłopek Z., Ochrona środowiska naturalnego, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 2002.
• [3] Fornalczyk A., Saternus M., Recykling zużytych katalizatorów samochodowych, „Rudy i Metale” 2007, nr 6, s. 326-332.
• [4] Fornalczyk A., Saternus M., Zużyte katalizatory samochodowe jako źródło platynowców, „Rudy i Metale” 2009, nr 2, s. 59-67.
• [5] Gworek B., Mocka A., Obieg pierwiastków w przyrodzie, t. 1, Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa 2001, s. 14-17.
• [6] Kucharski M., Recykling metali nieżelaznych, Wydawnictwo Akademii Górniczo-Hutniczej, Kraków 2010.
• [7] Bogda A., Kabała C., Karczewska A., Szopka K., Zasoby naturalne i zrównoważony rozwój, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław 2010.
• [8] Godlewska-Żyłkiewicz B., Pyrzyńska K., Platynowce - zastosowanie i metody oznaczania, Malamut, Warszawa 2012.
• [9] Dubiella-Jackowska A., Polkowska Ż., Namieśnik J., Platinum Group Elements: A challenge for Environmental analytics, “Polish Journal of Environmental Studies” 2007, Vol. 16, No. 3, pp. 329-345.
• [10] Warmuz A., Pallad, „Rudy i Metale” 2011, nr 6, s. 296-303.
• [11] <http://www.rochoet.com/rhodium.html>, [13.03.2017 r., g. 20.15].
• [12] <https://en.wikipedia.org/wiki/Rhodium> [14.03.2017 r., g. 18.00].
• [13] <https://en.wikipedia.org/wiki/Osmium> [13.03.2017 r., g. 20.10].
• [14] Stolarski J.K., Osm - właściwości, otrzymywanie i zastosowanie, „Rudy i Metale” 2006, R. 51, nr 8, s. 488-491.
• [15] <https://en.wikipedia.org/wiki/Iridium>, [13.03.2017 r., g. 20.00].
• [16] U.S. Geological Survey, Mineral Commodity Summaries, January 2016, <https://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/mcs/2016/mcs2016.pdf>, [31.05.2017 r., g. 22.30].
• [17] Mizerski W., Szamałek K., Geologia i surowce mineralne oceanów, PWN, Warszawa 2009.
• [18] <https://en.wikipedia.org/wiki/Ordinary_chondrite>, [12.03.2017 r., g. 19.00].
• [19] Łuszczek K., Poszukiwania nowych zasobów surowców w układzie słonecznym, Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2011.
• [20] Fuć P., Merkisz J., Możliwości recyklingu samochodowych reaktorów katalitycznych, Materiały II Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Technicznej nt.: „Problemy recyklingu”, Rogów 2002, s. 162-167.
• [21] <https://en.wikipedia.org/wiki/Catalytic_converter>, [13.03.2017 r., g. 20.00].
• [22] Kasedorf J., Gaźniki i katalizatory, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 2002.
• [23] Amatayakul W., Ramnas O., Life cycle assessment of a catalytic converter for passenger cars, “Journal of Cleaner Production” 2001, 9, pp. 395-403.
• [24] <http://www.mototechnika.republika.pl/pliki/katalizatory.html>, [22.03.2017 r., g. 16.00].
• [25] Fogler T., Ziemie rzadkie, „National Geographic Polska” 2011, nr 11 (146), s. 84-91.
• [26] Bojanowska M., Wpływ antropogenicznej platyny na elementy środowiska, „Acta Agrophysica” 2005, 5(3), s. 535-541.
• [27] Amatayakul W., Ramnas O., Life cycle assessment of a catalytic converter for passenger cars, “Journal of Cleaner Production” 2001, 9, pp. 395-403.
• [28] Fornalczyk A., Zużyte katalizatory samochodowe, „Recykling” 2010, 12 (120).
• [29] Lautenschläger K.H., Schröter W., Wanninger A., Nowoczesne kompendium chemii, PWN, Warszawa 2007.
• [30] Dubiella-Jackowska A., Wykorzystanie wyników badań wód atmosferycznych oraz powierzchniowych do oceny oddziaływania transportu drogowego na środowisko, praca doktorska, Politechnika Gdańska, Gdańsk 2008.
• [31] Balcerzak M., Metale szlachetne w środowisku naturalnym i metody ich oznaczania, „Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych” 2009, nr 40, s. 13-21.
• [32] Bocca B., Gómez M.M., Laserna J., Platinum - group elements: quantification in collected exhaust fumes and studies of catalyst surfaces, “The Science of the Total Environment” 2010, No. 257, pp. 1-15.
• [33] Adokoh C.K., Essumang D.K., Deposition of platinum - group metals in sediment and water bodies along the coastal belt of Ghana, “Maejo International Journal of Science and Technology” 2011, 5 (03), pp. 331-349.
• [34] Malejko J., Leśniewska B., Godlewska-Żyłkiewicz B., Czy metale szlachetne są szlachetne, czyli o biodostępności platyny i palladu, „Wiadomości Chemiczne” 2007, Polskie Wydawnictwo Chemiczne, s. 86-115.
• [35] Chodkowska E.M., Źródła platynowców w żywności pochodzenia zwierzęcego i ich wpływ na zdrowie człowieka, Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie i Polskie Towarzystwo Gleboznawcze oddział w Rzeszowie, z. 11, 2009, s. 27-32.
• [36] Fornalczyk A., Saternus M., Porównanie metod odzysku platyny ze zużytych katalizatorów samochodowych, „Rudy i Metale” 2011, R. 56, nr 5, s. 259-265.
• [37] Góralczyk M., Kowalski Z., Kulczycka J., Ekologiczna ocena cyklu życia procesów wytwórczych, PWN, Warszawa 2007.
• [38] <http://fluid.wme.pwr.wroc.pl/~spalanie/dydaktyka/spalanie_wyklad_mechanika/URZADZENIA/SPALANIE_KATALITYCZNE.PDF>, [22.03.2017 r., g. 19.30].
• [39] <http://www.platinum.matthey.com/documents/new-item/pgm%20market%20reports/pgm%20market%20report%20november%202015.pdf>, [13.03.2017 r., g. 20.10].
• [40] Palacios M.A., Gómez M.M., Moldovan M., Morrison G., Rauch S., McLeod C., Laserna J., Lucena P., Caroli S., Alimonti A., Petrucci F., Boca B., Schramel P., Lustig S., Zischka M., Wass U., Stenbom B., Luna M., Saenz J.C., Santamaria J., Torrens J.M., Platinum-group elements quantification in collected exhaust fumes and studies of catalyst surfaces, Sci. Total Environ., 257, 2000, pp. 1-15.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).