Zwięzłe formacje zbiornikowe (tight reservoir) dla gazu ziemnego w Polsce

Poprawa, P.; Kiersnowski, H.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Zwięzłe formacje zbiornikowe (tight reservoir) dla gazu ziemnego w Polsce

Autorzy

Poprawa P. , Kiersnowski H.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

High gas reservoirs in Poland

Języki publikacji

Abstrakty

Najważniejszą formacją zbiornikową w Polsce, mającą potencjał do występowania złóż gaz ziemnego zamkniętego, są eoliczne piaskowce czerwonego spągowca w północnej części monokliny przedsudeckiej oraz na obszarach przylegających do niej od północy i wschodu. Piaskowce karbonu dolnego również mogą zawierać nagromadzenia gazu ziemnego zamkniętego, głównie w południowej i południowo-zachodniej części strefy wielkopolsko-dolnośląskiej. Pośrednie przesłanki pozwalają stwierdzić, że w obrębie utworów karbonu górnego w centralnej, zachodniej i południowo-zachodniej części basenu górnośląskiego mógł się wykształcić system węglowodorowy z gazem ziemnym centralnych stref basenu. Potencjał występowania złóż gazu ziemnego zamkniętego w pozostałych analizowanych formacjach określono jako niski.

The main tight gas reservoir formation in Poland is the Rotliegend eolian sandstone in the northern part of the Fore-Sudetic Homocline and adjacent areas located further north and east. The Lower Carboniferous sandstone might also contain tight gas accumulation, mainly in the southern and south-western part of the Wielkopolska—Lower Silesian zone. Indirect constrains allows to suggest that Basin Centered Gas System might have developed in the Upper Carboniferous complex of the central, western and south-western part of the Upper Silesian Basin. The other analyzed formations have low potential for development of tight gas accumulations.

Słowa kluczowe

gaz ziemny zamknięty zwięzła skała zbiornikowa przepuszczalność porowatość

tight gas tight reservoirs permeability porosity

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

Rocznik

2010

Tom

nr 439 (1)

Strony

173--180

Opis fizyczny

Bibliogr. 45 poz., rys.,

Twórcy

autor

Poprawa P.

pawel.poprawa@pgi.gov.pl

Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Kiersnowski H.

hubert.kiersnowski@pgi.gov.pl

Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

1. BUNIAK A., KIERSNOWSKI H, KUBERSKA M., 2008 — Perspektywy poszukiwań złóż gazu ziemnego w piaskowcach czerwonego spągowca o słabych właściwościach zbiornikowych w strefie Poznań-Konin-Kalisz. Mat. konf. 4. Krajowego Zjazdu Branży Górnictwa Naftowego. 11-13.09.2008 r., Łagów Lubuski: 125-138.
2.BUNIAK A., KUBERSKA M., KIERSNOWSKI H., 2009—Petrograficzno-petrofizyczna charakterystyka piaskowców eolicznych strefy Siekierki-Winna Góra (koło Poznania) w aspekcie poszukiwań złóż gazu zamkniętego w osadach czerwonego spągowca. Prz. Geol., 57, 4: 328-334.
3. BURNIE S.W., MAINI B., PALMER B.R., RAKHIT K., 2008 - Experimental and empirical observations supporting a capillary model involving gas generation, migration, and seal leakage for the origin and occurrence of regional gasifers. W: Understanding, exploring, and developing tight-gas sands (red. S.P. Cumella i in.). AAPG Hedberg Ser., 3: 29-48.
4. CUMELLA S.P. (red.), 2008 —Understanding, exploring and developing tight-gas sands. AAPG Hedberg Ser., 3.
5. DZIADZIO P., MATYASIK I., 2004 — Rekonstrukcja systemu naftowego i jego znaczenie na wybranych przykładach z jednostek dukielskiej i śląskiej. Mat. Konf.75. Zjazdu Nauk. PTG, Iwonicz Zdrój 22-25.09.2004 r.: 55-67.
6. GÓRECKA-NOWAK A., 2008 New interpretations of the Carboniferous stratigraphy of S W Poland based on miospore data. Bull. Geoscienc., 83, 1: 101-116.
7. GÓRECKI W., LAPINSKAS P., LASHKOV E., LASHKOVA L., REICHER B., SAKALAUSKAS K., STRZETELSKI W., 1992 — Petroleum perspectives of the Balic Syneclise. Pol. J. Mineral Res., 1: 65-88.
8. GROTEK I., 2005 — Zmienność stopnia uwęglenia materii organicznej rozproszonej w utworach karbonu wzdłuż brzegu platformy wschodnioeuropeskiej Polski. Biul. Państw. Inst. Geol., 413: 5-80.
9. GROTEK I., 2006 — Dojrzałość termiczna materii organicznej z utworów pokrywy osadowej pomorskiego odcinka TESZ, basenu bałtyckiego oraz obszarów przyległych. Pr. Państw. Inst. Geol., 186: 253-270.
10. JURCZAK-DRABEK A., 2000 — Rozwój mikrofacji organicznej w profilu litostratygraficznym karbonu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Biul. Państw. Inst. Geol., 390: 5-34.
11. JURECZKA J., DOPITA M., GAŁKA M., KRIEGER W., KWARCIŃSKI J., MARTINEM P., 2005 Atlas geologiczno-złożowy polskiej i czeskiej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. 1:200 000. Mapy i tekst objaśniający. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
12. KACZYŃSKI J., 1984 — Perspektywy ropogazonośności lubelszczyzny. Prz. Geol., 32, 6: 330-333.
13. KARNKOWSKI P., 1993a - Złoża gazu ziemnego i ropy naftowej w Polsce. T. 1. Niż Polski. Tow. Geosynopt. GEOS AGH, Kraków.
14. KARNKOWSKI P., 1993b — Złoża gazu ziemnego i ropy naftowej w Polsce. T. 2. Karpaty i zapadlisko przedkarpackie. Tow. Geosynopt. GEOS AGH, Kraków.
15. KIERSNOWSKI H., POPRAWA P., KUBERSKA M., 2009 — Tight gas in the Rotliegend reservoir in the SW Polish Basin. AAPG Ann. Convent. & Exhibit., 7-10.06.2009, Denver. Colorado, USA, Abstrakt Vol.: 115-116.
16. KIERSNOWSKI H., BUNIAK A., KUBERSKA M., SROKORSKA-OKOŃSKA A., 2010 — Możliwość i warunki występowania gazu ziemnego zamkniętego w utworach czerwonego spągowca Polski. Prz. Geol., 58. (w druku)
17. KOTAS A., 1995 — Upper Silesian Coal basin. Lithostratygraphy and sedimentologic-paleogeographic development. W: The Carboniferous System in Poland (red. A. Zdanowski, H. Żakowa). Pr. Państw. Inst. Geol., 148: 124-134.
18. KOTAS A., 2001 - Niektóre aspekty interpretacji gradientów dojrzałości termicznej osadów karbońskich GZW. Materiały 24. Symp. Formacji Węglonośnych Polski. Kraków: 45-51.
19. KRUGE M.A., MASTALERZ M., SOLECKI A., STANKIEWICZ B., 1996 - Organic geochemistry and petrology of oil source rocks, Carpathian Overthrust region, southeastern Poland-implications for petroleum generation. Organic Geochemistry, 24, 8: 897-912.
20. KRZEMIŃSKI L., 2000 - Niskotemperaturowy metamorfizm dolnokarbońskich utworów klastycznych podłoża monokliny przedsudeckiej w świetle badań krzemianów warstwowych. Pos. Nauk. Państw. Inst. Geol., 56: 26-28.
21. LAW B.E., 2002 — Basin-centered gas systems. AAPG Bull., 86, 11: 1891-1919.
22. LEŚNIAK G., 2004 — Wpływ diagenezy na właściwości zbiornikowe piaskowców istebniańskich i ciężkowickich jednostki śląskiej. Mat. Konf. 75. Zjazdu Nauk. PTG, Iwonicz Zdrój 22-25.09.2004 r.: 111-121.
23. LEVEILLE G.P., KNIPE R., MORE C., ELLIS D., DUDLEY G., JONES G., FISHER Q.J., ALLINSON G.J., 1997a — Compartmentalization of Rotliegendes sandstone. Jupiter Field area, southern North Sea. Petroleum Geology of the Southern North Sea: Future Potential. Geol. Soc. Sp. Publ., 123: 87-104.
24. LEVEILLE G.P., PRIMMER T.J., DUDLEY G., ELLIS D., ALLINSON G.J., 1997b - Diagenetic controls on reservoir quality in Permian Rotliegendes sandstones, Jupiter Field area, southern North Sea. Petroleum Geology of the Southern North Sea: Future Potential. Geol. Soc. Sp. Publ., 123: 105-122.
25. MAZUR S., ALEKSANDROWSKI P., TURNIAK K., KRZEMIŃSKI L., MASTALERZ K., GÓRECKA-NOWAK A., KUROWSKI L., KRZYWIEC P., ŻELAŹNIEWICZ A., FANNING M.C., 2010 - Uplift and late orogenic deformation of the Central European Variscan belt as revealed by sediment provenance and structural record in the Carboniferous foreland basin of western Poland. Int. J. Earth Sci., 99, 1: 47-64.
26. MECKEL L.D, THOMASSON M.R., 2008 — Pervasive tight-gas sandstone reservoir: an overview. W: Understanding, exploring, and developing tight-gas sands (red. S.P. Cumella i in.). AAPG Hedberg Ser., 3: 13-27.
27. MEISSNER F.F., 1987 — Mechanisms and patterns of gas generation (storage) expulsion-migration/accumulation associated with coal measures in the Green River and San Juan Basins, Rocky Mountain Region. W: Migration of hydrocarbons in se dimentary basins (red. B. Doligez). 2nd IFP Exploration Research Conference: 79-112. Editions Technip, Paris.
28. MOLENAAR N., CYTIENE J., DLIAUPA S., 2007 — Quartz cemenration mechanisms and porosity variation in Baltic Cambrian sandstones. Sedim. Geol., 195: 135-159.
29. POPRAWA P., 2010a — Analiza osadów ilasto-mułowcowych w Polsce pod kątem możliwości występowania w nich niekonwencjonalnych nagromadzeń gazu ziemnego. Biul. Państw. Inst. Geol., 439: 173-180.
30. POPRAWA P., 2010b — Potencjał dla występowania złóż gazu ziemnego w łupkach dolnego paleozoiku w basenie bałtyckim i lubelsko-podlaskim. Prz. Geol., 58, 3: 226-249.
31. POPRAWA P., KIERSNOWSKI H., 2008 — Perspektywy poszukiwań złóż gazu ziemnego w skałach ilastych (shale gas) oraz gazu ziemnego zamkniętego (tight gas) w Polsce. Biul. Państw. Inst. Geol., 429: 145-152.
32. POPRAWA P., GROTEK I., ŻYWIECKI M.M., 2005 — Impact of the Permian magmatic activity on the thermal maturation of the Carboniferous sediments in the outer Variscan orogen (SW Poland). Miner. Soc. Pol. Sp. Papers, 26: 253-259.
33. POPRAWA P., BUŁA Z., JURCZAK-DRABEK A., 2006 — Historia termiczna NE części basenu morawsko-śląskiego (strefa górnośląska) – wstępne wyniki modelowania dojrzałości termicznej. Mat. 29. Symp. Geol. Form. Węgl. Polski: 105-113. AGH, Kraków.
34. SCHLEICHER M., KOSTER J., KULKE H., WEIL W., 1998 — Reservoir and source rock characterization of the Early Palaeozoic interval in the Peribaltic Syneclise, northern Poland. J. Petrol. Geol., 21: 33-56.
35. SCHWARZER D., LITTKE R., 2007 — Petroleum generation and migration in the "Tight Gas" area of the German Rotliegend natural gas play: a basin modeling study. Petrol. Geosc., 13, 1: 37-62.
36. SHANLEY K.W., CLUFF R.M., ROBINSON J.W., 2004 — Factors controlling prolific gas production from low-permeability sandstone reservoirs: implications for resource assessment, prospect development, and risk analysis. AAPG Bull., 88: 1083-1121.
37. SIKORSKA M., 1998 — Rola diagenezy w kształtowaniu przestrzeni porowej piaskowców kambru z polskiej części platformy wschodnioeuropejskiej. Pr. Państw. Inst. Geol., 164: 1-66.
38. SPECZIK S., KOZŁOWSKI A., 1987 — Fluid inclusion study of epigenetic veinlets from the Carboniferous rocks of the Fore-Sudetic monocline (SW Poland). Chem. Geol., 61: 287-298.
39. SPENCER C.W., 1989 — Review of characteristics of low-permeability gas reservoirs in western United States. AAPG Bull., 73: 613-629.
40. STOLARCZYK F., STOLARCZYK J., WYSOCKA H., 2004 — Perspektywiczne obszary poszukiwań węglowodorów w kambrze polskiej części platformy wschodnioeuropejskiej. Prz. Geol., 52: 403-412.
41. SURDAM R.C., 1997 — A new paradigm for gas exploration in anomalously pressured tight gas sands in the Rocky Mountain Laramide Basins. W: Seals, traps, and the petroleum system (red. R.C. Surdam). AAPG Memoir, 67: 283-298.
42. SURDAM R.C., JIAO Z. SH., MARTINSEN R.S., 1994 — The regional pressure regime in Cretaceous sandstones and shales in the Powder River Basin. AAPG Memoir, 61: 213-234.
43. TRZEK Press Release, 2007 — Aurelian Oil & Gas PLC – Energia Wielkopolska Sp. z oo. Successful testing of Trzek-1, Poland.
44. WILCZEK T., MERTA H., 1992 — Wstępne wyniki badań pirolitycznych metodą Rock-Eval. Nafta-Gaz, 5/6.
45. ŻELICHOWSKI A.M., 1995 — Wielkopolska region. W: The Carboniferous System in Poland (red. A. Zdanowski, H. Żakowa). Pr. Państw. Inst. Geol., 148: 148-151.

Uwagi

Artykuł w Część 2, Samowystarczalność energetyczna Polski a krajowa baza surowcowa

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-8e185334-9e81-413b-895c-a0caf6d6fab6