Retardacja przekształcania zasobów krajobrazu rolniczego i różnorodności biologicznej na przykładzie województwa podlaskiego

• Autorzy: Kiryluk A.

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/70886

Warianty tytułu

EN

Retardation of agricultural landscape resources and biodiversity transformation on example of podlaskie province

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na obszarze Polski występuje duże zróżnicowanie powierzchni ziemi i różnorodność form krajobrazu, z przewagą krajobrazów rolniczych. Krajobraz rolniczy wyróżnia się intensywnym zagospodarowaniem terenu pod potrzeby produkcji rolnej a także znaczącym udziałem elementów seminaturalnych (półnaturalnych). Na wielu obszarach rolniczych występują agroekosystemy charakteryzujące się dominacją dużych powierzchni upraw w monokulturze. W zachodniej części Polski w krajobrazie rolniczym występują wielkostadne fermy chowu trzody chlewnej i bydła. Wraz z korzyściami ekonomicznymi – dynamiczny rozwój rolnictwa konwencjonalnego powoduje jednak zmiany w środowisku. Ustalenia Wspólnej Polityki Rolnej UE i Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) zmierzają do spowolnienia (retardacji) niekorzystnych zmian środowiska obszarów wiejskich. Dają podstawy do ochrony środowiska glebowo-wodnego przed postępującą degradacją, a także do ochrony różnorodności biologicznej na różnych poziomach. Wspomaga to także przyjęta w 2011 roku przez Komisję Europejską, Strategia Różnorodności Biologicznej. „Zazielenianie upraw” i szczegółowe pakiety w ramach programów rolnośrodowiskowo-klimatycznych. Wspierają one utrzymanie różnorodności biologicznej na obszarach posiadających duże walory przyrodnicze. W artykule przedstawiono działania w celu ochrony krajobrazu i różnorodności biologicznej.

EN

The area of Polish landscape is very diverse in land structure and landscape, with predominance of agricultural landscapes. Agricultural landscape is characterized by intensive land development for the needs of agricultural production and a significant share of seminatural elements. In many rural areas agro-ecosystem are characterized by the dominance of monoculture in crops. Farms of breeding pigs and cattle are present in western part of Polish landscape. Along with economic benefits – the dynamic development of conventional agriculture causes, however, changes in the environment. Establishes of EU Common Agricultural Policy and the Rural Development Programmes (RDP) aimed at slowing down (retardation) adverse changes in rural areas environment. Retardation provides a basis for soil and water environment protection against the ongoing degradation and biodiversity protection at different levels. It supports also adopted in 2011 by the European Commission Strategy for Biological Diversity “Greening the crop” and detailed package of rural-environment-climate programs and promotion of biodiversity keeping in areas with high natural values. The paper presents actions in landscape and biodiversity protection.

Słowa kluczowe

PL

krajobraz rolniczy; monokultura; uprawy ekologiczne; bioróżnorodność; programy rolno-środowiskowe; retardacja

EN

agricultural landscape; monoculture; ecological grooving; biodiversity; agri-environmental programs; retardation

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 18, nr 3
• Strony: 159--167
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., fot., tab.

Twórcy

autor

Kiryluk A.

• Katedra Technologii w Inżynierii i Ochronie Środowiska, Politechnika Białostocka, ul. Wiejska 45A, 15-351 Białystok

Bibliografia

• 1. Bański J., Czapiewski K.Ł. 2007. Diagnoza zróżnicowania wybranych elementów struktury przestrzennej oddziałujących na gospodarkę rolną w skali regionów. Diagnoza. PAN, Inst. Geogr. i Przestrz. Zagosp. im. St. Leszczyckiego, Warszawa.
• 2. Cooper J., Dobson H. 2007. The benefits of pesticides to mankind and the environment. Crop Protection. Nr 26 (9), 1337–1348.
• 3. Europejska Konwencja Krajobrazowa.2000, Dziennik Ustaw nr 14, poz.98
• 4. Faber A., Kuś J.2003. Alternatywne kierunki produkcji rolnictwa polskiego. Pamietnik Puławski. z. 123, 59-71.
• 5. Forman R.T.T., Gordon M.1986. Landscape ecology. New Tork:John Wiley&Sons, pp. 619.
• 6. Fuller R.J. 2000. Relationships between recent changes in lowland British agriculture and farmland bird populations: an overview. W: Ecology and conservation of lowland farmland birds. Red. N.J. Aebischer, A.D. Evans, P.V. Grice, J.A. Vickery. Tring. BOU, 5–16.
• 7. Kiryluk A. 2007. Zmiany siedlisk pobagiennych I fitocenoz w dolinie Supraśli. Rozprawy naukowe i monografe. IMUZ Falenty, ss. 146.
• 8. Kiryluk A. 2016. Zmiany w technologiach uprawy roli i roślin w województwie podlaskim i ich wpływ na środowisko. Ekonomia i Środowisko, 2(57), 287-301.
• 9. Kisiel R., Grabowska N. 2014. Rola dopłat unijnych w rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce na przykładzie województwa podlaskiego. Woda–Środowisko -Obszary Wiejskie, ITP. Falenty. t.14z.3(47), 61-73.
• 10. Kmiećkowiak W. 2016. Zagrożenia i ochrona krajobrazu w rolnictwie. www.wodr.poznan.pl
• 11. Kołodziejczak A., 2010. Modele rolnictwa, a zróżnicowanie przestrzenne sposobów gospodarowania w rolnictwie polskim. Wyd. Nauk. UAM, Poznań, ss. 210.
• 12. Piekut K., Pawluśkiewicz B, Dąbrowski P.2016. Użytkowanie łąk i pastwisk w świetle przeciwdziałania utraty różnorodności biologicznej i zmian klimatu. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie nr 2/2016, 80-86.
• 13. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, ss. 30.
• 14. Roszkowska-Mądra B.2014. Zmiany w rolnictwie województwa podlaskiego po integracji z Unią Europejską. Zeszyty Naukowe SGGW, Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 107, 103-114.
• 15. Ryszkowski L. 2002.Landscape ecology in agroecosystem management. CRC Press Inc.
• 16. Sotherton N.W., 1998: Land use changes and decline of farmland wildlife: an appraisal of the setaside approch. Biol. Conserv., vol. 83, 259–268.
• 17. Symonides E. 2010. Znaczenie powiązań ekologicznych w krajobrazie rolniczym. Woda –Środowisko-Obszary Wiejskie, ITP. Falenty. t.10z.4(32), 249-263.
• 18. The EU Biodiversity Strategy to 2020. Publications Office of the European Union, 2011.
• 19. Urząd Statystyczny w Białymstoku.2015.Rolnictwo w województwie podlaskim w 2014 r.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).