Political-military alliances in shaping the security of Poland in 1918-1939

• Autorzy: Cutter Zdzisław

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0014.2530

Warianty tytułu

PL

Sojusze polityczno-militarne w kształtowaniu bezpieczeństwa Polski w latach 1918-1939

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Poland was forming allied relations in the twenties and thirties of the twentieth century due to the state’s weakness, mainly in military and economic terms. The Polish state’s situation regarding political and military security guarantees on the part of other subjects of the international community was neither stable nor advantageous during that period. That was influenced, among others, by the following phenomena: changes in the international arena that were unfavorable for the Second Republic of Poland, diplomatic activities of Germany and the USSR aimed at revising the borders of the Polish state, political and military rapprochement between the USSR and Germany in the area of economic and military cooperation, conciliatory and ineffective international policy of the Western powers (mainly the French Republic) towards Germany in the late 1920s, impermanence and low effectiveness of bilateral agreements and declarations concluded by Poland with its eastern neighbor – the Soviet Union and its western neighbor – Germany, ineffectiveness of the political-military alliances concluded by Poland with France, Romania, and the United Kingdom, and significant disproportions between Polish and German and Soviet industrial and military potential, combined with the inability of the western powers to fulfil their allied obligations in practical terms.

PL

W latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku Polska zawierała związki sojusznicze z powodu słabości państwa, przede wszystkim w wymiarze militarnym i ekonomicznym. Sytuacja państwa polskiego pod względem gwarancji bezpieczeństwa polityczno-militarnego ze strony innych podmiotów społeczności międzynarodowej w tym okresie nie była ani stabilna ani korzystna. Wpływ na to miały między innymi następujące zjawiska: niekorzystne dla II Rzeczypospolitej zmiany na arenie międzynarodowej; działania dyplomatyczne Niemiec i ZSRR zmierzające do rewizji granic państwa polskiego; zbliżenie polityczno-militarne ZSRR i Niemiec w dziedzinie współpracy ekonomiczno-militarnej; ugodowa i nieskuteczna polityka międzynarodowa mocarstw zachodnich (głównie Republiki Francuskiej) względem Niemiec pod koniec lat dwudziestych XX wieku; nietrwałość oraz mała skuteczność umów i deklaracji bilateralnych zawartych przez Polskę z sąsiadem wschodnim – Związkiem Radzieckim oraz sąsiadem zachodnim – Niemcami; nieskuteczność zawartych przez Polskę sojuszy polityczno-wojskowych z Francją, Rumunią i Wielką Brytanią oraz znaczące dysproporcje między polskim a niemieckim i radzieckim potencjałem przemysłowo-militarnym, połączone z brakiem możliwości wypełnienia zobowiązań sojuszniczych w wymiarze praktycznym ze strony mocarstw zachodnich.

Słowa kluczowe

EN

international security; state security; political alliance; military alliance; Second Republic of Poland

PL

bezpieczeństwo międzynarodowe; bezpieczeństwo państwa; sojusze polityczno-militarne; Druga Rzeczypospolita

• Wydawca: Wydawnictwo Akademii Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Scientific Journal of the Military University of Land Forces
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 52, No. 2(196)
• Strony: 245--257
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz.

Twórcy

autor

Cutter Zdzisław

• Department of Security Sciences, Faculty of Social Sciences, Jan Długosz University in Częstochowa, Poland

Bibliografia

• 1. Jemioła T, Malak K (ed.). Bezpieczeństwo zewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej; 2002.
• 2. Osmańczyk E. Encyklopedia ONZ i stosunków międzynarodowych. Warszawa: Wiedza Powszechna; 1986.
• 3. Wielka Encyklopedia PWN. Vol. 22. Warszawa; 2005.
• 4. Balcerowicz B. Sojusz a Obrona Narodowa. Warszawa: Bellona; 1999.
• 5. Balcerowicz B. Siły Zbrojne w państwie i stosunkach międzynarodowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, Fundacja Studiów Międzynarodowych; 2006.
• 6. Dybczyński A. Teoria sojuszy międzynarodowych. In: Kącka K (ed.). Stosunki międzynarodowe. Wokół zagadnień teoretycznych. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika; 2014.
• 7. Balcerowicz B. Siły Zbrojne w stanie pokoju, kryzysu i wojny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar; 2010.
• 8. Dybczyński A. Sojusze międzynarodowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar; 2014.
• 9. Kupiecki R. Polskie sojusze 1918-2018. Teoria i doświadczenia. Sprawy Międzynarodowe. 2018;3.
• 10. Będźmirowski J. Polsko-francuska współpraca polityczno-militarna a polska Marynarka Wojenna od Traktatu Wersalskiego do Locarno. Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej. 2011;3(186).
• 11. Wieczorkiewicz P. Polityka zagraniczna Polski na tle sytuacji europejskiej w latach 1918-1939. In: Garlicki A (red.). Z dziejów Drugiej Rzeczypospolitej. Praca zbiorowa. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne; 1986.
• 12. Umowa polityczna francusko-polska, podpisana w Paryżu dnia 19 lutego 1921 r. (Dz. U. 1922 Nr 63, poz. 563).
• 13. Kośmider J. Toruński Inspektorat Armii w systemie obronnym państwa polskiego w latach 19211939. Warszawa: Wydawnictwo “Neriton”; 2009.
• 14. Ściśle tajna konwencja wojskowa miedzy Polską a Francją z 19 lutego 1921 r. In: Sierpowski S. Źródła do historii powszechnej okresu międzywojennego. T. I. 1917-1926. Poznań: Wydaw. Naukowe UAM; 1989.
• 15. Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej. Vol. I. Kampania wrześniowa 1939. Part 1. Polityczne i wojskowe położenie Polski przed II wojna światową. Londyn: Instytut Historyczny im. Gen. Sikorskiego; 1951.
• 16. Nowak-Kiełbikowa M, Jędruszczak T (eds.). Dokumenty z dziejów polskiej polityki zagranicznej 19181939. Vol. 1. 1918-1932. Warszawa: PAX; 1989.
• 17. Bułhak H. Polska–Francja. Z dziejów sojuszu 1922-1939. Part 1. (1922-1932). Warszawa: Wydawnictwa Fundacji “Historia pro Futura”; 1993.
• 18. Leczyk M. Polska i sąsiedzi. Stosunki wojskowe 1921-1939. Białystok: Wydaw. Filii Uniwersytetu Warszawskiego; 1997.
• 19. Cieplewicz M [et al.]. Stawecki P (ed.). Zarys dziejów wojskowości polskiej w latach 1864-1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej; 1990, p. 411-2.
• 20. Zgórniak M. Sytuacja międzynarodowa Polski na początku lat trzydziestych XX wieku. In: Zgórniak M, Nieć G (ed.). Studia i rozprawy z dziejów XVI-XX wieku. Historia, militaria, polityka. Kraków: Księgarnia Akademicka; 2009.
• 21. Dobrzycki W. Historia stosunków międzynarodowych 1815-1945. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, Fundacja Studiów Międzynarodowych; 2003.
• 22. Wojciechowski T. Stosunki polsko-francuskie w raporcie politycznym Ambasady RP w Paryżu z 1936 roku. Słupskie Studia Historyczne. 2010;16.
• 23. Kozaczuk W. Wehrmacht 1933-1939. Rozbudowa sił zbrojnych Trzeciej Rzeszy jako narzędzia presji, ekspansji terytorialnej i wojny. Warszawa: Wydaw. Ministerstwa Obrony Narodowej; 1985.
• 24. Stawecki P. W sprawie polsko-francuskiego sojuszu wojskowego 1921-1939. Kwartalnik Historyczny. 1972;1.
• 25. Schramm T. Francuskie misje wojskowe w państwach Europy Środkowej 1918-1938. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza; 1987.
• 26. Czarnecki D, Skalski D. Polityka bezpieczeństwa i strategia obronna II Rzeczypospolitej. Zarys problematyki. Gdańsk; Starogard Gdański: Pomorska Szkoła Wyższa; 2018.
• 27. Panecki T. Francja wobec sojusznika polskiego we wrześniu 1939 roku. In: Ćwiek H, Cutter Z (eds.). Sojusze i sojusznicy polski na przełomie XX i XXI wieku. Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza; 2009.
• 28. Walczak H. Sojusz z Rumunią w polskiej polityce zagranicznej latach 1918-1931. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego; 2008.
• 29. Konwencja o przymierzu odpornem między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Rumunji (Dz. U. 1921 Nr 81, poz. 557).
• 30. Balcerak W. U źródeł sojuszu polsko-rumuńskiego. Mazowieckie Studia Historyczne. 2012;1-2.
• 31. Traktat Gwarancyjny między Polską a Rumunją, podpisany w Bukareszcie dnia 26 marca 1926 r. (ratyfikowany zgodnie z ustawą z dnia 25 listopada 1926 r.) (Dz. U. 1927 Nr 16, poz. 117).
• 32. Stawecki P. Polityka wojskowa Polski 1921-1926. Warszawa: Wydaw. Ministerstwa Obrony Narodowej; 1981.
• 33. Traktat Gwarancyjny między Polską a Rumunją, podpisany w Genewie dnia 15 stycznia 1931 r. (ratyfikowany zgodnie z ustawą z dnia 17 marca 1931 r.) (Dz. U. 1931 Nr 32, poz. 230).
• 34. Guz E. Pomiędzy Rumunią a Rzeszą. Przegląd. 2007;30.
• 35. Ciechanowski JM. Wielka Brytania i Polska. Od Wersalu do Jałty. Wybór artykułów, dokumentów i recenzji. Pułtusk: Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora; 2008.
• 36. Będzmirowski J. Współpraca polsko-brytyjska a bezpieczeństwo morskie Polski w okresie międzywojennym. Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej. 2008;3(174).
• 37. Wyszczelski L. Sytuacja Polski po Monachium (październik 1938-sierpień 1939). In: Ćwięk H, Cutter Z (eds.). Polska wobec zagrożenia ze strony Trzeciej Rzeszy. Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza; 2012.
• 38. Stefanowicz J. Gwarancje brytyjskie dla Polski w 1939 r. w świetle narady gabinetu londyńskiego. Wojskowy Przegląd Historyczny. 1997;36(1).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).