Prognozowanie zmian korytotwórczych w uregulowanym korycie rzeki Czarny Dunajec z wykorzystaniem modelu jednowymiarowego

• Autorzy: Plesiński K. , Radecki-Pawlik A. , Michalik P.

Identyfikatory

DOI

10.22630/PNIKS.2017.26.3.34

Warianty tytułu

EN

On using HEC-RAS model for river channel changes predictions along the engineered Czarny Dunajec river

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono prognozę zmian korytotwórczych w korycie rzeki uregulowanej za pomocą bystrza o zwiększonej szorstkości. Obszar badań znajdował się na rzece Czarny Dunajec i obejmował swoim zasięgiem 100-metrowy odcinek koryta powyżej bystrza o zwiększonej szorstkości i 65 m poniżej. Na podstawie pomiarów terenowych, modelowania numerycznego oraz z użyciem wykresu Hjulströma określono miejsca, w których występuje erozja koryta, transport lub sedymentacja rumowiska. Modelowanie numeryczne przeprowadzono dla przepływu wezbraniowego Qwez = 16,9 m3·s–1, zaobserwowanego w rzece 5 sierpnia 2013 roku, oraz dla przepływów prawdopodobnych: Q50% = 59 m3·s–1, Q25% = 99 m3·s–1, Q10% = 165 m3·s–1 i Q1% = 321 m3·s–1. Podjęto także próbę wyznaczenia dla badanego odcinka rzeki wartości przepływu korytotwórczego.

EN

Along the paper, we presented an analysis of changes of cross-sections morphology within the regulated reach of a mountain river. The river engineering works there were done by building cable block ramp. The studied reach was located in the Czarny Dunajec river. Analyzed reach of the river consisted of 100-m long segment upstream of the existing block ramp and 65 m downstream of it. The analysis was done based on field measurements, numerical modeling with HEC-RAS and Hjulström’s graph. Numerical modeling was conducted for observed flood Qfl ood = 16.9 m3·s–1 on 5 August 2013, and for the t-years floods: Q50% = 59 m3·s–1, Q25% = 99 m3·s–1, Q10% = 165 m3·s–1 and Q1% = 321 m3·s–1. For the analyzed reach an attempt was done to determinate dominant discharge.

Słowa kluczowe

PL

przepływ korytotwórczy; procesy geomorfologiczne; wykres Hjulströma; HEC-RAS; Czarny Dunajec

EN

dominant discharge; geomorphological processes; Hjulström’s graph; HEC-RAS model; Czarny Dunajec river

• Wydawca: Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
• Czasopismo: Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 26, No. 3
• Strony: 346--360
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys., tab., wykr., zdj.

Twórcy

autor

Plesiński K.

• Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki, al. Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków, Poland

autor

Radecki-Pawlik A.

• Politechnika Krakowska, Instytut Mechaniki Budowli, ul. Warszawska 24, 31-155 Kraków, Poland

autor

Michalik P.

• Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki, al. Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków, Poland

Bibliografia

• Drozdowski, J. (1992). Regulacja potoku Czarny Dunajec w Czarnym Dunajcu /km 216 – 217,5/. Projekt techniczny jednostadiowy. BSiPBW Hydroprojekt Kraków Sp. z o.o.
• Fal, B. i Cabala-Plucińska, B. (2012). Wykorzystanie wzorów empirycznych do szacowania maksymalnych przepływów rocznych o określonym prawdopodobieństwie przewyższenia na przykładzie obliczeń w dorzeczu Sanu. Gospodarka Wodna, 1, 19-25.
• Kondracki, A. (2000). Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN.
• Marlette, R. i Walker, H. (1968). Dominant Discharge at Plate Missouri Confluence. Journal of Waterways and Harbors Division, 94, 5801-5805.
• Oertel, M. (2013). In-Situ Measurements on Cross-Bar Block Ramps. W: D.B. Bung & S. Pagliara (red.), International Workshop on Hydraulic Design of Low-Head Structures. (strony 111-119). Aachen: IWLHS. Bundesanstalt für Wasserbau.
• Oertel, M. i Schlenkhoff, A. (2012). Crossbar Block Ramps: Flow Regimes, Energy Dissipation, Friction Factors, and Drag Forces. Journal of Hydraulic Engineering, 138(5), 440-448.
• Pagliara, S. i Palermo, M. (2012). Effect of energy dissipation pool geometry on the dissipative process in the presence of block ramps. Journal of Irrigation and Drainage Engineering, 138(11), 1027-1031.
• Pagliara, S. i Palermo, M. (2013). Scour at Foundations of Rock Made Low-Head Structures. W: D.B. Bung, S. Pagliara (red.), International Workshop on Hydraulic Design of Low-Head Structures. (strony 169-177). Aachen: IWLHS. Bundesanstalt für Wasserbau.
• Pagliara, S., Radecki-Pawlik, A., Palermo, M. i Plesiński, K. (2017). Block ramps in curved rivers: morphology analysis and prototype data supported design criteria dor mild bed slopes. River Research and Applications, 33, 427-437.
• Plesiński, K., Radecki-Pawlik, A. i Wyżga, B. (2015). Sediment Transport Processes Related to the Operation of a Rapid Hydraulic Structure (Boulder Ramp) in a Mountain Stream Channel: A Polish Carpathian Example. W: P. Heininger, J. Cullmann (red.), Sediment Matters. (strony 39-56). Koblenz: Springer.
• Plesiński, K., Jadach, A., Laszek, W. i Radecki-Pawlik, A. (2014). Zmiany warunków hydrodynamicznych w rejonie bystrza o zwiększonej szorstkości na rzece Rabie w Karpatach. Nauka Przyroda Technologie, 8(4), 57, 1-16.
• Plesiński, K., Janas, M. i Radecki-Pawlik, A. (2013). Analiza parametrów hydraulicznych w rejonie bystrza o zwiększonej szorstkości na rzece Porębiance w Gorcach. Acta Scientiarum Polonorum: Formatio Circumiectus, 12(1), 101-114.
• Radecki-Pawlik, A. (2013). On using artificial rapid hydraulic structures (RHS) within mountain stream channels – some exploitation and hydraulic problems. W: P. Rowiński (red.), Experimental and Computational Solutions of Hydraulic Problems. GeoPlanet: Earth and Planetary Sciences. (strony 101- -115). Springer.
• Radecki-Pawlik, A., Plesiński, K. i Ślizowski, R. (2015). Comparative research of interlocked- -carpet block ramp (ICBR) made of natural stone with rapid hydraulic structures (RHS) of Peterka type. W: R.F. Carvalho, S. Pagliara (red.), IWLHS – The International Workshop on Hydraulic Structures: Data Validation. (strony 105-114). Coimbra: IAHR, University of Coimbra, Marine and Environmental Sciences Centre.
• Radecki-Pawlik, A., Plesiński, K. i Wyżga, B. (2013). Analysis of Chosen Hydraulic Parameters of a Rapid Hydraulic Structure (RHS) in Porębianka Stream, Polish Carpathians. W: D.B. Bung, S. Pagliara (red.), International Workshop on Hydraulic Design of Low-Head Structures. (strony 121-128). Aachen: IWLHS. Bundesanstalt für Wasserbau.
• Wolman, M.G. (1954). A method of sampling coarse river-bed material. Transactions, American Geophysical Union, 35(6), 951-956.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).