Ocena potencjału naturalnej odnowy roślinności zanurzonej w zdegradowanym Jeziorze Góreckim (Wielkopolski Park Narodowy)

• Autorzy: Rybak M. , Joniak T.

Warianty tytułu

EN

Assessment of a natural potential for a renewal of the submerged aquatic vegetation in degraded Góreckie Lake (Wielkopolski National Park)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Głównym problemem ekologicznym jezior zdegradowanych jest brak zespołów roślinności zanurzonej i makroglonów. Cechą jezior zeutrofizowanych jest duża produkcja pierwotna, skutkiem czego zmniejsza się zasięg światła a obfita sedymentacja martwych organizmów wywołuje silną mętność wody i tworzy duże ilości świeżych osadów dennych. Zbyt duże zagłębienie diaspor w osadzie zmniejsza siłę kiełkowania mimo odpowiedniej temperatury wody i oświetlenia odgórnego. Celem pracy była ocena potencjału kiełkowania diaspor z próbek osadów dennych Jeziora Góreckiego zdegradowanego w wyniku eutrofizacji. Eksperyment laboratoryjny wykazał bardzo słabą siłę kiełkowania makrofitów i makroglonów pomimo ogólnie licznej obecności nasion i oospor w osadach. Badania wykazały, że brak naturalnej odnowy makrofitów w jeziorze jest konsekwencją małej ilości diaspor nieuszkodzonych w powierzchniowej warstwie osadów. Eliminacja makrofitów i makroglonów powoduje stałe ubożenie banku organów przetrwalnych (żerowanie ryb) i zagłębianie w warstwach starych osadów, bez możliwości powrotu na powierzchnię.

EN

Major ecological problem of degraded lakes is a ląck of submerged macrophyte and charophyte stands. Feature of eutrophic lakes is a large primary production and, in consequence, a reduction of the light penetration through high abundant sedimentation of dead organisms (high turbidity) and production of large quantities of fresh sediments. Too deep position of propagules in the bottom sediment reduces germination despite correct water temperature and of downward irradiance. The aim of the study was evaluation the germination potential of propagules from samples of bottom sediments of Góreckie Lake, degraded in result of eutrophication. Laboratory experiment showed very poor germination macrophytes and macroalgae despite the generally numerous seeds and oospores bank in the sediments. It was stated that a lack of natural regeneration of macrophytes in this lake may be a consequence of small amount of intact diasporas in the surface layer of sediments. Elimination of macrophytes and macroalgae causes fixed impoverishment of propagules bank (mainly by fish feeding) as well as deeper hubbing into old sediments, without the possibility of return on the surface.

Słowa kluczowe

PL

makrofity; makroglony; jezioro zdegradowane; osady denne; eksperyment laboratoryjny

EN

macrophytes; macroalgae; degraded lake; bottom sediments; laboratory experiment

• Wydawca: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe
• Czasopismo: Ekologia i Technika
• Rocznik: 2015
• Tom: R. 23, nr 4
• Strony: 177--182
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., rys.

Twórcy

autor

Rybak M.

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Biologii, Zakład Ochrony Wód, 61-614 Poznań, ul. Umultowska 89

autor

Joniak T.

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Biologii, Zakład Ochrony Wód, 61-614 Poznań, ul. Umultowska 89

Bibliografia

• 1. Sand-Jensen K., Borum J., 1991. Interactions among phytoplankton, periphyton and macrophytes in temperate freshwater and estuaries. Aquat. Bot.,41, l -3, 37-175.
• 2. Carpenter S. R, 1980. The decline of Myriophyllum spicatum in a eutrophic Wisconsin lake. Can. J. Bot., 58, 5, 527-535.
• 3. Kuczyńska-Kippen N., Nagengast B., Celewicz-Gołdyn S., Klimko M., 2009. Zooplankton community structure within various macrophyte stands of a small water body in relation to seasonal changes in water level. Oceanol. Hydrobiol. Stud., 38, 3, 125-133.
• 4. Scheffer M., Hosper S.H., Meijer M.L., Moss B., Jeppesen E., 1993. Alternative equilibria in shallow lakes. Trends Ecol. Evol., 8, 8, 275-279.
• 5. Schutten J., Dainty J., Davy A. J., 2005. Root anchorage and its significance for submerged plants in shallow lakes. J. Ecol., 93, 3, 556-571.
• 6. Sobczyński T., Joniak T., 2013. The variability and stability of water chemistry in a deep temperate lake: results of long-term study of eutrophication. Poi. J. Environ. Stud., 22, l, 227-237.
• 7. Szmeja J., 2006. Przewodnik do badań roślinności wodnej. Wyd. UG, Gdańsk.
• 8. De Yinton M.D., Clayton J.S., Champion P.D., 2000. Seedling emergence from seed banks od 15 New Zealand lakes with contrasting vegetation histories. Aquat. Bot., 66, 3, 181-194.
• 9. Van den Berg M. S., Scheffer M., Coops H., Simons J., 1998. The role of characean algae in the management of eutrophic shallow lakes. J. Phycol., 34, 5, 750-756.
• 10. Hilt S., Gross E.M., Hupfer M., Morscheid H., Mahlmann J., Melzer A., Poltz J., Sandrockg S., Scharfg E.M., Schneidere S, van de Weyerh K., 2006. Restoration of submerged vegetation in shallow eutrophic lakes - A guideline and state of the art in Germany. Limnologica, 36, 3, 155-171.
• 11. Walna B., Siepak M., Lorenc M., 2011. Wpływ terenów porolnych na chemizm wód zasilających Jezioro Góreckie (Wielkopolski Park Narodowy). Wyd. Nauk. Bogucki, Poznań.
• 12. Joniak T., 2009. Factors affecting range of photosynthetically active light in three lakes of Wielkopolska National Park. TEKA Kom. Ochr. Kszt. Śród. Przyr. 6, 123-128.
• 13. Dąmbska L, 1952. Ramienice okolic Poznania. Acta Soc. Bot. Poi., 21, 335-38.
• 14. Brzęk G., 1948. Studia limnologiczne nad zbiornikami wodnymi Wielkopolskiego Parku Narodowego pod Poznaniem. Poznań.
• 15. Dąmbska L, Hładka M., Niedzielska M., Pańczakowa J., Szyszko T., 1978. Hydrobiologiczne badania jezior Wielkopolskiego Parku Narodowego. Część I. PWN, Warszawa - Poznań.
• 16. Burchardt L., Tadeuszak A., Woźnicki M., 2001. Zbiorowiska roślinności podwodnej jezior: Góreckiego, Jarosławieckiego, Budzyńskiego, Tomickiego, Wielkowiejskiego. [W:] Burchardt L. (red.) Ekosystemy wodne Wielkopolskiego Parku Narodowego. Wyd. Nauk. UAM, Poznań. 41-108.
• 17. Keddy P.A., Reznicek A.A., 1982. The role of seed banks in the persistence of Ontario's coastal plain flora. Am. J. Bot., 69, l, 13-22.
• 18. Skoglund J., Hyttrborn H., 1990. Viable seeds in deposits of the former lakes Kvismaren and Hornborgasjón, Sweden. Aąuat. Bot., 37, 3, 271-290.
• 19. Van Zuidam J. P., Raaphorst E. P., Peeters E. T. H. M., 2012. The role of propagule banks from drainage ditches dominated by free-floating or submerged plants in vegetation restoration. Restor. Ecol., 20, 3, 416-425.
• 20. Gąbka M., 2009. Charophytes of the Wielkopolska region (NW Poland): distribution, taxonomy and autecology. Wyd. Nauk. Bogucki, Poznań.
• 21. Kraska M., Piotrowicz R., 1994. Roślinność wybranych jezior lobeliowych na tle warunków fizyczno-chemicznych ich wód. [W:] Kraska M. (red.) Jeziora lobeliowe. Charakterystyka, funkcjonowanie i ochrona, cz. 1. Idee Ekologiczne, 6, 4, 67- 85.
• 22. Bociąg K., 2006. Distribution and abudance of stoneworts (Charales) in the Kashubian Lakeland (NW Poland) - data collected so far and some implications. Biodiv. Res. Consery., 3-4, 286-290.
• 23. Pełechaty M., Pukacz A., Pełechata A., 2004: Co-occurrence of two stoneworts of reverse ecological spectra in the same lake ecosystem. Habitat requirements of gardh and Chora globularis Thuillier in the context of bioindication. Poi. J. Environ. Stud., 13: 5, 551-556.
• 24. Gąbka M., Bociąg K., 2010: Ramienice (Characeae, Charophyta) jezior Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny (NW Polska). Fragm. Flor. et Geobot. Poi., 17: 2, 377-388.
• 25. Pełechaty M., Antonowicz R., 2003: Chora delicatula Agardh in lake Imielno (Lubuskie Lakeland) - oligotrophic stonewort in a eutrophicated lake? [W:] 22nd International symposium of the phycological section of the Polish Botanical Society. Algae and the biological state of waters - a threat or a support? Olsztyn - Mierki, 15-18 Maj 2003. 67.
• 26. Polakowska M., 1961: Rośliny wodne. PZWS, Warszawa.
• 27. Pełechaty M., Krupska J., 2009: Długo- i krótkoterminowe zmiany roślinności jeziora Jarosławieckiego: tendencje i przyczyny. [W:] Walna B., Kaczmarek L., Lorenc M., Dondajewska R. (red.) Wielkopolski Park Narodowy w badaniach przyrodniczych. Wyd. Nauk. UAM, Poznań - Jeziory. 71-81.
• 28. Linton S., Goulder R., 2000: Botanical conservation value related to origin and management of ponds. Aquat. Conserv. Mar. Freshw. Ecosyst., 10: 2, 7-91.
• 29. Mastyński J., Andrzejewski W., Czarnecki M., 2001. Ichtiofauna jezior Wielkopolskiego Parku Narodowego. [W:] Burchardt L. (red.) Ekosystemy wodne Wielkopolskiego Parku Narodowego. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań. 329-338.
• 30. Kubitzki K., Ziburski A., 1994. Seed dispersal in flood-plain forests of Amazonia. Biotropica 26, l, 30-43.
• 31. Pollux B.J.A., De Jong M., Steegh A., Ouborg N.J., Van Groenendael J.M., Klaassen M., 2006. The effect of seed morphology on the potential dispersal of aquatic macrophytes by the common carp (Cyprinuscarpio). Freshwater Biol. 51, 11, 2063-2071.