Rynki wybranych miast nowożytnych w Małopolsce – cz. 1 (ośrodki gospodarcze)

• Autorzy: Kuśnierz K.

Identyfikatory

DOI

10.17425/WK55MARKETS

Warianty tytułu

EN

Market squares in the selected modern towns in Lesser Poland – p. 1 (economic centres)

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Niniejszy artykuł dotyczy rynków miast nowożytnych – ośrodków gospodarczych, położonych na terenie historycznej Małopolski, na obszarze obecnych województw małopolskiego i podkarpackiego. Wybrana do analizy grupa miast to ośrodki gospodarcze, które od XVI do XVIII wieku zakładano jako centra handlowo-rzemieślnicze klucza wsi. Miasta te charakteryzują się mniej lub bardziej skomplikowaną strukturą funkcjonalnoprzestrzenną. Można tutaj także zaobserwować wpływy teorii urbanistyki renesansu włoskiego, które odznaczają się zarówno w kompozycji urbanistycznej, jak i w układzie funkcjonalnym oraz komunikacyjnym. Rynki opisywanych układów to zazwyczaj duże place w kształcie kwadratów lub prostokątów z dobrze rozwiązaną komunikacją. Przedmiotem analizy były takie miasta, jak Głogów Małopolski, Sokołów Małopolski, Rozwadów, Ulanów, Krzeszów, Rudnik i Cieszanów.

EN

This article concerns market squares in modern towns – economic centres, located within historical Lesser Poland, in the area of present-day Lesser Poland and Podkarpacie Voivodeships. The group of towns selected for this analysis comprises economic centres which, between the 16th and 18th century, were founded as commercial-craftsmanship centres of a demesne. Those towns are characterised by a more or less complicated functionalspatial structure. One could also observe here influences of the urban-planning theory of the Italian Renaissance, which are noticeable both in the urban composition and in the functional and communications layout. Market squares in the described towns are usually large square or rectangular areas with well-developed communications. Among the analysed centres were such towns as Głogów Małopolski, Sokołów Małopolski, Rozwadów, Ulanów, Krzeszów, Rudnik and Cieszanów.

Słowa kluczowe

PL

okres nowożytny w urbanistyce; modele urbanistyczne; ośrodki gospodarcze; Głogów; Małopolski; Sokołów Małopolski; Rozwadów; Ulanów; Krzeszów; Rudnik; Cieszanów

EN

modern period in urban planning; urban-planning models; economic centres; Głogów; Małopolski; Sokołów Małopolski; Rozwadów; Ulanów; Krzeszów; Rudnik; Cieszanów

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2018
• Tom: Nr 55
• Strony: 135--140
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., rys.

Twórcy

autor

Kuśnierz K.

• Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

Bibliografia

• [1] Kalinowski W. Zarys historii budowy miast w Polsce do połowy XIX wieku. Wyd. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, 1966.
• [2] Kalinowski W. Miasta polskie w XVI i I połowie XVII wieku. Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 1963;VIII(3–4):167–225.
• [3] Kowalczyk J. Głowów. Zagadka planu pierwszego miasta renesansowego w Polsce. Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 2012;4.
• [4] Książek M. Zagadnienia genezy rozplanowania i typologii miast prywatnych XVI i XVII wieku w południowej Małopolsce, Wyd. PK, Kraków, 1988.
• [5] Kuśnierz K. Sieniawa. Założenie rezydencjonalne Sieniawskich. Rozwój przestrzenny w XVII oraz XVIII wieku. KAW, Rzeszów, 1984.
• [6] Kuśnierz K. Miejskie ośrodki gospodarcze wielkich latyfundiów południowej Polski w XVI oraz XVII wieku. Wyd. PK, Kraków, 1989.
• [7] Kuśnierz K. Kierunki rozwoju urbanistyki nowożytnej w Polsce południowo-wschodniej. Geneza, modele urbanistyczne, przykłady. Wiadomości Konserwatorskie 2015;41:99–106.
• [8] Szafer T.P. Ze studiów nad planowaniem miast w Polsce XVIII i pocz. XIX w. / From studies on the planning of towns in Poland in the 18th and beginning of the 19th c. Prace Instytutu Urbanistyki i Architektury 1955;V(1/14).
• [9] Wróbel T. Zarys historii budowy miast. Ossolineum, Toruń, 1965.
• [10] Zarębska T. Teoria urbanistyki włoskiej XV i XVI wieku / Theory of Italian urban planning in the 15th and 16th c. Warszawa, 1971.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).